Brandmondsindroom: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 1:
{{skoonmaak}}
 
'''Brandmondsindroom''' (BmsBMS) is a pynvolle, frustreerende toestand, wat as ’n skerp brandende sensasie van die tong, lippe, verhemelte en sommer dwarsdeur die hele mond, beskryf kan word, maar waar geen mediese tekens van die toestand in die mond gesien kan word nie. Bms kan ook die subjektiewe sensasie van ‘n droë mond ( xerostomia ) insluit. Xerostomia is ook ’n toestand waar geen oorsaak gevind kan word nie, soos bv. dat daar nie minder speekselafskeiding waargeneem kan word nie.
 
’n Brand-gevoel in die mond kan ook ’n simptoom van ’n ander siektetoestand wees, waar ander sistemiese of plaaslike faktore ’n invloed het, maar dan word dit nie as ’n Bms gereken nie. Dit kan dan selfs ‘n sindroom van medies onverklaarbare simptome wees. Die Internasionale Vereniging vir die Studie van Pyn in Washington, D.C., definieer BmsBMS as ’n pyn entiteit van aanhoudende brand pyn in die afwesigheid van mondslymvliesverandering.
 
== Klassifikasie ==
’n Brand gevoel in die mond kan primêr (d.w.s. Brandmondsindroom) of sekondêr wees waar ander faktore – sistemies of plaaslik – ’n invloed het. BmsBMS is ’n voorbeeld van disestesie of ’n verdraaiing (distorsie) van sensasie. Party bronne sien BmsBMS as ’n variant of wisselvorm van atipiese gesigspyn – amper soos neuralgie.
 
BmsBMS is onderverdeel in drie tipes:
• Tipe 1 – Simptome nie teenwoordig as die pasiënt wakker word nie en dan word die simptome erger deur die dag: aanhoudende simptome
• Tipe•Tipe 21 – Simptome nie teenwoordig wanneeras die pasiënt wakker word nie en dan word die simptome erger deur die dag: aanhoudende simptome en die mees algemene tipe
• Tipe•Tipe 32GeenSimptome vasteteenwoordig patroonwanneer vanwakker simptomeword nieen deur die dag: mins aanhoudende simptome en die mees algemene tipe.
•Tipe 3 – Geen vaste patroon van simptome nie: mins algemene tipe.
 
== Mediese Tekens en Simptome ==
Per definisie kan geen tekens van BmsBMS in die mond gesien word nie. Party geaffekteerde pasiënte sal die simptome toeskryf aan seertjies in die mond, maar gewoonlik is dit normale anatomiese strukture, soos die knoppies op die tong of spataartjies onder die tong in ouer mense. Simptome van BmsBMS varieer baie en die tipiese kliniese prentjie kan in die tabel onder gesien word.
As daar kliniese tekens in die mond gesien kan word, dan is daar sekerlik ’n ander verklaring vir die brand gevoel: rooi of geswelde knoppies op die tippie van die tong kan wees as gevolg van irritasie van die tong as dit bv. teen die tande of veral grofheid aan die tande, geskuur word. As daar minder of geen knoppies op die tong is en die tong is rooi, kan dit a.g.v. Candida (swam) infeksie wees of bloedarmoede.
 
Parameter | Gewone bevindings in Brandmondsindroom
 
 
 
Parameter | Gewone bevindings in Brandmondsindroom
_________________|______________________________________________________________________
Ligging | Gewoonlik albei kante van die tong of minder algemeen op die verhemelte, lippe
| of op die onderste tandvleise
Aanvang | Pyn is kronies en kom en gaan selde
_________________|______________________________________________________________________
Aard | Brand, skroei of prikkelend. Party mense beskryf dit as ‘ongemak’, ‘teer’, ‘rou’ of
| ‘lastig’ in stede van pyn of brandend.
_________________|______________________________________________________________________
Lyn 31:
| pyn, angstigheid, verminderde eetlus, depressie, persoonlikheid steurnisse.
_________________|______________________________________________________________________
Tydsduur | Tipe 2 (mees algemene): pyn as wakker word en deur die dag
_________________|______________________________________________________________________
Faktore wat vererger | Pyn kan verbeter met alkohol of om te eet of te drink ( nie soos pyn veroorsaak
of verminder | deur neuralgie of gewasse nie ), of wanneer die persoon se gedagtes andersins
| besig is. Pyn word nie gewoonlik deur pynstillers stilgemaak nie. Warm,suur en
| gekruide kos of drank kan die pyn vererger.
_________________|______________________________________________________________________
Ergheidsgraad | Matig tot erg, 5 – 8 uit 10, dieselfde as tandpyn.
_________________|______________________________________________________________________
Effek op slaap | Verander partymaal slaappatrone, bv slaaploosheid.
Lyn 44:
Vorige behandeling | Meestal was daar meer as een konsultasies en onsuksesvolle tandheelkundige
| of mediese behandeling.
 
