Atoom: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Lyn 47:
[[Elektron]]e wentel rondom die kern teen hoë snelhede. Elektrone wentel teen verskillende afstande vanaf die kern. Ons sê die naaste aan die kern kom in een ''skil'' (ook 'n orbitaal genoem) voor en dié wat verder weg is weer in 'n ander ''skil''. Daar word aan elke skil/orbitaal 'n nommer toegeken. Die een naaste aan die kern is skil 1, die volgende skil vanaf die kern word skil 2 genoem, ensovoorts. Die kern is meer as 100 000 keer kleiner as die atoom - die grootte van die atoom word dus bepaal deur die grootte van die buitenste elektron skil. Indien 'n atoom vergroot sou word tot die grootte van Johannesburg se lughawe, sou die kern in die middel kleiner as 'n golfballetjie wees!
=== Elemente en isotope ===
Line 71 ⟶ 72:
Ander, soos [[chloor]], het net een meer elektron nodig om die buitenste orbitaal vol te maak. As natrium-atome dus kontak maak met chloor-atome, sal die natrium-atome hulle buitenste elektrone afgee aan die chloor-atome. Die natrium-atome sal dus 'n positiewe lading verkry en die chloor-atome sal 'n negatiewe lading verkry. Die ioon wat die elektron gesteel het word die anioon genoem en is negatief gelaai. Die atoom wat sy elektron verloor het word 'n katioon genoem en is positief gelaai. Katione en anione word na mekaar aangetrek as gevolg van die coulombiese kragte tussen die positiewe en negatiewe ladings. Die aantrekkingskrag word elektrovalente of ioniese verbinding genoem en is swakker as kovalente verbindings.
==Definisies==
* '''[[Atoomgetal]]''': Die aantal protone (en daarom elektrone) van ‘n atoom.
* '''[[Protone]]''': Die positief-gelaaide deeltjies in ‘n atoom. Dit kom in die middel van die atoom voor, in die atoomkern of atoomnukleus. Die aantal protone in die kern bepaal die chemiese eienskappe van 'n atoom asook watter chemiese element dit is: bv Waterstof het 1 proton, koolstof het 6 protone, suurstof het 8, yster het 26 en goud het 79 (kyk [[Periodieke tabel]])
* '''[[Elektrone]]''': Die negatief-gelaaide deeltjies wat om die kern van die atoom beweeg. ‘n Atoom met ‘n neutrale lading het dieselfde hoeveelheid protone en elektrone.
* '''[[Ioon]]''': 'n Atoom met 'n lading (verskillende hoeveelheid protone as neutrone). 'n Atoom met 'n negatiewe lading (het 'n elektron te veel), word 'n anioon genoem (omdat dit tot anodes aangetrokke is). 'n Atoom met 'n positiewe lading (het 'n elektron verloor), word 'n katioon genoem (omdat dit tot katodes aangetrokke is).
* '''[[Neutrone]]''': Is saam met die protone in die middel van die atoom. Neutrone het nie ‘n positiewe of negatiewe lading nie en hulle doel is om te verseker dat die positiefgelaaide protone mekaar nie wegstoot nie en daarom in die middel van die atoom bly. Gewoonlik is daar ongeveer dieselfde hoeveelheid protone as neutrone. Waterstof (H), met atoomgetal een (het slegs een proton), bevat gewoonlik nie neutrone nie. Dit is omdat daar nie verskillende protone is wat mekaar kan afstoot nie.
* '''Atoomkern/nukleus''': Bestaan uit die nukleone (protone en neutrone) en is in die middel van die atoom.
* '''[[Nukleone]]''': Die atoomkern, of atoomnukleus, bestaan uit nukleone. Dus word protone en neutrone ook nukleone genoem.
* '''[[Atoommassa]]''': Dit is die massa van een atoom. Hoe meer protone en neutrone daar is, hoe swaarder is die atoom.
* '''[[Isotoop]]''': Isotope is atome van dieselfde atoomgetal (aantal protone), maar met verskillende aantal neutrone. Bv koolstof, met 6 protone, kan 6, 7 of 8 neutrone bevat. Die isotoop word aangedui met ‘n boskrif, bv die koolstofisotoop wat die mees algemeenste voorkom is koolstof-12. Dit bevat 12 nukleune (6 protone + 6 neutrone) en word aangedui deur <sup>12</sup>C. Indien koolstof 7 neutrone bevat, word dit <sup>13</sup>C aangedui. Die aantal protone word soms aangedui as ‘n voetskrif. Die volgende is voorbeelde:
** Koolstof-14: <sup>14</sup><sub>6</sub>C of slegs <sup>14</sup>C (14 nukleone, 6 protone en 14-6=8 neutrone)
** Yster-56: <sup>56</sup><sub>26</sub>Fe of slegs <sup>56</sup>Fe (56 nukleone, 26 protone en 56-26=30 neutrone)
** Neutron: <sup>1</sup><sub>0</sub>n (1 nukleon, 0 protone en 1 neutron)
** Proton: <sup>1</sup><sub>1</sub>p (1 nukleon, 1 proton en 0 neutrone)
== Relevante artikels ==
| |||