Pous Julius II: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Administrateur JurgenNL vervang "C_o_a_Sisto_IV.svg" met "CoA_della_Rovere_popes.svg" omrede: File renamed: File renaming criterion #3: Correct misleading names into accurate ones....
k Skoonmaak using AWB
Lyn 1:
{{Inligtingskas Pous
|Afrikaanse naam=Pous Julius II
|beeld=[[ImageLêer:Pope_Julius_IIPope Julius II.jpg|200px]]
|wapen=[[ImageLêer:CoA_della_Rovere_popesCoA della Rovere popes.svg|150px]]
|geboortenaam=Giuliano della Rovere
|termyn_begin=[[1 November]] [[1503]]
|termyn_einde=[[21 Februarie]] [[1513]]
|voorganger=[[Pous Pius III |Pius III]]
|opvolger=[[Pous Leo X|Leo X]]
|geboortedatum=[[5 Desember]] [[1443]]
Lyn 13:
|sterfteplek=[[Rome]], [[Italië]]
|ander=Julius
}}
 
'''Pous Julius II''' was die 216de [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] van [[1503]] tot [[1513]]. Sy bynaam was "Il Papa Terribile" (die verskriklike pous).<ref>{{cite book|last=Blech|first=Benjamin|coauthors=Doliner, Roy.|title=The Sistene Secrets|publisher=HarperCollins Publishers|location=New York, NY|date=2008|pages=106|isbn=9780061469046}}</ref> Sy pontifikaat is gekenmerk deur 'n aggressiewe buitelandse beleid, ambisieuse bouprojekte en die bevordering van die skone kunste.
 
==Biografie==
'''Pous Julius II'''<ref>Julius II. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica</ref> is gebore as '''Giuliano della Rovere''' op [[5 Desember]] [[1443]] in [[Albisoli]], [[Italië]]. Daar is nie eenstemmigheid oor sy geboortedatum nie. Die Catholic Hierarchy <ref>See http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/brov.html</ref> gee 1453. Sy vader Raffaelo della Rovere stam uit 'n adellike maar verarmde familie en sy moeder Theodora Manerola was van Griekse afkoms. Hy volg sy oom Francesco della Rovere na die Franciskaners en word opgevoed in Perugia. Sy oom was die broer van [[Pous Sixtus IV]] <ref>{{citeweb|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/307920/Julius-II|title= Julius II|publisher= www.britannica.com |accessdate=2009-07-6|}}</ref>. Hy sluit egter nie aan by die monnike nie en bly 'n sekuliere priester totdat hy op [[16 Oktober]] [[1471]] as biskop van Carpentras, Frankryk aangestel word, kort nadat sy oom pous geword het.
Line 20 ⟶ 22:
Op [[16 Desember]] [[1471]] word hy bevorder tot kardinaal met dieselfde titel as sy oom, San Pietro in Vinculi. Terwyl sy oom pous was, bekom hy groot invloed en word biskop van Lausanne van [[31 Januarie]] [[1472]] tot [[13 Januarie]] [[1473]], biskop van Catania van [[13 Januarie]] [[1473]] tot [[23 Mei]] [[1474]], aartsbiskop van Anignon van [[23 Mei]] [[1474]] tot [[11 Julie]] [[1476]], biskop van Coutances van [[11 Julie]] [[1476]] tot [[3 Desember]] [[1477]], biskop van Viviers van [[3 Desember]] [[1477]] tot [[3 Julie]] [[1478]], biskop van Mende van [[3 Julie]] [[1478]] tot [[19 April]] [[1479]], kardinaal-biskop van Sabina van [[19 April]] [[1479]] tot [[31 Januarie]] [[1483]], kardinaal-biskop van Ostia van [[31 Januarie]] [[1483]] tot [[3 November]] [[1483]], biskop van Bologna van [[3 November]] [[1483]] tot [[20 September]] [[1499]], biskop van Savona van [[20 September]] [[1499]] en biskop van Vercelli van [[24 Januarie]] [[1502]] tot [[1 November]] [[1503]] die dag toe hy pous geword het.
 
In [[1480]] word hy na Frankryk gestuur as pouslike gesant. Hy bly vier jaar weg, maar was so suksesvol dat hy onder die aandag van die kollege van kardinale gekom het. Sy invloed in die kollege het versterk gedurende die pontifikaat van [[Pous Innocentius VIII]].
 
