Afkorting: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Lyn 1:
'n '''Afkorting''', in skriftelike [[taal]]gebruik, is 'n verkorte skryfwyse vir 'n [[woord]], woordgroep, naam of ander 'n aanduiding. Die woord ''afkorting'' is 'n versamelbegrip vir verskeie kategorieë; in alle gevalle is die ooreenkoms egter dat een of meer letters in die skryfwyse weggelat word.
Volgens van Huyssteen (in Carstens) is die proses van afkorting 'n proses waardeur 'n nuwe woord gevorm word op die basis van die beginletters van 'n woord of woordgroep. Daar word onderskei tuusen egte afkortings en akronieme. Byvoorbeeld; ''prok.'' (''prokureur)'', ''dr.'' (''dokter)'' en ''a.g.v.'' (as gevolg van) is egte afkortings. Daarenteen kry ons [[akronieme]]. Woorde soos ''VSA'' (''Verenigde State van Amerika'') en ''PanSAT'' (''Pan Suid-Afrikaanse Taalraad'') is akronieme.
Egte afkortings word deur twee kenmerkende eienskappe van akronieme onderskei.
* Egte afkortings word met punte geskryf
* Egte afkortings word nooit uitgespreek nie. Die oorspronklike vorm (die woorde of woordgroep) bly fonologies dieslfde as die oorspronklike. Dus; ''a.g.v.'' word uitgespreek ''as gevolg van'' en nie ''a punt g punt v punt '' nie. Die afgekorte vorm kom slegs in die geskrewe weergawe voor.
Die ''Afrikaanse Woordelys en Spelreëls'' , die ''AWS'', het in hoofstuk 3 volledige reëls oor die gebruiksnorme van afkortings.
Enkele riglyne van die AWS word hier herhaal:
* Slegs algemeen erkende afkortings hoort gebruik te word. Interne of "huishoudelike" afkortings wat eie aan 'n organisasie of entiteit is, hoort slegs intern gebruik te word. Hierdie "huishoudelike" afkortings is nie vir algemene, openbare kommunikasie gepas nie. Die volgende is voorbeeld van afkortings wat '''nie''' vir algemene gebruik is nie: '''id.''' vir ''indien'', '''naaml.''' vir ''naamlik'', '''h.d.''' vir ''hierdie'', ens.
* Sommige afkortings word slegs as opskrifte in kolomme of deel van lyste gebruik. Byvoorbeeld: '''bl.''' (''bladsy''), '''dt'''. (''debiet''), '''kt'''. (''krediet''). Dus, die volgende sou in 'n geskrewe sin nie aanvaarbaar wees nie: '''Die saldo is 'n ''dt''. van R 1500. ''' Of, '''Dit staan op die eerste ''bl''. van die boek'''.
* Sommige afkortings word normaalweg slegs in woordgroepe met eiename gebruik: '''dr'''. (''dokter'' of ''doktor'')Smit, '''mev.''' (''mevrou'') Marais. So sal die volgende sin nie aanvaarbaar wees nie: "'''Hoe gaan dit met ''mev.''?'''"
* 'n Sin word nie met 'n afkorting begin nie, byvoorbeeld: '''D.w.s daardie syfers is foutief''' is nie aanvaarbaar nie. 'n Uitsondering op hierdie reël is wanneer die afkorting met 'n eienaam gekoppel word of deel is van 'n samestelling met 'n andeer woord. Byvoorbeeld: '''Dr. Smit het gebel'''. Of, '''B.v.p.-beslissings is altyd lastig'''.
* 'n Opeenvolging van afkortings is 'n sin is swak styl en word nie aanbeveel nie. '''Daar is t.o.v. lg. par. geen beswaar nie'''.
== Kategorieë ==
Daar word tussen vyf kategorieë afkortings onderskei:
| |||