 
== Oorsake ==
In omtrent 50% van gevalle is daar geen identifiseerbare oorsaak nie. Die oorsaak van BmsBMS is onbekend. Verskeie teorieë is al voorgestel en isword ondersteun deur wisselende grade van bewyse, maar geeneen is al ten volle bewys nie.
Omdat meeste mense met BmsBMS post-menopouse vroue is, is een teorie dat daar ’n estrogeen of progesteroon tekort is, maar ’n sterk genoeg statistiese korrelasieverwantskap is nog nie gekryverkry nie. Nog ’n teorie is een van outo-immuniteit, soos dat abnormale anti-liggaampies en reumatoïde faktore in 50% van mense met BmsBMS se bloedstroom gekry word, maar hierdie vlakke kan in ouer mense sonder Bms BMS-simptome ook gesien word.
 
Alhoewel speekselvloei normaal kan wees en daar nie enige tekens van droë mond is nie, kan die speeksel se suurgraad hoër wees. Depressie en angstigheid is algemeen in hierdie groep. Dit is nie bekend of depressie ’n oorsaak of ’n gevolg van BmsBMS is nie, want Bms mag ontwikkel in die konstante siklus van onverligte pyn en slaap steurnisse. BmsBMS kan ’n psigosomatiese ongesteldheid wees, wat veroorsaak word deur kankerfobia of ’n ander vorm van hipokondriase.
 
Kroniese lae-graadse trauma a.g.v. ’n gewoonte soos om die tong teen die tande te vryf of om die tong teen die verhemelte te druk, kan ’n invloed hê.
Bms is meer algemeen in Parkinson’s lyers en daarom mag dit miskien verband hou met ’n lae pyndrempel of ’n hoër sensitiwiteit.
Baie mense met Bms het ’n hoë smaak sensitiwiteit en ’n bitter of metaal smaak is teenwoordig in omtrent 60% van mense met Bms. Dit kan dus aandui dat daar ’n defek in die senuweestelsel kan wees. As daar ’n verandering in die speeksel se samestelling kom, kan dit die senuweestelsel affekteer.
Die aanvang van Bms is baie keer spontaan, maar kan ook geleidelik wees. Daar is tog partymaal ’n korrelasie met ’n groot lewensgebeurtenis of ’n stresvolle periode in die persoon se lewe.
In vroue is die aanvang van Bms gewoonlik 3 tot 12 jaar na menopouse.
Ander oorsake van brandmond sensasie
Preserveermiddels, soos bensoïensuur en sorbiensuur;
kaneel, kitskoffie, grondboontjies;
Metale, soos kwik, nikkel;
Plastieke, soos Bisphenol A (BPA), epoksie harse, metiel metakrilaat (wit stopsel);
Yster tekort, foliensuur of Vitamine B tekort;
Onderaktiewe tiroïedklier;
Tipe 2 Diabetes (suikersiekte);
Sjögren se sindroom;
Sekere medikasies, soos captopril
Geografiese tong, Candida infeksie, erge sooibrand, M.I.V.
Diagnose
Bms kan net gediagnoseer word as alle ander oorsake en verduidelikings van die brand sensasie in die mond geëlimineer is. Daar is geen kliniese toetse wat kan help om Bms te diagnoseer nie. Bloedtoetse en urine toetse sal toestande soos bloedarmoede, tekorte, onderaktiewe tiroïedklier en suikersiekte elimineer. Candida infeksie kan met ’n depper of smeer getoets word, speekselvloei kan gemeet word en depressie vraelyste kan ook gebruik word.
Behandeling
Bms is tradisioneel behandel met gerusstelling en ook met onder meer anti-depressante. ’n Ondersoek na behandeling van Bms in gepubliseerde navorsing, het gewys dat daar geen effektiewe behandeling beskikbaar is nie.
Prognose
Bms is nie kwaadaardig nie. Dit is belangrik om te onthou dat dit nie ’n simptoom van mondkanker is nie. Dit kan die kwaliteit van die persoon se lewe beïnvloed, omdat die kroniese pyn nie behandel kan word nie. Dit kan lei tot ’n fiksasie wat nie geïgnoreer kan word nie en dus die persoon se daaglikse lewe en werk benadeel.
Twee derdes van mense met Bms het ’n spontane gedeeltelike herstelling na 6 tot 7 jaar van die aanvang van die sindroom, maar in sommige gevalle is dit permanent.
Herstel kan voorafgegaan word deurdat die karakter van die simptoom van konstant na afwisselend verander.
Epidemiologie
Bms is wêreldwyd algemeen en affekteer 5 mense per 100 000 in die algemene bevolking. Mense met Bms is gewoonlik middeljarig of ouer en vroue is 3 keer meer vatbaar as mans. Bms word in 10 – 40% van vroue gesien wat vir menopouse simptome ’n dokter besoek . Bms kom in 14% post-menopouse vroue voor. Mans en jonger mense van beide geslagte kan partymaal geaffekteer word. Asiese en Amerikaanse Indiese mense het ’n baie groter risiko.
 
