Frans-Duitse Oorlog: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Bygewerk |
|||
Lyn 1:
{{Inligtingskas Militêre konflik
|
| deelvan = die [[Unifikasie van Duitsland]]
| beeld = [[Lêer:Collage Franco-Prussian War.jpg|300px]]
| byskrif = '''Regsom van bo''': Pruisiese infanterie in die Slag van Spicheren; Jeanniot se ''La ligne de feu'' (1886), wat die Slag van Mars-La-Tour uitbeeld; Werner se uitbeelding van die Kapitulasie Sedan; Neuville se ''"Last bullets"'', wat die Slag van Bazeilles uitbeeld.
|
|
| gebied = Vrede van [[Frankfurt am Main|Frankfurt]]
*Val van die [[Tweede Franse Ryk]]▼
*
* Opkoms van die [[Frankryk|Derde Franse Republik]]
|combatant1=[[Beeld:Flag of Prussia (1803).gif|22px]] [[Pruise]]<br />[[Beeld:Flag of Bavaria (striped).svg|22px]] [[Koninkryk Beiere]]<br />[[Beeld:Flagge Großherzogtum Baden (1871-1891).svg|22px]] [[Groothertogdom Baden]]<br />[[Beeld:Flagge Königreich Württemberg.svg|22px]] [[Koninkryk Württemberg]]▼
|
[[Lêer:Flag of France.svg|22px]] [[Frankryk|Derde Franse Republiek ]] (vanaf 4 September 1870)
| party2 = [[Lêer:Flag of the German Empire.svg|22px]] [[Noord-Duitse Bond]]
* [[Lêer:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|22px|border]] [[Koninkryk Pruise|Pruise]] (leier van die bond)
▲
<hr>
[[Lêer:Flag of the German Empire.svg|22px]] [[Duitse Keiserryk]] (vanaf 18 Januarie 1871)
| party3 =
| aanvoerder1 = {{vlagikoon|Frankryk}} [[Napoleon III van Frankryk|Napoleon III]]<br />{{vlagikoon|Frankryk}} François Achille Bazaine<br />{{vlagikoon|Frankryk}} Louis Jules Trochu<br />{{vlagikoon|Frankryk}} Patrice de Mac-Mahon<br />{{vlagikoon|Frankryk}} Léon Gambetta<br />{{vlagikoon|Italië|1861}} [[Giuseppe Garibaldi]]
| aanvoerder2 = [[Lêer:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|22px|border]] [[Wilhelm I van Duitsland|Wilhelm I]]<br />[[Lêer:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|22px|border]] [[Otto von Bismarck]]<br />[[Lêer:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|22px|border]] Helmuth von Moltke<br />[[Lêer:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|22px|border]] Karl Friedrich von Steinmetz<br />[[Lêer:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|22px|border]] Prins Friedrich Karl<br />[[Lêer:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|22px|border]] [[Friedrich III van Duitsland|Kroonprins Friedrich]]<br />[[Lêer:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|22px|border]] Albrecht von Roon
| aanvoerder3 =
| sterkte1 = 492 585 aktiewe{{sfn|Howard|1991|p=39}}<br />417 366 ''Garde Mobile''{{sfn|Howard|1991|p=39}}<br />'''Totaal: 909 951'''
| sterkte2 = 300 000 reguleer<br />900 000 reserwe en ''Landwehr''{{sfn|Wawro|2003|p=42}}<br />'''Totaal: 1 200 000'''
| sterkte3 =
| ongevalle1 = 138 871 gesneuweldes{{sfn|Nolte|1884|p=527}}<br />143 000 gewond<br />474 414 gevangene<br />'''756 285''' totale verliese{{sfn|Nolte|1884|pp=526–527}}
| ongevalle2 = 28 208 gesneuweldes<br />88 488 gewond<br />'''116 696''' totale verliese{{sfn|Howard|1991|p=453}}
| ongevalle3 =
| notas =
}}
Die '''Frans-Duitse''' of '''Frans-Pruisiese Oorlog''' ([[Duits]]: ''Deutsch-Französischer Krieg'', [[Frans]]: ''Guerre franco-allemande'', [[19 Julie]] [[1870]] - [[10 Mei]] [[1871]]) was 'n oorlog tussen [[Frankryk]] en die [[Duitsland|Duitse]] state onder leiding van [[Koninkryk Pruise|Pruise]].
