Ammoniak: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Byttend/Gevaarlik
kNo edit summary
Lyn 8:
'''Ammoniak''' (NH<sub>3</sub>) is 'n verbinding van [[waterstof]] en [[stikstof]]. Die verbinding het 'n skerp, prikkelende reuk en word in die natuur gevorm wanneer stikstofhoudende plantreste saam met ander verrottende materiaal in grond voorkom of in die grond ingewerk word. Ammoniak was tot voor die [[Eerste Wêreldoorlog]] verkry deur die droë [[distillasie]] van die stikstofhoudende reste en uitskeidings van [[plante]] en [[diere]].<ref name=Rapport>''Ammoniak word só vervaardig''. Artikel in [[Rapport|Rapport (koerant)]]. 30 Maart 2014</ref>
 
== Vervaardiging ==
Eers na dié oorlog is ammoniak sinteties vervaardig. Dit geskied deur eers waterstof te berei deur byvoorbeeld [[metaan]] of [[aardgas]] teen 'n hoë [[temperatuur]] met stoom te meng. Die mengsel word dan deur 'n [[nikkel]]-katalisator in koolstofmonoksied en waterstof geskei. In 'n verdere proses reageer die koolstofmonoksied met water om [[koolstofdioksied]] en nog waterstof te vorm. Die koolstofdioksied kan deur absorpsie in oplossings uit die gasmengsels onttrek word en waterstof bly dan oor.<ref name=Rapport />
 
Die waterstof word met stikstof, afkomstig van lug, gemeng. Die gasmengsel word deur die Haber-Boschproses onder hoë druk en hoë temperatuur oor 'n katalisator van ysteroksied gestuur sodat ammoniak vorm.<ref name=Rapport />
 
== Gebruike ==
Ammoniak dra aansienlik by tot die voedingsbehoeftes van landorganismes deur te dien as 'n voorloper vir kos en kunsmis. Ammoniak, hetsy direk of indirek, is ook 'n bousteen vir die sintese van heelwat farmaseutiese produkte en word gebruik in baie kommersiële skoonmaakprodukte. Ammoniak is 'n belangrike bestanddeel in die vervaardiging van kunsmis.
 
Hoewel dit alledaags gebruik word, is ammoniak beide bytend en gevaarlik. Die wêreldwye industriële produksie van ammoniak vir 2012 was na verwagtingraming 198 miljoen ton,<ref name="ceresana">{{en}} {{cite web|author=Ceresana |url=http://www.ceresana.com/en/market-studies/chemicals/ammonia/ceresana-market-study-ammonia.html |title=Market Study Ammonia |publisher=Ceresana |date= |accessdate=2012-11-07}}</ref> 'n verhoging van 35% oor die wereldwyewêreldwye produksie van 146,5 miljoen ton in 2006.<ref name="Ullmann">{{en}} {{cite book|author=Max Appl |title=Ammonia, in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|year= 2006|publisher= Wiley-VCH|location= Weinheim|doi=10.1002/14356007.a02_143.pub2}}</ref>
 
== Verwysings ==