Pieter Willem Botha: Verskil tussen weergawes

| naam = Pieter Willem Botha

| beeld = PW Botha 1962.jpg

| orde = 8ste [[President van Suid-Afrika]]

| termaanvang = 3 September 1984

| opvolger = [[Frederik Willem de Klerk]]

| geboortedatum = [[12 Januarie]] [[1916]]

| sterfteplek = [[Wildernis]], [[Wes-Kaap]]

| party = [[Nasionale Party]]

| voorganger2 = [[Balthazar Johannes Vorster|John Vorster]]

| opvolger2 = ''Amp afgeskaf''

| kinders = 5

| religie = [[Nederduits Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerd]]

Pieter Willem Botha is op die ouderdom van 90 in sy huis Die Anker oorlede.

 

Botha is gebore in die Paul Roux-distrik van die [[Vrystaat]] uit ’n stoere boere familie. Sy vader, met dieselfde naam, veg mee in die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899-1902). In 1934 begin P.W. Botha sy studie in die regte aan die Grey-Universiteitskollege (later [[Universiteit van die Vrystaat]]) in [[Bloemfontein]], maar hy staak sy studies op 20-jarige leeftyd om ‘n politieke loopbaan te volg deur vir die [[Nasionale Party|NP]] te werk in die [[Kaapprovinsie]].

 

Botha tree toe tot die parlement in 1948 toe hy as lid van die NP verkies is. In 1966 is hy deur premier [[B.J. Vorster]] benoem tot [[Ministerie van Verdediging (algemeen)|Minister van Verdediging]]. Toe Vorster in 1978 afgetree het, is Botha deur die Suid-Afrikaanse parlement benoem tot sy opvolger.

 

 

 

In die jare 80 begin hy in die geheim aan die ontwikkeling van kernwapens in samewerking met [[Israël]]. Ook was hy op militêre gebied verantwoordelik vir die oprigting van [[Koevoet]], ’n elite-eenheid in die grenspolisie. Onder die leiding van Botha tree Suid-Afrika ook toe tot die Angolese Burgeroorlog. Hy steun die beweging [[UNITA]]. Die stryd in Angola/Namibië duur tot aan die begin van die negentiger jare toe Kubaanse troepe gedwing is om uit die gebied te onttrek.

 

In [[1983]] het Botha ’n nuwe grondwet aan die kiesers voorgelê waaroor die blanke bevolking moes stem. Dit was nog nie die federale staatsvorm wat Botha in gedagte gehad het nie, maar wel groter erkenning aan die kleurling- en Indiër gemeenskap. Volgens hierdie nuwe grondwet het Suid-Afrika ’n driekamerparlement gekry, bestaande uit die [[Raad van Verteenwoordigers]] vir die kleurlinge, die [[Raad van Afgevaardigdes]] vir die Indiërs en die [[Volksraad]] vir die blankes. Dit is hewig gekritiseer deur die swart bevolking, wat ook verteenwoordiging wou hê. Die standpunt van die regering was dat die swartes politieke verteenwoordiging gehad het via die tuislande. Volgens die nuwe grondwet sou Suid-Afrika ook ’n uitvoerende staatshoof kry. In [[1984]] word Botha verkies as eerste uitvoerende staatshoof (staatspresident) van Suid-Afrika.

 

Die bestuurstyl van Botha was outoritêr, wat hom soms by vriend en vyand ongewild gemaak het. Die Anti-Apartheidsbeweging het Botha beskou as ’n rassistiese diktator. Tydens sy bewind het talle lande ook 'n ekonomiese boikot teen Suid-Afrika ingestel. Ook het buitelandse beleggings begin afneem wat ’n nadelige uitwerking op die ekonomie gehad het. Tog het die meeste blankes, maar ook baie kleurlinge en Indiërs, hulle geskaar agter die standvastige leiding van Botha.

 

Tog was Botha in sommige opsigte minder streng as sy voorgangers. Hy het die verbod op gemengde huwelike afgeskaf, veelrassige politieke partye toegelaat en die [[groepsgebiedewet]] verslap. Met die driekamerparlement verkry die kleurlinge en Indiërs ook politieke regte. Volgens die grondwet van 1983 kon Botha ook makliker ’n noodtoestand afkondig om onrus te beheer. Die polisie het meer bevoegdhede gekry om misdadigers aan te keer en ’n politieke onrus in bedwang te hou.

 

In 1986 lewer Botha die bekende Rubicon-toespraak. Vooraf is die verwagting geskep dat die toespraak ingrypende veranderinge sou aankondig. Die toespraak het nie aan die verwagtings voldoen nie en die gety het teen Suid-Afrika gedraai. Geweld het begin toeneem. Sanksies is verskerp. Ondernemings het aan die land onttrek. Die waarde van die geldeenheid het begin verswak. Botha het hom genoodsaak gevoel om ’n noodtoestand uit te roep.

 

Botha het onder swaar druk verkeer om ’n politieke oplossing vir Suid-Afrika te bewerkstellig. Binne die Nasionale Party ontstaan meningsverskille oor sy bestuurstyl. In Februarie 1989 kry Botha ’n ligte beroerte-aanval. [[F.W. de Klerk]] sien dit as ’n gunstige oomblik om Botha uit te druk. De Klerk voer ’n "mini-staatsgreep" uit en Botha moes sy kantoor ontruim, deels ook omdat hy nie meer genoegsame ondersteuning van sy kabinet en L.V.'s gehad het nie. De Klerk volg Botha op as staatspresident van Suid-Afrika.

Botha en sy vrou Elize het hulle aan die politieke lewe onttrek, na hulle huis 'Die Anker' op Wildernis, naby [[George]]. Alhoewel hy uit die aktiewe politiek getree het, was hy ’n groot teenstander van die koers wat F.W. de Klerk ingeslaan het en het nie gehuiwer om dit bekend te maak nie. Tot en met sy dood was Botha van mening dat Suid-Afrika liewer ’n federale staatsvorm moes invoer gegrond op taal en etnisiteit.

Botha het geweier om mee te werk aan die [[Waarheids-en-versoeningskommissie]] onder leiding van aartsbiskop [[Desmond Tutu]].

 

* [[Bothanomics]]

 

 

{{beginboks}}