Hertzsprung-Russell-diagram: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Addbot (besprekings | bydraes)
k Verplasing van 48 interwikiskakels wat op Wikidata beskikbaar is op d:q3270143
kNo edit summary
Lyn 8:
Sowat 90% van die sterre kom in ’n nou strook van links bo na regs onder voor. Dit is die [[hoofreeks]]. Die groot voorkoms van sterre daar is vanweë die feit dat ’n ster sowat 90% van sy lewensduur deurbring in die stabiele fase, wanneer [[kernfusie|fusie]] van [[waterstof]] tot [[helium]] in sy kern plaasvind. Daar is in dié stabiele fase ’n streng verband tussen [[temperatuur]], [[Magnitude|ligsterkte]], [[massa]] en [[Straal (wiskunde)|straal]]. Hierdie vier parameters styg of daal saam, maar ’n vyfde parameter, die totale lewensduur van die ster, wat ook met die ander vier verband hou, varieer omgekeerd: hoe warmer, helderder, swaarder en groter die ster is, hoe korter is die lewensduur.
 
Ons [[Son]] is op die hoofreeks en is 'n [[geel dwerggeeldwerg]] van medium grootte.
 
===Reuse en superreuse===
Regs bo in die diagram kom die [[rooi reusrooireus]]e en [[superreus]]e voor. Hulle word rooi genoem omdat hulle ’n relatief lae effektiewe temperatuur van tipies so 3 000 [[kelvin]] het, en reuse omdat hul straal ’n faktor 100 tot 1 000 groter is as by ’n hoofreeksster van dieselfde temperatuur. Dié sterre is in die eindfase van hul lewensduur; hul buitelae is geweldig versprei, maar yl. Verdere massaverlies kom voor weens sterrewind.
 
Links bo op die hoofreeks is die [[blou reusbloureus]]e. Dit is sterre met ’n baie hoë massa, tot ’n paar dosyn keer dié van die Son. Die blou kleur is ’n gevolg van hul hoë temperatuur (tienduisende kelvin). Die hoër massa gaan gepaard met ’n nog hoër ligsterkte, wat veroorsaak dat die totale lewensduur drasties laer is as by ’n ster soos die Son.
 
===Wit dwergeWitdwerge===
Onder die hoofreeks lê die [[wit dwergwitdwerg]]e. Hulle is die eindproduk van sterre met ’n lae massa soos die Son. Die min energie wat hulle nog uitstraal, is termiese afkoeling. In dié sterre vind geen [[kernfusie]] meer plaas nie.
 
[[Kategorie:Stertipes]]