Nauru: Verskil tussen weergawes

|BBP_PPP = 36,9 millionmiljard

'''Nauru''', amptelik '''Republiek van Nauru''' ([[Engels]]: ''Republic of Nauru'', [[Nauries]]: ''Republik Naoero'') is 'n klein eilandstaat in die [[Stille Oseaan]] en [[Oseanië]], suid van die [[ewenaar]]. Die koraaleiland van 22 km² is deur [[fosfaat]]mynbou erg verwoes, en fosfaatreserwes is nou byna uitgeput. Nauru, wat jare gelede een van die welvarendste nasies wêreldwyd was, kon die bates van die fosfaatmynbou nie winsgewend belê nie en is vandag weer een van die ontwikkelende lande. Die eiland het 'n bevolking van 14 019 inwoners in 2009 gehad. [[Engels]] en [[Nauruaans]] is die twee amptelike tale en die [[Australiese dollar]] is die amptelike geldeenheid. Klein hoeveelhede [[fosfaat]], piesangs[[piesang]]s en kokosprodukte is die hoofsaaklike uitvoerprodukte. [[Australië]] se ambassades neem die diplomatieke verteenwoordiging vir Nauru in die buiteland waar. ''De-jure'' het Nauru geen [[hoofstad]] of stede nie en slegs die parlement en regering van Nauru is in [[Yaren]].

Nauru se klimaat is tropies, met 'n gemiddelde temperatuur van 27.5° C en 'n gemiddelde reënval van 1 500 mm (met uiterstes tussen sowat 100 en 4 500 mm). Die reënseisoen tussen [[November]] en [[Februarie]] gaan gepaard met 'n hoë lugvogtigheid van tot by 85%.

Van die sowat 14 019 inwoners ([[2009]]) is slegs sowat die helfte inheemse Nauruers. Die res is Europese en Sjinese werknemers betrokke by die fosfaatmynbou en mense van ander eilande in die Suidelike Stille Oseaan, veral van [[Kiribati]] en [[Tuvalu]]. Die inwoners is hoofsaaklik Protestante, sowat 30% is Rooms-Katoliek. Die groot welvaart, wat die Nauruers danksy die fosfaatmynbou dekades lank kon geniet, het ook 'n nadelige invloed op die gesondheid van die bevolking, waarvan sowat 30% nou diabeet lyers is.

Met die ontdekking van Nauru se ryke fosfaat-afsettings in [[1900]] begin 'n nuwe tydperk op die eiland. Die Duitsers en Britte stig in [[1906]] 'n maatskappy wat met die fosfaatmynbou begin. Die inheemse bevolking baat baie min vanby hierdie ekonomiese aktiwiteite, en die swaar werk in die myne word deur buitelanders, veral Gilbert-eilanders en Sjinese, gedoen.

In [[1914]] word Nauru 'n mandaatgebied van die [[Volkerebond]]; Australiese troepe beset die eiland. Australië is volgens 'n ooreenkoms met die [[Verenigde Koninkryk]] en [[Nieu-Seeland]] verantwoordelik vir die administrasie van Nauru. Ook tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]] beset vreemde troepe die eiland. Die Japanners land op die eiland, terwyl Duitse oorlogskepe dit al vroeër onder vuur geneembestook het. Naastenby die hele bevolking word as dwangarbeiders na die [[Karoline-eilande]] geneem, waar een derde van hulle beswyk. Die oorlewendes keer in [[1946]] terug.

Op [[31 Januarie]] [[1968]] verkry Nauru, wat destydssederdien die kleinste republiek wêreldwydter wêreld is, [[onafhanklikheid]] en word 'n spesiale lid van die [[Britse Statebond]]. Die fosfaatmynboumaatskappy word in [[1970]] genasionaliseer. In 1993 sluit Nauru en [[Australië]] 'n ooreenkoms wat Nauru AUS$ 107 miljoen skadevergoeding vir ekologiese verwoesting as gevolg van die fosfaatmynbou toeken.