Daar het egter wedywering ontstaan tussen hom en kardinaal [[Rodrigo Borgia]] en toe pous Innocentius in 1492 sterf, word Borgia verkies as [[Pous Alexander VI]]. Della Rovere was jaloers en kwaad en beskuldig Borgia van simonie en 'n geheime ooreenkoms met kardinaal Ascanio Sforza. Della Rovere het die wyk geneem na Ostia om Borgia se wraak te ontkom en 'n paar maande later vertrek hy na Parys waar hy die jong koning Karel VIII aanspoor om Napels te verower. Hy vergesel die koning op sy veldtog en trek Rome binne met die doel om 'n konsilie op te roep om Borgia se gedrag te ondersoek en hom (Borgia) af te set. [[Pous Alexander VI]] het egter die vriendskap bekom van die koning se minister Guillaume de Briçonnet deur hom 'n kardinaalspos te belowe en het sodoende Della Rovere se planne skipbreuk laat ly.
 
Alexander VI sterf in 1503, waarskynlik aan malaria. Della Rovere het nie Alexander se opvolger kardinaal Piccolomini van Sienna gesteun nie. Piccolomini word pous op [[8 Oktober]] [[1503]] met die naam [[Pous Pius III]]. Della Rovere kroon hom op die trappe van die Vatikaan, maar Pius sterf al na slegs ses en twintig dae in die amp.
 
Della Rover het Cesare Borgia oorgehaal om hom te steun. Hy word verkies met 'n groot meerderheid tydens die kortste konklaaf in die geskiedenis. Die enigste stemme wat hy nie gekry het nie was die van die Franse kardinaal Georges D'Amboise en die kardinale Oliviero Carafa en Casanova. Op [[1 November]] [[1503]] volg hy [[Pous Pius III]] op en word gekroon op [[26 November]] [[1503]] deur kardinaal Giovanni Colonna. Hy regeer tot sy dood op [[21 Februarie]] [[1513]] en word opgevolg deur [[Pous Leo X]].
 
Die naam ‘Julius’ beteken 'uit die geslag van die Juliërs'. Dit is ook die Latynse vorm van Giuliamo, die pous se doopnaam.
Line 40 ⟶ 42:
Op [[10 Desember]] [[1508]] sluit Julius 'n verbond met die Franse koning Lodewyk XII, die Duitse keiser Maximiliaan I en Ferdinand II koning van Aragon. Die verbond staan bekend as die Heilige Liga of as die Verbond van Cambrai (Kamerijk in Nederlands).
 
Die liga se troepe maak oorlog teen Venesië. Julius begeer die Venesiese gebied in Romagna, Maximiliaan wou Friuli hê, Lodewyk Cremona en Ferdinand die hawens van Napulia. Die konflik staan bekend as die Italiaanse Oorlog. Op [[27 April]] [[1509]] plaas Julius Venesië onder pouslike interdik. <ref>[http://www.historytoday.com/MainArticle.aspx?m=33294 Venice Excommunicated], History Today</ref>. Gedurende die oorlog het alliansies dramaties gefluktueer. In [[1510]] het Frankryk en Venesië plekke geruil en teen [[1513]] het Venesië by Frankryk aangesluit.
 
Die Liga se oorwinnings het gou Julius se primêre doelwitte oorskry. In die slag van Agnadello op [[14 Mei]] [[1509]] word Venesië totaal verslaan. Die Franse koning en die Duitse keiser wou nie net die pous se doelwitte bereik nie, maar ook sommer die hele Italië verower, iets wat die pous nie kon toelaat nie. Die pous het toe die Venesiërs gevra om hom teen sy voormalige bondgenote te help. Venesië se interdik word gelig op [[24 Februarie]] [[1510]] en Frankryk word onder die pouslike ban geplaas. Julius het ook vergeefs probeer om moeilikheid tussen Engeland en Frankryk te saai. Koning Lodewyk belê toe 'n sinode van Franse biskoppe in Tours in [[1510]]. Die Franse biskoppe onttrek hulle toe aan die gesag van Rome en probeer om, saam met keiser Maximiliaan, Julius af te set op [[5 November]] [[1511]]. Op [[7 November]] [[1511]] kies hulle die kardinaal Lopez de Carvajal as [[Teenpous Martinus IV]].
 
