Lesotho: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Nuwe inligtingskas
Lyn 1:
{{Inligtingskas Land
{{Landtabel
|volle_naamnoem_naam = ''Muso'Koninkryk oavan Lesotho'''
|conventional_long_namevolle_naam = '''Kingdom of Lesotho''' <small>([[Engels]])</small><br />
'''Muso oa Lesotho''' <small>([[Suid-Sotho]])</small>
|gewone_naam = Lesotho
|algemene_naam = Lesotho
|beeld_vlag = Flag_of_Lesotho.svg
|beeld_vlag = Flag of Lesotho.svg
|beeld_wapen =Coats_of_arms_of_Lesotho.svg
|beeld_wapen = Coats of arms of Lesotho.svg
|kaart_ligging = Lesotho (orthographic projection).svg
|simbool_tipe = Wapen
|leuse = "Khotso, Pula, Nala"<small>([[Sesotho]])<br/>"Peace, Rain, Prosperity"</small>
|beeld_kaart = Location Lesotho AU Africa.svg
|volkslied = ''Lesotho Fatse La Bontata Rona''
|leuse = ''Khotso, Pula, Nala''<br /><small>''(Suid-Sotho vir: "Vrede, reën, voorspoed")''</small>
|amptelike_tale = [[Sesotho]], [[Engelse taal|Engels]]
|volkslied = ''Lesotho Fatse La Bontata Rona''<br /><small>''(Suid-Sotho vir: "Lesotho, land van ons vaders")''</small>
|demonym = Mosotho (singular), Basotho (plural)
|amptelike_tale = [[Engels]] en [[Suid-Sotho]]
|hoofstad = [[Maseru]]
|hoofstad = [[Maseru]]
|latd =29 |latm=28 |latNS=S |longd=27 |longm=56 |longEW=E
{{Koördinate|29|28|S|27|56|O}}
|grootste_stad = Maseru
|latd = 29
|regeringsvrom = Parlementêre stelsel en konstitusionele monargie
|latm = 28
|leader_title1 = Koning
|latNS = S
|leader_title2 = [[Eerste Minister van Lesotho|Eerste Minister]]
|longd = 27
|leader_name1 = [[Letsie III of Lesotho|Letsie III]]
|longm = 56
|leader_name2 = [[Pakalitha Mosisili]]
|longEW = O
|oppervlak_rang = 140ste
|grootste_stad = [[Maseru]]
|oppervlak_grootte =
|regeringsvorm = Unitêre parlementêre<br />grondwetlike [[monargie]]
|oppervlak_km2 = 30,355
|leiertitels = <br /> • [[Koning|Monarg]]<br /> • [[Eerste minister]]
|oppervlak_sq_mi = 12,727 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|leiername = [[Letsie III]]<br />[[Tom Thabane]]
|oppervlak__persent_water = onbeduidend
|oppervlak_rang = 140<sup>ste</sup>
|bevolking_skatting = 2,067,000<ref name=unpop>{{cite paper | url=http://0-www.un.org.innopac.up.ac.za/esa/bevolking/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf | title=Wêreld Bevolking Prospects, Table A.1| version=2008 revision | Virmat=PDF | publisher=Verenigde Nasies | author=Department of Economic and Social Affairs | year=2009 | accessdate= 2009-03-12}}</ref>
|oppervlak_grootte =
|bevolking_rang = 146ste
|oppervlak = 30&nbsp;355
|oppervlakmi² = 12&nbsp;727
|persent_water = feitlik niks
|bevolking_skatting = 2&nbsp;067&nbsp;000<ref name=unpop>{{en}} {{cite journal| url=http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf | title=World Population Prospects, Table A.1| version=2008 revision | format=PDF | publisher=[[Verenigde Nasies]] | author=Department of Economic and Social Affairs Population Division | year=2009 | accessdate= 29 April 2014}}</ref>
|bevolking_rang = 144<sup>ste</sup>
|bevolking_skatting_jaar = 2009
|bevolkingbevolking_sensus = 2,&nbsp;031,&nbsp;348
|bevolking_sensus_jaar = 2004
|bevolkingsdigtheid_km2bevolkingsdigtheid = 68.,1
|bevolkingsdigtheidmi² = 162,4
|bevolkingsdigtheid_sq_mi = 162.4 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|bevolkingsdigtheidrang = 138ste138<sup>ste</sup>
|BBP_PPP = $2.518 biljoen4,277&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=http://0-www.imf.org.innopac.up.ac.za/external/pubs/ft/weo/20102013/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=26&pr.y=10&sy=20072009&ey=20102012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=666&s=NBBPDNGDPD%2CNBBPDPC2CNGDPDPC%2CPPPBBP2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=42&pr.y=7 |title=Lesotho |publisher=International[[Internasionale MonetaryMonetêre Fonds]] Fund|accessdate=2010-04-2129 April 2014}}</ref>
|BBP_PPP_rang =
|BBP_PPP_jaar = 2009
|BBP_PPP_jaar = 2013
|BBP_PPP_per_capita = $1,218<ref name=imf2/>
|BBP_nominalBBP_PPP_per_kapita = $1.327 biljoen2&nbsp;244<ref name=imf2/>
|BBP_PPP_per_kapita_rang =
|BBP_nominal_year = 2009
|BBP_nominal_per_capitaBBP = $6422,616&nbsp;miljard<ref name=imf2/>
|BBP_rang =
|onafhanklikheidstipe = [[Onafhanklikheid]]
|BBP_jaar = 2013
|established_event1 = van the [[Verenigde Koninkryk]]
|BBP_per_kapita = $1&nbsp;372<ref name=imf2/>
|established_date1 = 4 Oktober 1966
|BBP_per_kapita_rang =
|HDI = {{increase}} 0.514<ref>[http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf Human Development Report 2009]. Die Verenigde Nasies. Bekom 15 Oktober 2009.</ref>
|onafhanklikheidstipe = • van die [[Verenigde Koninkryk]]
|HDI_rank = 156ste
|onafhanklikheidsgebeure =
|HDI_year = 2007
|onafhanklikheidsdatums = <br />[[4 Oktober]] [[1966]]
|HDI_category = <span style="color:#fc0;">medium</span>
|MOI = {{wins}} 0,461<ref name="HDI">{{en}} {{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/reports/global/hdr2013/|title= The 2013 Human Development Report – "The Rise of the South: Human Progress in a Diverse World"|publisher=HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme|pages=144–147|accessdate=29 April 2014}}</ref>
|Gini = 63.2
|MOI_rang = 158<sup>ste</sup>
|Gini_year = 1995
|MOI_jaar =
|Gini_category = <span style="color:red;">high</span>
|MOI_kategorie = {{kleur|#990000|laag}}
|geldeenheid = Lesotho loti
|Gini = 52,5<ref name=gini-index>{{en}} {{cite web|title=GINI index|url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?order=wbapi_data_value_2007+wbapi_data_value+wbapi_data_value-last&sort=asc&page=1|publisher=[[Wêreldbank]]|accessdate=29 April 2014}}</ref>
|geldeenheid_kode = LSL
|Gini_rang =
|country_code =
|Gini_jaar = 2003
|tydsone =
|Gini_kategorie = {{kleur|#990000|hoog}}
|utc_afwyking = +2
|geldeenheid = [[Lesotho loti|Loti]]
|tydsone_somer =
|geldeenheid_kode = LSL
|utc_afwyking_DST =
|land_kode = LS
|drives_on = left
|tydsone = [[Suid-Afrikaanse Standaardtyd|SAST]]
|internet_domein = .ls
|utc_afwyking = [[UTC+02:00|+2]]
|skakelkode = 266
|tydsone_somer = nie toegepas nie
|voetskrif = <sup>1</sup> Skattings vir hierdie land se bevolking neem spesifiek die effek van oormatige sterftes as gevolg van VIGS in ag. Dit kan lei tot 'n laer lewensverwagting, hoër kindersterftes, laer bevolkingsgroei en veranderings in die bevolkingsverspreiding volgens geslag, as wat andersinds verwag kon word.}}
|utc_afwyking_DST = [[UTC+02:00|+2]]
|internet_domein = [[.ls]]
|skakelkode = 266
|voetskrif = Skattings vir hierdie land se bevolking neem spesifiek die effek van oormatige sterftes as gevolg van VIGS in ag. Dit kan lei tot 'n laer lewensverwagting, hoër kindersterftes, laer bevolkingsgroei en veranderings in die bevolkingsverspreiding volgens geslag, as wat andersinds verwag kon word.
}}
 
