Wysiging soos op 20:56, 14 Maart 2014 wysig Xqbot (besprekings \| bydraes) 47 999 edits k Robot: scn:Marti (pianeta) is 'n voorbladartikel; kosmetiese veranderinge ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 13:02, 27 Maart 2014 wysig maak ongedaan JMK (besprekings \| bydraes) 12 732 edits sp Nuwer wysiging →
Lyn 82: [[Lêer:Terrestrial planet size comparisons.jpg\|thumb\|links\|300px\|Vergelyking van die grootte van die aardse planete (links na regs): [[Mercurius (planeet)\|Mercurius]], [[Venus]], [[Aarde]] en Mars.]] Mars het ongeveer die helfte van die Aarde se [[radius]] en slegs een tiende van sy [[massa]]; Mars het 'n laer digtheid, maar sy oppervlakte is slegs 'n klein bietjie minder as die totaal oppervlakte van die Aarde se ~~droeë~~droë land.<ref name="nssdc"> David R. Williams: [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html ''Mars Fact Sheet''] vir die ''National Space Science Data Center'': NASA, 1 September 2004. Verkry op 2006-06-24</ref> Alhoewel Mars groter en meer massief is as Mercurius, het Mercurius 'n hoër digtheid. Dit beteken dat Mercurius 'n ietwat sterker swaartekrag by sy oppervlak het. Die rooierige voorkoms van Mars se oppervlak word veroorsaak deur yster(III)oksied, beter bekend as roes.<ref name="rust">Peplow, Mark: [http://www.bioedonline.org/news/news-print.cfm?art=953 ''How Mars got its rust'']. Verkry op 2007-03-10.</ref> === Geologie === Lyn 152: Mars se atmosfeer is stowwerig en bevat stofdeeltjies van omtrent 1,5 µm, wat die lug op Mars 'n bruingelerige kleur gee soos van die oppervlak af gesien.<ref name="dusty">Lemmon , en ander: ''Atmospheric Imaging Results from Mars Rovers'', soos verskyn in ''Science''. Volume 306, bls. 1753 - 1756 (2004).</ref> Die atmosfeer bestaan uit 95% [[koolstofdioksied]], 3% [[stikstof]], 1,6% [[argon]] en bevat spore van [[suurstof]], [[water]], [[koolstofmonoksied]] en [[stikstofmonoksied]], asook nog uiters klein spore van [[neon]], [[kripton]], [[formaldehied]], [[xenon]], [[osoon]] en [[metaan]].<ref name="nssdc" /> Die teenwoordigheid van metaan word deur deur navorsers beweer wat verslag gelewer het dat hulle die element teen 'n konsentrasie van ongeveer 10 deeltjies per miljard (volgens volume) bespeur het.<ref name="methane-me"> V. Formisano, S. Atreya, T. Encrenaz, N. Ignatiev, M. Giuranna: ''Detection of Methane in the Atmosphere of Mars'', soos verskyn in ''Science. Vol. 306, bls. 1758–1761 (2006).</ref><ref name="methane">ESA: [http://www.esa.int/SPECIALS/Mars_Express/SEMZ0B57ESD_0.html ''Mars Express confirms methane in the Martian atmosphere''], 30 Maart 2004.. Verkry op 2006-03-17.</ref> Metaan is 'n onstabiele gas is wat deur ultravioletstraling afgebreek word en 'n tipiese metaanmolekule het 'n leeftyd van ongeveer 340 jaar in Mars se atmosfeer.<ref>Martin Baucom: [http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/49613 ''Life on Mars?''], soos verskyn in ''American Scientist''. 2006, volume 94. Verkry op 2008-05-29.</ref> Die teenwoordigheid van metaan sal dus 'n huidige of onlangse bron van die gas op die planeet aandui. Vulkaniese aktiwiteit, komeetimpakte en die teenwoordigheid van mikro-organismes wat metaan as 'n afvalproduk skep word onder moontlike bronne gereken. Dit is ook aangetoon dat metaan moontlik deur 'n nie-biologiese proses soos die vorming van [[serpentynsteen]] geproduseer kan word, wanneer dit plaasvind tussen water, koolstofdioksied en [[olivien]], 'n mineraal wat op Mars voorkom.<ref name="olivine">Christopher Oze en Mukul Sharma: ''Have olivine, will gas: Serpentinization and the abiogenic production of methane on Mars'', soos verskyn in die ''Geophysical Research Letters'' 32: L10203 (2005)</ref> Tydens 'n pool se winter word dit deur voortdurende donkerte gedek: die oppervlak verkoel en 25-30% van die atmosfeer kondenseer tot lae koolstofdioksiedys (~~droeë~~droë ys).