BmsBMS is meer algemeen in Parkinson’s lyersParkinsonismelyers en daarom mag dit miskien verband hou met ’n lae pyndrempel of ’n hoër sensitiwiteit.
J P Benghiat 12.3.2013
Baie mense met BmsBMS het ’n hoë smaak sensitiwiteitsmaaksensitiwiteit en ’n bitter- of metaal smaakmetaalsmaak is teenwoordig in omtrent 60% van mense met BmsBMS. Dit kan dus aandui dat daar ’n defek in die senuweestelsel kan wees. As daar ’n verandering in die speeksel se samestelling kom, kan dit die senuweestelsel affekteer.
 
Die aanvang van BmsBMS is baie keer spontaan, maar kan ook geleidelik wees. Daar is tog partymaal ’n korrelasie met ’n groot lewensgebeurtenis of ’n stresvolle periode in die persoon se lewe. In vroue is die aanvang van BMS gewoonlik 3 tot 12 jaar na menopouse.
 
==Ander oorsake van brandmond sensasie==
*Preserveermiddels, soos bensoïensuur en sorbiensuur;
kaneel*Kaneel, kitskoffie, grondboontjies;
*Metale, soos kwik, en nikkel;
*Plastieke, soos Bisphenol A (BPA), epoksie harse, metiel metakrilaatmetielmetakrilaat (wit stopsel);
Yster tekort*Ystertekort, foliensuur- of VitamineVitamien B -tekort;
*Onderaktiewe tiroïedklier;
*Tipe 2 Diabetes (suikersiekte);
*Sjögren se sindroom;
*Sekere medikasies, soos captopril
*Geografiese tong, Candida infeksie, erge sooibrand, M.I.V.
 
==Diagnose==
BmsBMS kan net gediagnoseer word as alle ander oorsake en verduidelikings van die brand sensasiebrandsensasie in die mond geëlimineer is. Daar is geen kliniese toetse wat kan help om BmsBMS te diagnoseer nie. Bloedtoetse en urine toetse sal toestande soos bloedarmoede, tekorte, onderaktiewe tiroïedklier en suikersiekte elimineer. Candida -infeksie kan met ’n depper of smeer getoets word, speekselvloei kan gemeet word en depressie vraelyste kan ook gebruik word.
 
==Behandeling==
BmsBMS isword tradisioneel behandel met gerusstelling en ook met onder meer anti-depressante. ’n Ondersoek na behandeling van Bms in gepubliseerde navorsing, het gewys dat daar geen effektiewe behandeling beskikbaar is nie.
 
==Prognose==
BmsBMS is nie kwaadaardig nie. Dit is belangrik om te onthou dat dit nie ’n simptoom van mondkanker is nie. Dit kan die kwaliteit van die persoon se lewe beïnvloed, omdat die kroniese pyn nie behandel kan word nie. Dit kan lei tot ’n fiksasie wat nie geïgnoreer kan word nie en dus die persoon se daaglikse lewe en werk benadeel.
 
Twee derdesTweederde van mense met BmsBMS het ’n spontane gedeeltelike herstelling na 6 tot 7 jaar vanna die aanvang van die sindroom, maar in sommige gevalle is dit permanent. Herstel kan voorafgegaan word deurdat die karakter van die simptoom van konstant na afwisselend verander.
 
==Epidemiologie==
** ** ** ** ** ** **
BmsBMS is wêreldwyd algemeen en affekteer 5 mense per 100 000 in die algemene bevolking. Mense met BmsBMS is gewoonlik middeljarig of ouer en vroue is 3 keer meer vatbaar as mans. BmsBMS word in 10 – 40% van vroue gesien wat vir menopouse simptome ’n dokter besoek . BmsBMS kom in 14% post-menopouse vroue voor. Mans en jonger mense van beide geslagte kan partymaal geaffekteer word. Asiese en Amerikaanse Indiese mense het ’n baie groter risiko.
 
[[Kategorie:Sindrome]]