Die '''Koninkryk van Lesotho''', tot [[4 Oktober]] [[1966]] '''Basoetoeland''', is 'n parlementêre monargie in [[Suider-Afrika]]. Die hoofstad en grootste stad is [[Maseru]]. Lesotho is ook 'n [[enklawe]] en word omsluit deur [[Suid-Afrika]]. Op politieke vlak het Lesotho in geen stadium aan Suid-Afrika behoort nie. Lesotho beteken "Land van die Sothosprekende mense", bedoelende die taal Sesotho. Die land is geleë tussen 29 en 30º suidelike breedtegraad asook tussen 28 en 30º oostelike lengtegraad. Op grond van sy besondere hoogte bo seespieël word die land ook ''Die koninkryk in die hemel'' genoem. Die Menslike Ontwikkelingsindeks van 2011 plaas Lesotho op 160ste plek van 187 lande.
'''Die Koninkryk van Lesotho''' , tot [[4 Oktober]] [[1966]] '''Basoetoeland''', is 'n parlementêre monargie in
[[Suider-Afrika]]. Die hoofstad is [[Maseru]]. Lesotho is ook 'n [[enklawe]] en word omsluit deur [[Suid-Afrika]]. Op politieke vlak het Lesotho in geen stadium aan Suid-Afrika behoort nie. Lesotho beteken "Land van die Sothosprekende mense", bedoelende die taal Sesotho. Die land is geleë tussen 29 en 30º suidelike breedtegraad asook tussen 28 en 30º oostelike lengtegraad. Op grond van sy besondere hoogte bo seespieël word die land ook ''Die koninkryk in die hemel'' genoem. Die Menslike Ontwikkelingsindeks van 2011 plaas Lesotho op 160ste plek van 187 lande.
 
