Fisika: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Addbot (besprekings | bydraes)
k Bot: Migrating 187 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q413 (translate me)
+ Beeld
Lyn 1:
[[Lêer:CollageFisica.jpg|thumb|250px|Voorbeelde van verskeie Fisiese fenomene]]
 
'''Fisika''' (vanaf [[Grieks]], φυσικός (''physikos''), "Natuurlik", en φύσις (''physis''), "Natuur") is die [[wetenskap]] van die [[Natuur]] in die breedste sin. [[Fisikus|Fisici]] bestudeer die gedrag en eienskappe van [[materie]] in 'n wye verskeidenheid verbande, wat wissel van die sub-mikroskopiese partikels wat die boustene van alle gewone materie is ([[partikelfisika]]) tot die gedrag van die materiële [[Heelal]] as 'n geheel ([[kosmologie]]).
 
Line 8 ⟶ 10:
 
== Oorsig van fisika navorsing ==
 
=== Teoretiese en eksperimentele fisika ===
 
Die kultuur van fisika navorsing verskil van die ander wetenskappe ten opsigte van die skeiding van [[teorie]] en [[eksperiment]]. Sedert die [[20ste eeu]], het die meeste indiwiduele fisici gespesialiseer in of [[teoretiese fisika]] of in [[eksperimentele fisika]] en weinig fisici was al suksesvol gewees in beide navorsingsvorme. In teenstelling daarmee was amper al die suksesvolle teoretici in [[biologie]] en [[chemie]] ook eksperimenteerders gewees.
 
Lyn 80:
 
=== Buitengewone teorieë ===
 
[[Koue fusie]] – [[Dinamiese swaartekragteorie]] – [[Liggewende eter]] - [[Orgoon energie]] – [[Gestadigde toestand teorie]]
 
== Geskiedenis ==
:''Hoofartikel: [[Geskiedenis van fisika]]. Sien ook [[Beroemde fisici]] en [[Nobelprys vir Fisika]].''
 
''Hoofartikel: [[Geskiedenis van fisika]]. Sien ook [[Beroemde fisici]] en [[Nobelprys vir Fisika]].''
 
Sedert antieke tye het mense die gedrag van materie probeer verstaan: Hoekom voorwerpe wat nie ondersteun word grond toe val, hoekom verskillende [[materiaalkunde|materiale]] verskillende eienskappe het ensovoorts. Die aard van die [[heelal]] was ook 'n raaisel, soos die vorm van die [[Aarde]] en die gedrag van hemelliggame soos die [[Son]] en die [[Maan]]. Verskeie teorieë is voorgestel waarvan die meeste verkeerd was. Hierdie teorieë was grootliks [[filosofie]]s gegrond en is nooit bevestig deur sistematies eksperimentele toetsing soos wat vandag gewild is nie. Daar was uitsonderings en daar bestaan anachronismes: die [[Helleense beskawing|Griekse]] denker [[Archimedes]] het byvoorbeeld baie kwantitatiewe beskrywings van [[meganika]] en [[hidrostatika]] korrek afgelei.
 
Line 118 ⟶ 115:
Kwantum veldteorie het die raamwerk daargestel vir moderne [[partikelfisika]], wat die [[fundamentele krag]]te en elementêre partikels bestudeer. In [[1954]] het [[Yang Chen Ning|Yang]] en [[Robert Mills|Mills]] 'n klas van [[ykingstoerie]]ë ontwikkel, wat die raamwerk vir die [[Standaardmodel]] daargestel het. Die Standaardmodel wat in [[1970]] voltooi is beskryf amper al die elementêre partikels tot hede waargeneem suksesvol.
 
Die [[Verenigde Volke]] het die jaar 2005 tot die Wêreld se Jaar van Fisika verklaar.<ref>[http://www.physics2005.org/].</ref>
 
=== Toekomstige wendinge ===
:''Hoofartikel: [[onopgeloste probleme in fisika]].''
 
''Hoofartikel: [[onopgeloste probleme in fisika]].''
 
Met ingang 2004 gaan navorsing in fisika op 'n wye front voort.
 
Line 135 ⟶ 130:
 
In hul haas om hoë-energie, kwantum en sterrekundige fisika probleme op te los is [[alledaagse fisika]] agterweë gelaat. Ingewikkelde probleme wat wil voorkom asof hulle deur die slim toepassing van dinamika en meganika opgelos kan word, bly nog steeds grootliks onaangespreek. Voorbeelde hiervan is die vorming van sandhope, die vorm van waterdruppels, die meganisme van oppervlakspanning katastrofes en die self-sortering in heterogene versamelings wat geskud word.
 
== Sien ook ==
* [[Lys van fisika onderwerpe]]
 
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
 
== Voorgestelde leeswerk ==
Line 142 ⟶ 143:
* [[Lev Davidovich Landau|Landau]], ''et. al.'', ''Course of Theoretical Physics'', Butterworth-Heinemann, 1976, 10 volumes, sagteband, ISBN 0-7506-2896-0
* Walker, ''The Flying Circus of Physics'', Wiley, 1977, sagteband, 312 pages, ISBN 0-471-02984-X
 
== Sien ook ==
* [[Lys van fisika onderwerpe]]
 
== Eksterne skakels ==
Line 163 ⟶ 161:
{{Link FA|id}}
{{Link FA|pt}}
{{Link FA|sq}}
{{Link GA|es}}
{{Link GA|fi}}
{{Link GA|id}}
{{Link GA|uk}}
{{Link GA|zh}}