Stigting van Rome: Verskil tussen weergawes

Die '''Stigting van [[Rome]]''' is reeds sedert die begin van die historiografie 'n omstrede onderwerp waar mitiese oorlewerings dikwels met historiese feite vermeng is.

 

[[Lêer:Capitoline she-wolf Musei Capitolini MC1181.jpg|thumb|right|250px|Romulus en Remus word deur die Kapitoolse wolvin gesoog. Bronsbeeld, Kapitoolse Musea te Rome. Die figure van Romulus en Remus is eers tydens die Renaissance-tydperk by die antieke wolvin gevoeg]]

[[Lêer:Aeneas Latium BM GR1927.12-12.1.jpg|thumb|right|250px|Die Trojaanse held Aineias sit met sy seun Askanios in Latium voet aan wal. 'n Vark wys hulle die plek waar hulle 'n nuwe stad moet stig. Romeinse marmerreliëf, omstreeks 140-150 n.C.]]

Die tydsinterval tussen die stigting van Alba Longa en Rome word as kunsmatige konstruksie van Romeinse geskiedskrywers beskou - om die vier eeue tussen die Trojaanse Oorlog (1182 v.C.) en die beweerde stigting van Rome in die 8de eeu v.C. te oorbrug, het hulle 'n dinastie van konings in Alba Longa versin wat hierdie leemte gevul het.

 

Die meeste Romeinse geskiedskrywers was dit eens oor die eeu waarin Rome sou ontstaan het, maar nie oor die presiese jaar nie. Fabius Pictor het die jaar 748 v.C. as stigtingsdatum gegee, terwyl sy opvolgers ander stigtingsdatums bepaal het - 753, 751 en 748 v.C. Op die basis van chronologiese berekenings, wat deur M. Terentius Varro in die laat Republikeinse periode gedoen is, is die jaar 753 v.C. as die amptelike stigtingsdatum bepaal.

 

Die tradisionele stigtingsdatum het die beginpunt van die Romeinse kalender gevorm (Latyns: ''ab urbe condita'', kort ''a.u.c.'', Afrikaans "vanaf die stigting van die stad (Rome) af"). Met argeologiese opgrawings op die Palatyn is oorblyfsels van vroeë nedersettings blootgelê wat in die tydperk omstreeks 1 000 v.C. ontstaan het. 'n Aantal Latiniese en Sabynse dorpe is waarskynlik omtrent 800 v.C. tot 'n stedelike nedersetting verenig, moontlik onder Etruskiese invloed.

 

Die oorsprong van die Latynse stadsnaam ''Roma'' is tans nie duidelik nie; reeds sedert die klassieke oudheid is verskeie teorieë in hierdie verband ontwikkel. 'n Afleiding van die Griekse Ρώμη (Romē, letterlik "moed, dapperheid") word as minder waarskynlik geag. 'n Meer oortuigende verklaring is die afleiding van die wortel *rum- ("vroulike bors"), moontlik 'n verwysing na die wolvin wat Romulus en Remus volgens die mitiese oorlewerings gesoog het.

 

Die naam is volgens 'n ander teorie van 'n [[Etruskers|Etruskiese]] familie, die Rusina, afgelei.

 

Die geskiedkundige ontwikkeling van Italië is sterk deur sy geografie se karakter beïnvloed, veral sy verdeling in laagvlaktes, heuwellande en bergreekse. Slegs sowat 'n vyfde van sy huidige totale oppervlakte word as vlaktes met 'n hoogte van minder as 300 meter bo seevlak geklassifiseer, waarvan 70 persent deur die Poriviervlakte beslaan word. Die ander landsdele bestaan uit bergagtige landskapsvorme met hoogtes van meer as 1&nbsp;000 meter bo seevlak en twee vyfdes van die totale oppervlakte beslaan, en heuwellande tussen 300 en 1&nbsp;000 meter bo seevlak, wat eweneens oor twee vyfdes van die oppervlakte strek. As gevolg van hierdie verskillende landskapsvome word die land deur 'n groter aantal klimaatstreke gekenmerk wat aan elkeen van die geweste sy spesifieke voorkoms gee.<ref>Cornell, Tim en John Matthews: ''Bildatlas der Weltkulturen - Rom''. Augsburg: Weltbild 1998, bl. 11</ref>