Julius maak toe die Heilige Liga wat nou bestaan uit die pous, Venesië en Ferdinand II van Aragon, bymekaar vir oorlog teen Frankryk. Beide Hendrik VIII van Engeland en Maximiliaan van Duitsland sluit by die Liga aan. Die Franse verloor die veldslag by Ravenna op [[11 April]] [[1512]].
 
Julius II het ook 'n algemene konsilie in Rome gehou in [[1512]]. Die konsilie word later bekend as die Vyfde Lateraanse konsilie. Julius was deur 'n eed verbind om die konsilie kort na sy troonsbestyging te hou, maar het dit uitgestel omdat Italië beset was deur sy vyande.
 
In [[1512]] is die Franse oor die Alpe teruggedryf, maar ander magte het Italië beset. Julius het wel die pouslike staat gevestig in die gebiede rondom Rome, maar was net so ver as by die begin van sy pontifikaat van die vereniging van Italië as deel van die pouslike staat, toe hy sterf aan koors in [[1513]].
Line 52 ⟶ 54:
===Bevordering van die kunste===
Hoewel Julius se politieke en oorlogsugtige prestasies hom seker as een van die belangrikste pouse sou laat tel, is hy ook 'n groot bevorderaar van die skone kunste en die literatuur. Hy het Rome verbeter en mooier gemaak. In [[1506]] lê hy die fondament vir die nuwe Sint Pieterskerk. Hy was 'n vriend en donateur van Bramante, Raphael en Michelangelo. Michelangelo het die Sistynse Kapel se plafon vir Julius geskilder. Die "Laocoon-groep" is op [[14 Januarie]] [[1506]] in Rome herontdek en deur die pous aangekoop vir die Vatikaanse museum.
 
===Persoonlikheid===
[[Lêer:Raffael 090.jpg|thumbduimnael|rightregs|Felice della Rovere, Julius II se dogter, deur Raphael]]
 
Julius II word gewoonlik afgebeeld met 'n baard soos in sy portret deur Raphael. Die pous het slegs 'n baard gedra vanaf [[27 Junie]] [[1511]] tot Maart 1512 as 'n teken van rou oor die verlies van Bologna deur die pouslike staat. Sedert die 13de eeu was die dra van 'n baard deur die kerkreg verbied. Die pous het sy baard afgeskeer voor sy dood en sy opvolgers het ook nie baarde gedra totdat [[Pous Clemens VII]] 'n baard begin dra het na die verwoesting van Rome. Na Clemens het sy opvolgers weer baarde gedra tot na die dood van [[Pous Innocentius XII]] in 1700.
 
Julius was nie die eerste of enigste pous wat kinders gehad het voordat hy pous geword het nie. Sy enigste bekende dogter wat volwassenheid bereik het, was Felice della Rovere (later Felice Orsini) gebore in 1483. Pompeo Litta in sy 1833 boek "Famiglie Celebri Italiane" (Bekende Italiaanse Families) noem Felice se twee dogters Giulia en Clarice verkeerdelik dogters van Julius. Felice se ma was Lucrezia Normanni, 'n dogter uit 'n ou Romeinse geslag. Na die geboorte van Felice sorg Julius dat Lucrezia trou met Bernardino de Cupis die "maestro di casa" van Julius se neef kardinaal Girolamo Basso della Rovere.<ref>A definitive life of Felice della Rovere is in Caroline P. Murphy's ''The Pope’s Daughter: The Extraordinary Life of Felice della Rovere.'' Oxford University Press, New York. 2005</ref>
 
In weerwil van sy buite-egtelike dogter, word Julius ook van [[sodomie]] beskuldig. Sy vyande (veral die Venesiërs) het sy omgang met homoseksuele kunstenaars soos Michelangelo en sy voorliefde vir Florence gebruik om die gerugte te versprei. Die bekendste beskuldiginge kom van die dagboekskrywer Giralomo Priuli, <ref>G. Priuli, ''Diarii'', in ''Rerum italicarum scriptores'', Vol 24, Bologna, 1938.</ref>, en die historikus Marcus Sanudo (1466-1536).<ref>M. Sanudo, ''I diarii'', Venice 1879-1902</ref>
 
===Die kollege van kardinale===
Pous Julius het 27 kardinale aangestel in ses konsistories.
 
