Epaminondas: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Addbot (besprekings | bydraes) |
+ Inligtingskas & Commons |
||
Lyn 1:
{{Inligtingskas militêre persoon
[[Lêer:Epam1.jpg|200px|regs|thumb|Geïdealiseerde uitbeelding van Epaminondas by Stowe-huis, Engeland]]▼
|naam = Epaminondas
'''Epaminondas''' (''[[Antieke Grieks|Grieks]]'': Ἐπαμεινώνδας) (ca. 410 v.C. – 362 v.C.) of '''Epameinondas''', was ‘n [[Thebe, Griekeland|Thebaanse]] [[generaal]] en staatsman van die 4de eeu v.C. wat ‘n omwenteling in die [[Antieke Griekeland|antieke Griekse]] [[polis|stadstaat]] Thebe teweeggebring het, deur dit uit te lei uit [[Sparta]]anse onderhorigheid na ‘n vooraanstaande posisie in Griekse politiek. In die proses het hy Spartaanse militêre mag gebreek deur sy sege by [[Veldslag van Leuktra|Leuktra]] en die [[Messenië|Messeense]] [[helote]] bevry, ‘n groep [[Peloponnesië|Pelloponesiese]] Grieke wat onder Spartaanse heerskappy verkneg is vir sowat 230 jaar, na hul neerlaag in die Messeense oorlog wat in 600 v.C. ten einde geloop het. Epaminondas het die politieke kaart van Griekeland herskik, ou alliansies opgebreek, nuwes teweeggebring, en was toesighouer oor die oprigting van hele stede. Hy was ook militêr invloedryk, weens sy uitvinding en implementering van verskillende belangrike slagveldtaktieke.▼
|gebore = ca. 410 v.C.
|oorlede = 362 v.C.
|beeld = Epam1.jpg
▲
|bynaam =
|geboorteplek = [[Thebe, Griekeland|Thebe]]
|sterfteplek = [[Mantinea]]
|lojaliteit = [[Thebe, Griekeland|Thebe]]
|tak =
|diensjare =
|rang = Strategos, Boeotarch
|eenheid =
|poste =
|oorloë = [[Slag van Leuctra]]<br />[[Slag van Mantinea]]
|toekennings =
|familie =
|anderwerk =
}}
▲'''Epaminondas''' (''[[Antieke Grieks|Grieks]]'': Ἐπαμεινώνδας) (ca.
Die [[Antieke Rome|Romeinse]] [[redenaar]] [[Cicero]] het hom verklaar as die "die voorste man van Griekeland", alhoewel Epaminondas in moderne tye tot relatiewe onbekendheid verval het. Die veranderinge wat Epaminondas oor die Griekse politieke orde teweegebring het, het hom nie lank oorleef nie, aangesien die kringloop van verskuiwende oorhand en nuwe alliansies onverpoosd voortgeduur het. ‘n Blote sewe en twintig jaar na sy dood, is ‘n wederstrewige Thebe deur [[Alexander die Grote]] verpletter. Gevolglik word Epaminondas – wat in sy tyd geloof is as ‘n idealis en bevryder – vandag hoofsaaklik onthou vir ‘n dekade (371 tot 362 v.C.) van krygstogte wat die krag van die groot Griekse landmagte getap het en die weg gebaan het vir die [[Makedonië|Makedoniese]] verowering.
== Verwysings ==
Die lewe van Epaminondas word net skraps betuig in die antieke bronne, veral teenoor dié van sy nabye tydgenote (b.v. [[Philippus II van Masedonië]] en [[Pelopidas]]). ‘n Hoofrede hiervoor is die verlies van sy biografie deur [[Plutarchus]]. Epaminondas was een van ongeveer 50 antieke figure wat danksy Plutarchus van ‘n ekstensiewe biografie in sy ''[[Parallele Lewens]]'' voorsien is, waarin sy lewe met dié van die Romeinse [[staatsman]] [[Scipio Africanus]] vergelyk word; beide hierdie ''"Lewens"'' is egter nou verlore.<ref>Buckley, ''Aspects of Greek History'', 12</ref> Plutarchus het sowat 600 jaar na die lewe van Themistokles geskrywe, sodat hy ooglopend as ‘n sekondêre bron gereken moet word. Nogtans word sy bronne dikwels uitdruklik vermeld, sodat sy stellings deels geboekstaaf word.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182;query=chapter%3D%23241;layout=;loc=Them.%2026.1 Themistokles 25] bevat bv. ‘n direkte verwysing na Thukydides [[s:History of the Peloponnesian War/Book 1#1:137|1.137]]</ref>
Line 11 ⟶ 31:
Die periode van Griekse geskiedenis van 411–362 v.C. word hoofsaaklik betuig deur die geskiedkundige [[Xenophon]], wat sy eie werk ooglopend as ‘n voortsetting van [[Thukydides]] se ''[[Geskiedenis van die Peloponnesiese oorlog]]'' gesien het.<ref>Xenophon, ''Hellenica'', [[s:Hellenica/Book 1/Chapter 1#1:1|1.1]]</ref> [[Xenophon]], ‘n bewonderaar van Sparta en hul koning, Agesilaos, verswyg Epaminondas se rol waar moontlik en vermeld nie eers sy teenwoordigheid by die [[Veldslag van Leuktra]] nie.<ref>Xenophon, ''Hellenica'', [[s:Hellenica/Book 6/Chapter 4#6:4|6.4]]<br/>* Cawkwell, ''Introduction'', 35–36; Hanson, ''Hoplites'', 145; Hanson, ''The Soul of Battle''</ref> Epaminondas se deelname aan die 4de eeuse konflikte is ook beskryf deur [[Diodorus Siculus]], in sy ''[[Bibliotheca historica]]''. Diodorus het in die 1ste eeu v.C. geskryf, en alhoewel hy eweneens as ‘n uiteraard sekondêre bron gereken word,<ref>Green, ''Alexander the Great'', xxiv–xxv</ref> is sy weergawe nuttig vir stawing van detail uit ander bronne.<ref>Lazenby, ''The Defence of Greece'', 7</ref>
== Verwysings ==
{{CommonsKategorie-inlyn}}
{{Verwysings|2}}
[[Kategorie:Geskiedenis van Griekeland]]
[[Kategorie:Grieke]]
[[Kategorie:Militariste]]
{{Link FA|pt}}▼
{{Link FA|el}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|es}}
{{Link FA|
▲{{Link FA|pt}}
{{Link FA|it}}
| |||