 

 

In geografiese en kulturele opsig kan Italië in die vastelandse noorde met die Poriviervlakte en die skiereiland verdeel word. Die basis vir die huidige welvaart van Noord-Italië, wat ook oor die rykste landbougebiede beskik, is al gedurende die vroeë geskiedenis van Italië gelê. Die Porivier het as 'n belangrike waterweg in die digbevolkte gebied met sy florerende stede gedien, en langs sy oewers was uitgestrekte bosgebiede wat groot hoeveelhede eikels as voedsel vir varke opgelewer het. Varkvleis is groteneels vir die bevolking van die stad Rome geproduseer.

In die suide word Noord- of Bo-Italië deur die Appenyne-bergreeks begrens wat vanuit die Liguriese Alpe tot by die Seestraat van Messina dwarsdeur die skiereiland en verder langs die noordkus van Sisilië loop. Die Appenyne vorm in die noorde 'n reguit lyn wat van die Liguriese kus in die weste tot in die omgewing van Rimini loop en as 'n natuurlike versperring beskou kan word. Verder suidwaarts maak die bergreeks 'n draai en loop langs die Adriatiese kuslyn. In die Abruzze-berge rys sy hoogste bergspitse, die Gran Sasso d'Italia (2&nbsp;914 meter) en die Montagna della Maiella (2&nbsp;795 meter). Die Appenyne loop van hier diagonaal tot by die Tirreense kus in Lukanië en verder tot by Kalabrië en Sisilië.

 

Rome was aanvanklik 'n klein nedersetting op sewe heuwels wat - met uitsondering van die noorde - deur die vlaktes van Latium omring was, 'n landskap wat die Romeine geleidelik begin oorheers het. Hierdie streek, die Romeinse Campagna, was 'n digbevolkte landboustreek wat eers in die laat-Romeinse tydperk tot 'n malaria-endemiese moerasgebied ontaard het. Alhoewel modder en rivierversnellings sekere beperkings op die Tiberrivier se bruikbaarheid as waterweg gepaas het, het Rome met sy kunsmatige seehawe Ostia, wat 'n voetreis van 'n dag van Rome af geleë was, nogtans oor 'n poort na die [[Middellandse See]] beskik, terwyl die Tibervallei 'n natuurlike landroete na die binneland gevorm het. Danksy sy afstand van die see en sy geografiese ligging was Rome in 'n gunstige strategiese posisie om tot 'n oorheersende sentrum in Italië en die Mediterreense wêreld te ontwikkel.<ref>Stobart, J.C.: ''The Grandeur that was Rome''. Londen: Book Club Associates 1978, bl. 10</ref>

 

Ondanks alle argeologiese navorsing bestaan daar nog onsekerheid oor die presiese oorspronge van die Romeinse volk. Sy kultuur en veral sy literatuur dui egter daarop dat die Romeine ten opsigte van hul volkskarakter min ooreenkomste met die huidige Italianers getoon het.<ref>Stobart (1978), bl. 11</ref>

 

Vanweë die aantreklikheid van Italië en sy klimaat het Indo-Europese volke uit Sentraal-Europa dus die Alpe en Appenyne as veroweraars oorgesteek om 'n nuwe permanente tuisland te vind en tydens hul migrasie die tipiese karaktertrekke van die latere Romeinse volk ontwikkel - maatskaplike solidariteit, militêre dissipline en rituele konserwatisme.<ref>Stobart (1978), bl. 11</ref>

 

{{verwysings}}

 

[[Kategorie:Geskiedenis van Rome]]

{{Link FA|ka}}