====Die konsistorie van 29 November 1503====
* Clemente Grosso della Rovere, kardinaal-nepoot, biskop van Mende, Frankryk.
* Galeotto Franciotti della Rovere, kardinaal-nepoot, biskop van Lucca.
* François Guillaume de Castelnau de Clermont-Ludève, aartsbiskop van Narbonne.
* Juan de Zúñiga y Pimentel, aartsbiskop van Sevilla.
 
====Die konsistorie van 1 Desember 1505====
* Marco Vigerio dela Rovere, kardinaal-nepoot, biskop van Senigallia
* Robert Guibé, biskop van Rennes.
* Leonardo Grosso della Rovere, kardinaal-nepoot, biskop van Agen.
* Antonio Ferrero, biskop van Gubbio.
* Francesco Alidosi, biskop van Pavia, die pous se skatmeester.
* Gabriele de' Gabrielle, biskop van Urbino.
* Fazio Giovanni Santori, biskop van Cesena.
* Carlo Dominico del Carretto, titulêr biskop van Tebe.
* Sigismondo Gonzaga, apostoliese protonotarius.
 
====Die konsistorie van 18 Desember 1506====
* Jean-François de la Trémoille, aartsbiskop van Auch, Frankryk.
* René de Prie, biskop van Bayeux.
* Louis d'Amboise, biskop van Alby, Frankryk.
 
====Die konsistorie van Mei 1507====
* Francisco Jiménez de Cisneros, aartsbiskop van Toledo.
 
====Die konsistorie van 11 September 1507====
* Sisto Gara della Rovere, kardinaal-nepoot, administrateur van Lucca.
 
====Die konsistorie van 10 Maart 1511====
* Christopher Bainbridge, aartsbiskop van York.
* Antonio Maria Ciocchi del Monte, aartsbiskop van Manfredonia.
* Pietro Accolti, biskop van Ancona.
* Achille Grassi, biskop van Citta di Castello.
* Francesco Argentino, biskop van Concordia.
* Matthäus Schiner, biskop van Sion, Switserland.
* Bandinello Sauli, biskop van Gerace en Oppido.
* Alfonso Petrucci, verkose biskop van Sovanna.
* Matthäus Lang von Wellenburg, biskop van Gurk.
 
===Bulle, Ensiklieke en Dekrete===
* [[1504]] – "Illius fulciti" - Die oprigting van die kerkprovinsie Hispaniola in Wes-Indië.
* [[8 Augustus]] [[1511]] – "Pontifex Romanus" nuwe bisdomme in Wes-Indië.
* [[1511]] – "Sacrosanctae Romanae Ecclesiae" oproep na die Vyfde Lateraanse Konsilie.
 
==Bibliografie==
* Duff, Eamon (2001). ''Saints and Sinners: A History of the Popes'', Yale University Press. ISBN 0300091656.
* Maxwell-Stuart, P. G. (2002). ''Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present'', Thames & Hudson. ISBN 0500017980.
 
==Verwysings==
{{reflistVerwysings}}
 
==Eksterne skakels==
{{En-Wikisource info|Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Julius II}}
* {{CE|http://www.newadvent.org/cathen/08562a.htm}}
* {{CF|http://www.catholic-forum.com/saints/pope0216.htm}}
* {{BBKL|http://www.bautz.de/bbkl/j/Julius_II.shtml}}
* {{PTA|http://www.cfpeople.org/Books/Pope/POPEp214.htm#T1}}
* {{VH|http://www.vaticanhistory.de/vh/html/julius_ii_1.html}}
* {{CA|http://www.fiu.edu/~mirandas/bios1471.htm#Dellarovere}}
* {{CH|http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/brov.html}}
{{Commons|Iulius II}}
 
Line 123 ⟶ 133:
 
==Opvolging==
 
{{start box}}
{{succession box | voor=Barthélémy Chuet| titel=Biskop van Lausanne | jare=1472-1473|na=Benoît de Montferrand}}
Line 141 ⟶ 150:
{{succession box|voor=[[Pous Pius III]]|titel=Pous (Pontifex Maximus)|jare=1503-1513|na=[[Pous Leo X]]}}
{{end box}}
 
 
 
{{pouse}}
{{teenpouse}}
 
[[Kategorie: Pouse|Julius II]]
[[Kategorie: Italiaanse pousePouse|Julius II]]
[[Kategorie:Italiaanse Pousepouse|Julius II]]
 
{{Link FA|nl}}