Sirius: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Xqbot (besprekings | bydraes) k Robot: tr:Sirius is 'n voorbladartikel |
kNo edit summary |
||
Lyn 23:
}}
'''Sirius''' is die helderste [[ster]] aan die naghemel. Met sy [[Magnitude|skynbare helderheid]] van -1,46, is dit byna twee keer so helder as [[Canopus]], die tweede helderste ster. Die naam Sirius is afgelei van die Antieke [[Grieks]]e Σείριος (''seirios'': "gloeiend" of "skroeier"). Dit word ook '''α Canis Majoris''' (α CMa) genoem. Wat vir die blote oog soos ’n enkele ster lyk, is inderwaarheid ’n [[dubbelster]] – dit bestaan uit ’n wit [[hoofreeks]]ster van [[spektraaltipe]] A1V, genoem '''Sirius A''', en ’n dowwe [[
== Oorsig ==
Sirius lyk helder vanweë beide sy helderheid en sy nabyheid aan die [[Aarde]]. Op ’n afstand van 8,6 [[ligjare]]<ref name=aaa474_2_653>{{citation | last1=van Leeuwen | first1=F. | title=Validation of the new Hipparcos reduction | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=474 | issue=2 | month=November | year=2007 | pages=653–664 | doi=10.1051/0004-6361:20078357 | bibcode=2007A&A...474..653V | arxiv=0708.1752 }}</ref><ref name=aaa323_L49>{{citation | last1=Perryman | first1=M. A. C. | last2=Lindegren | first2=L. | last3=Kovalevsky | first3=J. | last4=et al. | title=The Hipparcos Catalogue | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=323 | month=July | year=1997 | pages=L49–L52 | bibcode=1997A&A...323L..49P}}</ref><ref name=GSM>{{citation | last=Perryman | first=Michael | title=The Making of History's Greatest Star Map | location=Heidelberg | publisher=Springer-Verlag | year=2010 | doi=10.1007/978-3-642-11602-5}}</ref> is die Sirius-dubbelster een van die naaste sterre aan die Aarde. Dit beweeg geleidelik nader aan die [[Sonnestelsel]] en sal dus oor die volgende 60 000 jaar algaande helderder word. Daarna sal dit wegbeweeg, maar dit sal steeds vir die volgende 210 000 jaar die helderste ster aan ons naghemel wees.
Sirius A se massa is omtrent twee keer dié van die [[Son]] en dit het ’n absolute magnitude van 1,42. Dit is 25 keer so helder soos die Son,<ref name="Liebert2005">{{cite journal | first=J. | last=Liebert | coauthors=Young, P. A.; Arnett, D.; Holberg, J. B.; Williams, K. A. | title=The Age and Progenitor Mass of Sirius B | journal=The Astrophysical Journal | year=2005 | volume=630 | issue=1 | pages=L69–L72 | bibcode=2005ApJ...630L..69L | doi=10.1086/462419 | ref=harv |arxiv = astro-ph/0507523 }}</ref> maar sy ligsterkte is nie so groot as ander helder sterre soos [[Canopus]] of [[Rigel]] nie. Die stelsel is tussen sowat 200 en 300 miljoen jaar oud.<ref name="Liebert2005" /> Dit het oorspronklik uit twee blouerige sterre bestaan. Die een met die grootste massa, Sirius B, het sy gas opgebruik en ’n [[
Sirius word ook soms die '''Hondster''' genoem omdat hy so prominent in die [[sterrebeeld]] [[Groot Hond (sterrebeeld)|Groot Hond]] is.<ref name="Allen1899">{{cite book | first=Richard Allen | last=Hinckley | url=http://books.google.com/?id=5xQuAAAAIAAJ | title=Star-names and Their Meanings | publisher=G. E. Stechert | location=New York | year=1899 | pages=117–25}}</ref> Sy herverskyning aan die horison ná ’n afwesigheid van 70 dae het in Antieke [[Egipte]] die oorstroming van die [[Nyl]] aangedui en in [[Antieke Griekeland]] die warm dae met die hoogste humiditeit. In die [[Suidelike Halfrond]] was dit die begin van die winter vir die [[Polinesië]]rs. Dit was vir laasgenoemde ook ’n belangrike ster vir navigasie op die [[Stille Oseaan]].
== Sigbaarheid ==
[[Lêer:Sirius A and B Hubble photo.jpg|thumb|links|160px|Foto deur [[Hubble-ruimteteleskoop|Hubble]], met die
Sirius is van byna elke bewoonde gebied op aarde sigbaar, met net mense in dele noord van 73 grade wat dit nie kan sien nie.<ref name="Espenak-Mars">{{cite web | last=Espenak | first=Fred | url=http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/TYPE/mars2.html | title=Mars Ephemeris | work=Twelve Year Planetary Ephemeris: 1995–2006, NASA Reference Publication 1349 }}</ref> Dit styg egter nie hoog soos gesien van sommige noordelike stede nie – byvoorbeeld net tot 13° bo die horison in [[Sint Petersburg]].
| |||