Mfecane: Verskil tussen weergawes

 

Die '''Mfecane''' (in ander Afrika-tale ook bekend as difaqane, lifaqane en fetcani) was 'n tydperk van revolusionêre veranderinge, wydverspreide wanorde en oorlogvoering tussen die inheemse etniese groepe van suidelike [[Afrika]] wat sy hoogtepunt bereik het tussen die jare [[1815]] en [[1830]]. Aanvalle deur die [[Zulu]] op hul buurstamme het 'n uitkringende effek gehad. Oorlewende stamme en in baie gevalle slegs individue wat deur [[Tsjaka]] se impi's aangeval is, het gevlug en tydens die vlugtog ander groepe aangeval wat weer op hul beurt gevlug, geroof en gemoor het. Duisende mense het in die oorloë en aan die gevolge daarvan omgekom.

 

==Oorloë==

Die aanvalle deur die Zulu-impi's lei tot 'n kettingreaskie van geweld en gedwonge migrasies. Stamme is ontwortel, vlug, hergroepeer en herversprei in die binneland van Suider-Afrika. Groepe saai dood en verwoesting soos hulle trek. Stamme vlug oor die Drakensberge na die weste en noorde en verwoes die stamme in hul pad. Vlugtelinge skuil in klowe en word mensvreters, want hele veekuddes en voedselvoorrade tussen die Limpopo en die Oranje is vernietig.

Die [[Matabele]] (“mense met die lang skilde”) onder Silkaats (“pad van vloed”) vlug na die Hoëveld in die omgewing van die huidige Groblersdal. In 1825 is hulle noord van die Magaliesberge. Hier val die Zulu hulle aan en wyk uit na Mosega en Kapain. Van hier beweeg die migrerende krygsmanstaat van Silkaats na hul uiteindelike bestemming Matabeleland en onderwerp die Sjona. Soshangana vlug met ' n deel van die Ndwandwe na Gaza in Mosambiek. Hulle vermeng daar met die Tsonga en dieTsonga-Sjangaan ontstaan. Die Zwangendaba, 'n deel van die Ndwandwe-groep, vlug na die suide van Tanzanië. Hul nasate in die dele is die Ngoni. Die Ngwani-stam vestig hulle onder Sobhuza in die huidige [[Swaziland]]. Vlugtelinge uit die binneland vestig hulle in Barotseland in die weste van die huidige [[Zambië]] en stig die Kololo-koninkryk onder Sebetwane. Sotho-stamme van die [[Hoëveld]] en die [[Vrystaat]] is deur Zulu-stamme opgejaag. [[Mosjesj]] het sy verspreide volksgenote byeengebring op Thaba Bosigo en die staat [[Lesotho]] gestig. Daklose en honger vlugtelinge van die Tswana, Sotho, Fingo en noordelike Nguni-groepe het suidwaarts gevlug na die [[Kaapkolonie]]. Die [[Fingo]] het onder die Temboe en die Xhosa gaan woon. 'n Zulu-leër kon nie die Pondo verslaan nie. Die Ngwane is deur 'n gekombineerde mag van swartes en blankes teruggedryf.