<ref>J. T. Mellon, W. C. Feldman, T. H. Prettyman: [http://adsabs.harvard.edu/abs/2004Icar..169..324M ''The presence and stability of ground ice in the southern hemisphere of Mars''], soos verskyn in ''Icarus''. 169:2, bls. 324-340 (2003). Verkry op 2007-02-26</ref> Wanneer die pole weer aan sonlig blootgestel word, [[sublimasie\|sublimeer]] die koolstofdioksied, wat reuse winde veroorsaak wat vanaf die pole waai met snelhede tot 400 km/h. Hierdie seisoenale gebeurtenisse vervoer groot hoeveelhede stof en waterdamp, wat aanleiding gee tot ryp en groot cirruswolke wat aan die Aarde s'n herinner. Wolke van waterys is deur die ''Opportunity''-swerwer in 2004 afgeneem.<ref name="clouds">Nasa, 13 Des. 2004: [http://marsrovers.jpl.nasa.gov/gallery/press/opportunity/20041213a.html ''Mars Rovers Spot Water-Clue Mineral, Frost, Clouds'']. Verkry op 2006-03-17.</ref> === Klimaat === Lyn 165: Mars het ook die grootste stofstorms in ons Sonnestelsel. Hierdie storms kan wissel van 'n storm oor 'n klein area, tot reusagtige storms wat die hele planeet dek. Hulle vind meestal plaas wanneer Mars die naaste aan die Son is en daar is opgemerk dat hulle die globale temperatuur verhoog.<ref>Philips, Tony [http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast16jul_1.htm ''Planet Gobbling Dust Storms''] (16 Julie 2001), by die webwerf van ''Science @ NASA''. Verkry op 2006-06-07.</ref> Die poolkappe by altwee pole bestaan hoofsaaklik uit waterys. Daar is egter ~~droeë~~droë ys bo-op die oppervlak van die waterys. Bevrore koolstofdioksied versamel as 'n laag van omtrent een meter dik op die noordelike yskap (slegs in die noordelike winter), terwyl die suidelike kap 'n permanente 8 m-hoë dekking van droë ys het.<ref>Darling, David: [http://www.daviddarling.info/encyclopedia/M/Marspoles.html ''Mars, polar caps, ENCYCLOPEDIA OF ASTROBIOLOGY, ASTRONOMY, AND SPACEFLIGHT'']. Verkry op 2007-02-26.</ref> Die noordelike poolkap het 'n deursnee van ongeveer 1000 kilometer tydens die noordelike somer<ref>Mira.org: [http://www.mira.org/fts0/planets/097/text/txt002x.htm ''MIRA's Field Trips to the Stars Internet Education Program'']. Verkry op 2007-02-26.</ref> en bevat ongeveer 1,6 miljoen kubieke meter ys. Indien hierdie ys in 'n eweredige laag oor die poolkap versprei sou wees, sou dit twee kilometer dik wees.<ref name="brown">Carr, Michael H. [http://adsabs.harvard.edu/abs/1998RPPh...61...77K ''Oceans on Mars: An assessment of the observational evidence and possible fate''], soos verskyn in die ''Journal of Geophysical Research'', 2003, 108:5042, bl. 24. Verkry op 2007-02-26.</ref> Die suidelike poolkap het 'n deursnee van 350 km en 'n dikte van 3 km.<ref name="nasa">Dr. Tony Phillips: [http://science.nasa.gov/headlines/y2003/07aug_southpole.htm ''Mars is Melting''], by die ''Science @ NASA''-webwerf. Verkry op 2007-02-26.</ref> Die totale volume ys in die suidelike poolkap plus die aangrensende lae deposito's beslaan 'n beraamde 1,6 miljoen kubieke kilometer.<ref>J. J. Plaut, G. Picardi, A. Safaeinili, A. B. Ivanov en ander: ''Subsurface Radar Sounding of the South Polar Layered Deposits of Mars'', soos verskyn in ''Science''. 2007, volume 315.</ref> Beide poolkappe toon spiraalagtige slenke, wat moontlik 'n gevolg is van differensiële sonverwarming en die sublimasie van ys en die kondensasie van waterdamp.<ref>Pelletier, J. D.: [http://www.gsajournals.org/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.1130%2FG20228.2 ''How do spiral troughs form on Mars?''], soos verskyn in ''Geology''. 2004, vol. 32, bls. 365–367. Verkry op 2007-02-27</ref><ref>[http://www.marstoday.com/viewpr.html?pid=13914 ''Mars Polar Cap Mysery Solved''], by die webwerf van MarsToday.Com. Verkry op 2007-01-23.</ref> Altwee die poolkappe krimp en groei weer terug soos die temperatuur saam met die seisoene wissel. == Wenteling en omwenteling ==

Mars: Verskil tussen weergawes