Grahamstad: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Stigting en vroeë geskiedenis: Skakel |
→Stigting en vroeë geskiedenis: Skakels |
||
Lyn 61:
Grahamstad is in [[1812]] as 'n militêre voorpos deur luit.kol. [[John Graham]] in opdrag van die destydse goewerneur van die Kaapkolonie, Sir [[John Cradock]], gestig. Met vaandrig Stockenström, die latere landdros van [[Graaff-Reinet]], as gids het Graham en die ander lede van sy regiment geskikte liggings vir 'n reeks forte in die grensgebied langs die [[Groot-Visrivier]] bepaal. Die rivier het as nuut verklaarde grenslyn tussen die Britse koloniale gebied en die Xhosa-stamland gedien. 'n Monument naby Grahamstad se katedraal markeer die plek waar Graham en Stockenström onder 'n mimosaboom gerus en die plek vir die bou van die nuwe militêre hoofkwartier bepaal het.
Daardie plek was die verlate plaas Rietfontein wat oorspronklik aan Lucas Meyer behoort het. Die geplunderde en uitgebrande plaashuis is herstel om as offisierskwartier vir die Britse regiment te dien. Later sou hier die katedraal ontstaan. Maar aanvanklik het net 'n klein dorpie rondom die militêre kamp gegroei. In 1814 het die goewerneur die gebied, wat
Die dorp en die garnisoen is in 1819 byna deur die Xhosa-profeet en -hoof Makana (wat ook as "Tierkat" of Nxele bekend gestaan het) se leër vernietig. Net danksy die groter vuurkrag en die gedissiplineerde weerstand, wat die Britse en Khoi-troepe onder bevel van kolonel Willshire gebied het, kon die Xhosa-aanval afgeweer word. Maar die oorwinning was veral aan 130 Khoi-buffeljagters onder bevel van hul hoof Jan Boesak, 'n bekeerde [[Christen]], te danke wat toevallig by die toneel opgedaag het. Honderde Xhosa-krygers het in die Slag van Grahamstad, wat die loop van die Suid-Afrikaanse geskiedenis sou verander, gesneuwel. Die slagveld was teen 'n heuwel naby die huidige Fort England-hospitaal geleë, en dit word deur die Xhosa steeds eGazini of die "Plek van Bloed" genoem.
Die sowat 5 000 [[1820-Setlaars|Britse setlaars]], wat in die volgende jaar in [[Algoabaai]] voet aan wal gesit het, is eers ná hul aankoms oor dié gebeure in kennis gestel. Die immigrante het boerderye in die gebied begin en [[koring]] geplant, soos van hulle verwag is. Maar binne 'n jaar of twee het die meeste setlaars hul plase verlaat en hulle in Grahamstad gevestig waar hulle hul oorspronklike beroepe as ambagsmanne en kunshandwerkers hervat het. Die Britse immigrante het hul stempel op Grahamstad se boukuns afgedruk sodat die stad tans as een van die bes bewaarde Victoriaanse nedersettings buite die Britse eilande beskou word. 'n Kenmerkende voorbeeld van koloniale argitektuur is die setlaarhuisies rondom ''Artificers' Square''.
| |||