== Geografie ==
Line 72 ⟶ 81:
 
[[Lêer:Erosion Lesotho.jpg|duimnael|links|Erosie by Ha Lebesa]]
 
In Lesotho ontspring die twee groot Suid-Afrikaanse riviere, die Oranje en die [[Caledonrivier|Caledon]]. Dit het weer ander riviere in Lesotho se diep klowe gevorm. Op die platorand van basaltgesteente, waaruit die Drakensberge bestaan, is daar talle watervalle. Die Maletsunyane-waterval by Semonkong is op 'n hoogte van 192&nbsp;meter die hoogste standhoudende waterval in Suider-Afrika. Die voet van die plato, by die oorgang na die Hoëveld in die weste, bestaan uit sagte [[sandsteen]]. Daarom, maar ook as gevolg van oorbebouing en oorbenutting van grond, is slegs sowat elf persent van die landoppervlakte geskik vir landbougrond. Die grond gaan besonder erg gebuk onder erosie.
 
Line 81 ⟶ 89:
Die klimaat is weens die hoë ligging van die hele land gematig warm. In die winter, tussen Junie tot Augustus, word dit dikwels baie koud en dit kan sneeu op die hoogliggende gebied in die ooste. Bedags is dit selfs in die winter sonnig; Lesotho kry gemiddeld 300 sonskyndae per jaar. In die somermaande tussen November en Maart is dit in Lesotho meestal warm. Ongeveer 100 dae per jaar, meestal in die somer, gaan met onweer gepaard. As gevolg van die hoogte bo [[seevlak]] kan die temperatuurskommelings groot wees (tussen -15ºC snags in die winter en tot oor die 30ºC bedags in die somer). Die gemiddelde jaartemperatuur in die hoofstad, Maseru, is 15ºC. In die hoë bergreekse van die Drakensberge is sneeu heeljaar moontlik. Ongeveer 85 % van die jaarlikse reënval - die landsgemiddelde tussen 600 tot 800 mm - val gedurende die somer, sodat die landskap tydens die droë wintermaande meestal uitgedor is.
 
=== Diere en plante ===
[[Lêer:AfriSki.jpg|duimnael|Sneeu op die berge van Lesotho]]
 
=== Diere en plante ===
In die hele land is daar slegs 'n paar boomsoorte. Dit is hoofsaaklik beperk tot beskutte valleie en plantasies. Die boomsoorte wat die algemeenste aangetref word is [[bloekom]]bome, [[acacia|akasias]] en in die dorpe [[perske]]bome. Op die hoogliggende dele van die land kom weidingsvelde langs die riviervalleie voor. Verder val baie [[aalwyn]]soorte op. Die kroonaalwyn (''Aloe polyphylla'', Sesotho: ''lekhala'') is [[endemies]] aan Lesotho. Dit is ook kenmerkend van die [[Hoëveldkiepersol]] wat tot drie meter hoog kan word. Wilde kosmosse, jakobregops en stinkafrikanertjies kom algemeen voor. Sommige plantsoorte, soos die twee laasgenoemdes, is vanuit Sentraal- en Suid-Amerika die land ingebring.
 
