Ankylosauria: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary |
Uitgebrei |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Edmontonia armour.jpg|thumb|links|180px|Die pantser van ''Edmontonia''.]]▼
{{Taksoboks
| name = Ankylosauria
| fossil_range = [[Jura|Middel-Jura]]–[[Kryt (geologie)|Laat Kryt]] <br>{{Fossil range|167|66}}
| image = Euoplocephalus-tutus-1.jpg
| image_caption = Skelet van ''Euoplocephalus tutus''
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
Line 21 ⟶ 19:
* [[Nodosauridae]]
}}
'''Ankylosauria''', of die '''ankilosouriërs''', is ’n [[familie (biologie)|superfamilie]] van [[plant]]vretende [[dinosourus]]se van die [[Orde (biologie)|orde]] [[Ornithischia]]. Dit sluit die meeste dinosourusse in met pantsers in die vorm van beenagtige osteoderma.
| name = Ankylosauria▼
| klade2 = [[Eurypoda]]▼
▲'''Ankylosauria''' is ’n [[familie (biologie)|superfamilie]] van [[plant]]vretende [[dinosourus]]se van die [[Orde (biologie)|orde]] [[Ornithischia]]. Dit sluit die meeste dinosourusse in met pantsers in die vorm van beenagtige osteoderma. '''Ankilosouriërs''' was lywige viervoetiges met kort, sterk ledemate. Vanweë die gewig van hul pantsers was hulle baie stadig; hul topsnelheid van sowat 10 km/h.
Ankilosouriërs het in die Vroeë [[Jura|Jura-periode]] in [[Sjina]] hul verskyning gemaak en bestaan tot aan die einde van die [[Kryt (geologie)|Kryt-periode]]. Hulle het op al die [[kontinent]]e voorgekom buiten [[Afrika]]. Die eerste dinosourus wat in [[Antarktika]] ontdek is, was die ankilosouriër ''[[Antarctopelta]]'', waarvan fossiele in 1986 op [[Ross-eiland]] gevind is.
==Paleobiologie==
Alle ankilosouriërs het pantsers oor ’n groot deel van hul liggame gehad. Dit het bestaan uit groot, reghoekige tot ovaal plate wat in rye gelê het, met kleiner plate tussenin. Die eerste twee rye het ’n soort halfring om die nek gevorm. Ook die skedel was met pantser bedek.<ref name=Thescelosaurus>{{cite web |url=http://www.thescelosaurus.com/ankylosauria.htm▼
▲Alle ankilosouriërs het pantsers oor ’n groot deel van hul
|title=Ankylosauria |work=Thescelosaurus |accessdate=30 September 2013}}</ref>
Hulle het ’n klein brein gehad in verhouding met die res van die lyf; net die [[souropode]]s het kleiner breine gehad.
===Dieet===
Ankilosouriërs was laag gebou (nie meer as ’n meter van die grond af nie) en het klein, driehoekige tande gehad. Hulle het lang, beweegbare tonge gehad. Hul mae was groot, wat daarop dui dat hulle [[gisting]] gebruik het om hul kos te verteer. Hulle het waarskynlik [[varing]]s, [[Broodboom|broodbome]] en [[Angiosperms|blomplante]] gevreet.
==Klassifikasie==
Ankylosauria word gewoonlik in twee [[Familie (biologie)|families]] verdeel: [[Nodosauridae]] en [[Ankylosauridae]]. ’n Derde familie, Polacanthidae, word soms gebruik,<ref name=armor2010>Hayashi, S., Carpenter, K., Scheyer, T.M., Watabe, M. and Suzuki. D. (2010). "Function and evolution of ankylosaur dermal armor." ''Acta Palaeontologica Polonica'', '''55'''(2): 213-228. {{doi|10.4202/app.2009.0103}}</ref> maar dit word meer dikwels beskou as ’n subgroep van een van die twee primêre families.<ref name=phylogeny2012>Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. and Barrett, P.M. (2012). "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)." ''Journal of Systematic Palaeontology'', '''10'''(2): 301-312. {{DOI|10.1080/14772019.2011.569091}}</ref>
===Nodosauridae===
Dié groep sluit tradisioneel ''[[Nodosaurus]]'', ''[[Edmontonia]]'' en ''[[Sauropelta]]'' in. Hulle het langer snoete gehad as Akylosauridae. Hulle het nie die gebruiklike knots aan die einde van die stert gehad nie; hulle is beter bekend vir hul stekels. Nodosourides het besonder gespierde skouers gehad, en ’n gespesialiseerde knop of been op elke skouer waaraan al die spiere vas was wat hul swaar ruggraat opgehou het. Hulle het breë heupe en dik ledemate gehad, en kleiner, smaller snoete as die ankilosourides. Die meeste nodosouride-fossiele is in [[Noord-Amerika]] ontdek.
===Ankylosauridae===
Die grootste verskille tussen die ankilosourides en die nodosourides was eersgenoemde se knots aan die punt van hul stert, koepelvormige snoete en groot plate wat uit die bo- en onderkant van die skedel gesteek het. Laasgenoemde het geen van dié eieskappe gehad nie. Die tradisionele ankilosourides het later in die [[Kryt]] voorgekom. Dié familie sluit in ''[[Ankylosaurus]]'', ''[[Euoplocephalus]]'' en ''[[Pinacosaurus]]''.
===Polacanthidae===
Die familie Polacanthidae is in 1911 deur Wieland genoem om te verwys na ’n groep ankilosourusse wat gelyk het of hulle tussen die ander twee groepe val. Die meeste navorsers het dié groepering geïgnoreer tot laat in die 1990's, toe Kirkland dit gebruik het as ’n subfamilie vir ’n groep in sy 1998-ontleding. Kenneth Carpenter het later ook die naam gebruik vir ’n soortgelyke groep wat hy geglo het nader aan die ankilosourides as aan die nodosourides was.<ref name="carpenter-2001">{{cite book|title=The Armored Dinosaurs|year=2001|chapter=Phylogenetic analysis of the Ankylosauria|editor=Carpenter, Kenneth(ed)|author=Carpenter K|pages=455–484|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-33964-2}}</ref> Die eerste omvattende studie om die plek van Polacanthidae te bepaal, is in 2012 gepubliseer. Daarin is bevind hulle is óf ’n onnatuurlike groepering van primitiewe nodosourides óf ’n geldige subfamilie van Nodosauridae.<ref name="phylogeny2012" />
==Klassifikasie==
’n Eenvoudige klassifikasie van Ankylosauria, waarin [[klade]]s gebruik word, is:
* Orde [[Ornithischia]]
** Klade [[Thyreophora]]
***** Familie [[Ankylosauridae]]
****** Subfamilie [[Ankylosaurinae]]
***** Familie [[Nodosauridae]]
****** Subfamilie [[Polacanthinae]]?
==Verwysings==
{{Verwysings}}
[[Kategorie:
| |||