Mark van die DDR: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Legobot (besprekings | bydraes)
k Verplasing van 1 interwikiskakels wat op Wikidata beskikbaar is op d:q157011
Xqbot (besprekings | bydraes)
Lyn 1:
{| align="right"
|-----
| [[BeeldLêer:1 Mark DDR Wertseite.JPG|thumb|200px|1-Mark-muntstuk]]
<td>[[BeeldLêer:1 Mark DDR Bildseite.JPG|thumb|200px|1-Mark-muntstuk (agtersy)'']]
|}
Die '''Mark van die DDR''' ([[Duits (taal)|Duits]]: ''Mark der DDR'', afkorting: ''M'') was die [[geldeenheid]] van die [[Duitse Demokratiese Republiek]] (DDR). In die algemene taalgebruik van die DDR is dit gewoonlik net "Mark" genoem, terwyl mense in die Wes-Duitse Bondsrepubliek Duitsland meesal van "Ostmark" gepraat het wanneer hulle na die DDR-geldeenheid verwys het. Die ISO-geldeenheidkode vir die Mark der DDR was DDM.
Lyn 12:
Met die totstandkoming van die monetêre unie met die Bondsrepubliek Duitsland word die Mark van die DDR op [[1 Julie]] [[1990]] deur die ''Deutsche Mark'' vervang. Salarisse, pryse en spaargeld is teen 'n wisselkoers van 1:1 geruil, groot bedrae geld teen 'n koers van 1:2. Hierdie wisselkoerse is deur die Wes-Duitse regering as 'n soort subsidie vir die Oos-Duitse ekonomie vasgestel en bly steeds omstrede onder ekonome.
 
== Geskiedenis ==
[[BeeldLêer:100-Mark-1971.jpg|thumb|right|250px|Die banknoot ter waarde van 100 mark uit die jaar 1971 wys die portret van [[Karl Marx]]]]
Die ou ''Reichsmark'' as die geldeenheid van die Duitse Ryk is in die Amerikaanse, Britse en Franse besettingsones in Wes-Duitsland in 1948 deur die Duitse Mark (''Deutsche Mark'') vervang, wat deur die ''Bank deutscher Länder'' (later ''Bundesbank'') uitgereik word. Groot hoeveelhede Reichsmark-banknote is toe na die Sowjetse besettingsone gebring, waar hulle nog wettige betaalmiddel was. Die gevolg was 'n hiperinflasie, en as 'n eerste noodmaatreël het die Sowjetse owerhede Reichsmark-banknote, waarvan die eienaar bewys kon lewer dat hulle nie van onwettige herkoms was nie, met 'n seël voorsien. Net hierdie banknote is by die monetére hervorming van 1948 in Mark van die nuwe Oos-Duitse ''Notenbank'' geruil.
Met die wysigings van die grondwet van die DDR in die jare [[1968]] en [[1974]] doen die regering uiteindelik afstand van die idee dat Duitsland herenig sou moet word en vervang die byvoeglike naamwoord "Duits" in baie gevalle deur die konstruksie "van die DDR". Die naam van die geldeenheid het al in 1964 verander van ''Deutsche Mark'' na ''Mark der DDR'', terwyl die ''Deutsche Notenbank'' na ''Staatsbank der DDR'' hernoem is.
 
== Voorbeelde van inkomste en pryse ==
 
Pryse is in die Duitse Demokratiese Republiek deur die staat vasgelê. Hierdie amptelike kleinhandelverkooppryse (Duits: ''Einzelhandelsverkaufspreise'', ''EVP'') is landwyd toegepas - dikwels met die uitsondering van die hoofstad (Oos-)Berlyn - en op die verpakkings van ware afgedruk. Pryse van dienste, baie ware en huurtariewe was soms hoër in Berlyn, net soos die gemiddelde inkomste.
Lyn 28:
Met inagneming van koopkragpariteite is die gemiddelde inkomste van die Oos-Duitse bevolking teen die begin van die tagtigerjare sowat vyftig persent laer as dié van Wes-Duitsland. Die amptelike inflasiekoers in 1981 was 0,5 persent.
 
=== Pryse vir drank en voedsel ===
 
* 0,05 M 'n rolletjie
* 0,12 M 'n bottel sodawater
* 0,50 M 'n halwe brood (0,55 M in Oos-Berlyn)
* 0,65 M Club Cola (0,5 liter)
* 0,66 M volmelk (1 liter; 0,73 M in Oos-Berlyn)
* 0,72 M bier (0,5 liter)
* 0,80 M ''Schlager Süßtafel'' ('n soort [[sjokolade]], 100 gram)
* 2,40 M botter (250 gram)
* 8,75 M gemaalde koffie (125 gram)
* 18,00 M 'n blikkie pynappels (meesal slegs in sogenaamde ''Delikatläden'' verkrygbaar)
 
=== Huurtariewe ===
* 70,00 M maandelikse huur vir 'n woonstel met 60 vierkante meter
 
=== Motors en petrol ===
* 1,50 M 'n liter petrol ("Normaal" 88 oktaan)
* 1,65 M 'n liter petrol-mengsel (88 oktaan 1:33)
* 1,65 M 'n liter petrol ("Ekstra" 92 oktaan)
* meer as 10&nbsp;000 M 'n ''Trabant''-motor
* 25&nbsp;000 M 'n ''Wartburg''
* 35&nbsp;000 M 'n ''Lada Samara'' (uit Rusland ingevoer)
* 45&nbsp;000 M 'n ''Volvo 242'' (uit Swede ingevoer)
 
=== Elektroniese verbruikersware ===
* 400 M digitale horlosie teen die begin van die tagtigerjare
* 1&nbsp;475 M stereo-radio-[[bandopnemer]] SKR700 (1984)
* 3&nbsp;700 M rekenaar KC85/4 (voor 1989)
* 3&nbsp;500 M kleurtelevisie Color 21 (1974)
* 9&nbsp;000 tot 12&nbsp;000 M videomasjien (1988, volgens advertensies in [[koerant|koerante]]e, nie plaaslik vervaardig of ingevoer nie, pryse geld vir geskenke van westerse vriende en verwante)
 
[[Kategorie:Duitse Demokratiese Republiek]]
[[Kategorie:Geldeenhede]]
 
{{Link GA|ru}}