[[Lêer:Southern Bald Ibis (Geronticus calvus) Flying, Lesotho, Sep 2008.jpg|duimnael|[[Kalkoenibis]] in Lesotho]]
 
Die inheemse diere is oorheersend kleiner diersoorte. Groot vrylewende wilde soogdiere is die [[vaalribbok|ribbok]] (''Pelea capreolus'', Sesotho: ''letsa'') wat net so groot soos die reebok van [[Europa]] word. [[Voël]]s wat opvallend voorkom is die ooievaar, [[ibis]], [[reier]] en [[aasvoël]], waaronder die seldsame [[baardaasvoël]]. 'n [[Witooievaar]], wat in Rossittem in Oos-Pruise gering <!-- van 'n ring voorsien --> is, is in die 1920's in die huidige Lesotho gevind. Onder die kleiner voëls is daar die vink en die nektarsuigende jangroentjie. [[Reptiel]]e, wat 'n paar slangspesies insluit, amfibieë en 'n paar [[vis]]soorte word ook gevind, sowel as talle insekte en ander klein diere wat soortgelyk in die buurland voorkom. Beeste word veral as huisdiere aangehou, maar ook perde, [[skaap|skape]], bokke, donkies, [[hoender]]s, honde en katte.
 
Line 93 ⟶ 99:
 
=== Geologie ===
Die land se oppervlak word deur die [[Drakensberg]]e oorheers. Dit is 'n magtige versameling van oorwegend basaltgesteente wat sowat 180 miljoen jaar gelede ontstaan het deur wydverspreide vulkaniese aktiwiteit in die suidelike halfrond. Die vulkaniese krag het die bestaande sedimentlae van die Hoof-Karookom deurbreek en in die randgebied van hierdie sone verdere opheffings geskep. Die platter gebiede, veral in die westelike dele van die land, bestaan hoofsaaklik uit sandsteen, wat by verskeie plekke vir plaaslike en Suid-Afrikaanse behoeftes ontgin word.
Die platter gebiede, veral in die westelike dele van die land, bestaan hoofsaaklik uit sandsteen, wat by verskeie plekke vir plaaslike en Suid-Afrikaanse behoeftes ontgin word.
 
== Bevolking ==
[[Lêer:Lesotho-demography.png|duimnael|Bevolkingsgroei van Lesotho]]
 
Lesotho is een van die min Afrikastate wat 'n homogene bevolking met 'n gemeenskaplike kultuur, identiteit en tradisie het. Oor die twee miljoen inwoners van die land is etnies byna geheel en al (ongeveer 99%) verwant aan die Basotho wat onder morena Mosjesj uit baie individuele stamme verenig is. Die minderheidsgroepe sluit die Zoeloe, Xhosa, Europeërs en Asiate in.
 
Line 121 ⟶ 125:
 
Benewens die formele skoolstelsel van Britse aard is daar ook die minder bekende "bosskool"-stelsel, wat byvoorbeeld tydens die vakansies in afgeleë plekke plaasvind. Daar word lewensvaardighede volgens die Afrika-tradisie geleer.
 
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie}}
* {{en}} {{Wikivoyage|Lesotho}}
* [http://www.travel-images.com/lesotho.html Fotos van Lesotho - travel-images.com]
 
== Verwysings ==
{{reflist}}
 
<!--
* [[Geskiedenis van Lesotho]]
* [[Geografie van Lesotho]]
* [[Mense van Lesotho]]
* [[Politiek van Lesotho]]
* [[Ekonomie van Lesotho]]
* [[Kommunikasie in Lesotho]]
* [[Vervoer in Lesotho]]
* [[Militêr van Lesotho]]
* [[Kultuur van Lesotho]]
* [[Buitelandse verbande van Lesotho]]
-->
 
{{Kampdorpe van Lesotho}}
Line 145 ⟶ 138:
 
[[Kategorie:Lesotho| ]]
 
{{Link FA|bs}}
{{Link FA|de}}
{{Link FA|bs}}