Tot en met [[1870]] was Frankryk die sterkste nasie op die [[Europa|Europese]] vasteland. Die Franse regering was bekommerd oor die snel groeiende Pruisies-Duitse mag en die Minister-President van Pruise, [[Otto von Bismarck]], wou dat Pruise Frankryk se plek bo-aan die magsleer oorneem.
Die oorlog het deel gevorm van Bismarck se ''[[Realpolitik]]'': hy het die ideaal van 'n verenigde Duitse Ryk gekoester wat die uitskakeling van Frankryk en [[Keiserryk Oostenryk|Oostenryk]] ingesluit het. Die [[Pruisies-Oostenrykse Oorlog]] was in [[1866]] reeds in die Pruise se voordeel voltrek en daar was verwag dat dieselfde sukses ook teenoor Frankryk behaal sou word.
Die direkte aanleiding na die oorlog was die Franse verset teen die aanstaande koning van [[Spanje]]: die Duitse prins, Leopold van Hohenzollern. Indien die prins die troon van Spanje sou bestyg, sou Frankryk in die Suide en in die Noordooste deur Van
Die oorweldigende mag van die Duitse magte was gou duidelik, deels te danke aan bekwame gebruik van spoorweë en die innoverende Krupp-artillerie. 'n Reeks snelle Duitse oorwinnings in Oos-Frankryk het 'n klimaks bereik in die [[Slag van Sedan]], waar Napoleon III saam met sy hele leër gevange geneem is op [[2 September]] [[1870]]. Dit het egter nie 'n einde aan die oorlog gebring nie en die [[Derde Franse Republiek]] was op [[4 September]] [[1870]] verklaar. Die Franse versetting is voortgesit onder leiding van ''Le Gouvernement de la Défense Nationale'' ("Regering van Nasionale Verdediging") en later [[Adolphe Thiers]].
Na 'n vyf-maand-lange veldtog het die Duitse troepe die nuut gewerwe Franse troepe verslaan in 'n reeks veldslae wat in die noorde van Frankryk plaasgevind het. Op [[18 Januarie]] [[1871]] is die Pruisiese koning Wilhelm I in die kasteel van Versailles tot [[keiser]] van die Duitse Keiserryk verklaar. Na 'n verlengde belegering is die Franse hoofstad, [[Parys]], op [[28 Januarie]]
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie-inlyn|Franco-Prussian War}}
* {{fr}} [http://www.laguerrede1870enimages.fr/ ''La guerre de 1870–71 en images'']
* {{de}} [http://www.deutsche-schutzgebiete.de/dfkrieg.htm ''Postkarten vom Französisch-Deutschem Krieg War 1870–71'']
* {{de}} [http://www.deuframat.de ''Texte und Dokumente über die Deutsch-Französischen Beziehungen mit einem Essay über den Französisch-Deutschen Krieg'']
* {{en}} [http://hatlie.de/history/sitesofmemory/main.html#1870 ''Monuments of the Franco–German war'']
* {{en}} [http://www.omaha-beach.org/Travel/1870/1870-71.html ''Information and maps on the battles of Wissembourg, Woerth and Gravelotte'']
* {{en}} [http://francoprussianwar.com/ FrancoPrussianWar.com]
[[Kategorie:Oorloë]]
[[Kategorie:Pruise]]
[[Kategorie:Geskiedenis van Frankryk]]
{{Link FA|vi}}▼
{{Link FA|bg}}
{{Link FA|it}}
▲{{Link FA|vi}}
{{Link GA|no}}
|