Karl Marx: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Lyn 1:
[[Lêer:Karl Marx.jpg|thumb|right|200px|Karl Marx]]
'''Karl Heinrich Marx''' ([[Trier]], [[5 Mei]] [[1818]] – [[Londen]], [[14 Maart]] [[1883]]) was 'n Duitse denker wat 'n belangrike invloed gehad op die (politieke) [[filosofie]], die [[ekonomie]] en die [[sosiologie]]. Hy was een van die grondleggers van die arbeidersbeweging. ''Das Kapital'' word meestal as sy belangrikste werk beskou. [[Marxisme]] word op dié werk sowel as die denke van Karl Marx (en [[Friedrich Engels]]) gebaseer.
 
== Jeug en studentetyd ==
 
Karl Heinrich Marx word gebore in [[Duitsland]], as seun van Heinrich Marx (1782 - 1838) en Henriette Preszburg (oorlede 1863). Sy ouers was oorspronklik [[Jode]] en stam beide uit 'n [[rabbyn|rabbie]]geslag - Heinrich Marx heet oorspronklik Hirschel Mardochai - maar hy word 'n [[Lutheranisme|Lutherse Protestant]] nadat hy in [[1815]] na Trier verhuis het. Dit was moelik vir Heinrich om in Pruise as Jood sy werk as advokaat te bly beoefen. Karl word groot in 'n gematigde liberale gesin, wat 'n sekere vlak van welstand handhaaf, maar nie werklik ryk was nie.
 
Sy geboortehuis is sedert 5 Mei [[1968]] as 'n [[museum]] ingerig: die Karl Marx-huis huisves 'n permanente tentoonstelling, gewyd aan die lewe en werk van Karl Marx.
 
Karl voltooi die hoërskool in Trier in [[1835]]. Die opstel wat hy vir 'n eksamen geskyf het naamlik "Beskouwing van 'n jongeling oor die keuse van 'n beroep" het bewaar gebly.
 
In [[Oktober]] [[1835]] gaan Marx regte studeer in [[Bonn]]. Daar kom van die studie nie veel tereg nie omdat hy meer tyd bestee aan die studentelewe. Na 'n jaar besluit Karl se vader dat dit beter vir hom is om in [[Berlyn]] te gaan studeer. Ondertussen raak Karl (aanvanklik in die geheim) aan Jenny von Westphalen verloof. In Berlyn kry die jong Marx meer belangstelling vir intellektuele sake, en verruil hy die studie van regte met die van filosofie. Hy verdiep homself in die ideë van [[Immanuel Kant]] en [[Johann Gottlieb Fichte]], maar hy raak veral baie sterk onder die invloed van [[Georg Hegel]]. Hegel self is in [[1831]] oorlede, maar sy filosofie oorheers denke aan die universiteit na sy dood nog sterker as tydens sy lewe. Onder sy volgelinge het verskillende strominge posvat. Sommige is baie konserwatief (die Hegeliaanse filosofie geld in die tyd as die Pruisiese staatsfilosofie), maar daar is ook linkse interpretasies. Aan die laasgenoede stroming bekend as die jong-Hegeliane, voel Marx homself verbonde soos ook Bruno Bauer en Arnold Ruge. Hulle is veral krities wat betref godsdiens.
 
Marx besluit om nie in Berlyn met sy studies voort te gaan nie aangesien hy verwag het dat sy proefskrif nie positief ontvang sou word nie as gevolg van sy reputasie as jong-Hegeliaan. Marx gaan na die Universiteit van Jena en behaal daar in [[1841]] sy graad met 'n proefskrif oor "Die verskil tussen die natuurfilosofie van Democritus en die van Epicurus". Na die beëindiging van sy studie verhuis Marx na Bonn. Hy hoop om daar 'n aanstelling as universiteitsdosent te kry. In die konserwatiewe Bonn kry hy dit nie reg nie en word Marx 'n [[joernalis]].
 
== 1842 - 1843: Keulen, ''die Rheinische Zeitung'' ==