Zapiro: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
+ Inligtingskas, Beeld & Commons
No edit summary
Lyn 30:
 
[[Lêer:Jonathan Shapiro 02.JPG|thumb|Zapiro teken 'n spotprent van [[Nelson Mandela]] op die Göteborg Book Fair in 2010.]]
'''Zapiro''' is die pennaam van die [[Suid-Afrika]]anse politieke spotprenttekenaar '''Jonathan Shapiro''' wie se werk sedert die 1980's in Suid-Afrikaanse [[koerant]]e soos die [[Mail & Guardian]], [[Sowetan]] en [[Sunday Times]] verskyn. Zapiro het reeds etlike toekennings vir sy uitdagende werk ontvang en in die 1980's is hy sonder verhoor aangehou vir anti-[[apartheid]] aktiwiteit.<ref name="M&G1">[[Mail & Guardian]], [http://www.mg.co.za/articlePage.aspx?articleid=313217&area=/insight/insight__national/ Zapiro's truth to power lauded], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref><ref name="cartoonist">[http://www.cartoonist.co.za/ SOUTH AFRICAN CARTOONISTS & ILLUSTRATORS], [http://www.cartoonist.co.za/zapiro.htm ZAPIRO], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref>
 
== Vroeë lewe en loopbaan ==
Shapiro is in [[1958]] as die seun van Gershon en Gaby Shapiro gebore. Sy pennaam, Zapiro, is afgelei van die bynaam van 'n mede leerling by ''Rondebosch Boys' High School'', Martin Shapiro, wat in 'n bergklimongeluk oorlede is. Martin Shapiro se vriende het hom Zap genoem. Die eerste Zapiro karakter se naam was ''Preppy'' wat 'n prominente kuif gehad het en kommentaar gelewer het oor gebeure om die skool.<ref name="cartoonist"/>
 
Shapiro het argitektuur studeer aan die [[Universiteit van Kaapstad]], maar later oorgeskakel na grafiese ontwerp die Michaeliskunskool.<ref name="whowho">[http://www.whoswhosa.co.za/ 24.com se Who's Who], [http://www.whoswhosa.co.za/Pages/profilefull.aspx?IndID=3521 Mr Jonathan "Zapiro" SHAPIRO], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref> Kort daarna moes hy vir sy, op daardie stadium verpligte, twee jaarlange militêre diensplig opleiding aanmeld. Terwyl hy in die weermag was het hy by die [[UDF]] aangesluit. Tydens sy diensplig het hy ook spotprente vir progressiewe publikasies begin teken. Na sy militêre opleiding het hy suksesvol vir 'n Fulbright scholarship aansoek gedoen om spotprentteken vir twee jaar by die Skool van Visuele Kunste in [[New York Stad|New York]] te studeer. Voor sy vertrek sou hy egter sonder verhoor deur die Suid-Afrikaanse Veiligheidspolisie aangehou word as gevolg van sy anti-Apartheid bedrywighede.<ref name="cartoonist"/> In New York studeer hy satiriese spotprentteken, karikatuur, strokiesverhale en sekwensiële kuns en geskiedenis van visuele kommunikasie; teken, ets, skilder en 'n onafhanklike studie onder Art Spiegelman oor die grafiese roman.<ref name="whowho"/>
 
In [[1991]] keer hy na Suid-Afrika terug en vervaardig saam met ''Story Circle'' opvoedkundige [[strokiesverhaal|strokiesverhale]] soos ''Roxy'' (Vigsvoorligting), ''Tomorrow People'' (Demokrasie opvoeding), en ''A Trolley Full of Rights'' (Kindermishandelingvoorkoming). In [[1994]] word hy aangestel as redaksionele spotprenttekenaar vir die Mail &
Guardian en die Sowetan en in [[1998]] ook vir die Sunday Times. Van 1996 en 1997 is sy werk ook in die [[Cape Argus]] gepubliseer.<ref name="cartoonist"/>. Sedert September [[2005]] verskyn sy werk ook drie keer per week in die Cape Times, The Star, The Mercury en [[Pretoria News]].<ref name="designindaba">[http://www.designindaba.com/ Design Indaba], [http://www.designindaba.com/conf/conf2007/speaker-zapiro.html Zapiro (SA)], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref>
 
Shapiro skroom nie om omstrede onderwerpe te takel en het reeds kritiese kommentaar gelewer op Suid-Afrika se VIGS beleid, die Minister van Gesondheid [[Manto Tshabalala-Msimang]], Vlakplaas en ander sake wat voor die Waarheid en Versoeningskommissie verskyn het, die ramp in [[Zimbabwe]] en omkopery in Suid-Afrika se wapentransaksie.<ref>Herman Wasserman, [http://academic.sun.ac.za/journalism/news/zapiroresponse.pdf Response for discussion: Public lecture by Zapiro, ‘Cartoons and critique in South Africa’], aangebied deur die Department van Joernalisme en Department van Sosiologie and Sosiale Antropologie, Universiteit van Stellenbosch, 13 Mei 2005, Afgelaai op 7 Julie 2007</ref> <ref>[http://www.sackmanto.co.za/index.php Die Sack Manto Campaign], [http://www.sackmanto.co.za/zapiro-cartoons.php Zapiro Cartoons], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref>
 
In Mei [[2006]] het die [[ANC]] vise-president [[Jacob Zuma]] drie naamskendingeise van R5 miljoen elk teen die Zapiro en die Engelse dagblad [[The Star]] aanhangig gemaak.<ref>[[Beeld]], Katrien Smit [http://www.news24.com/Beeld/Suid-Afrika/0,,3-975_2123788,00.html Zuma, ‘Rapport’ in Februarie na hof], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref> Die eise teen Zapiro hou verband met drie spotprente wat verwys na Zuma se verkragtingssaakverkragtingsaak in 2006. Die eerste van die drie spotprente het verwys na Zuma se inswering voor hy getuienis sou lewer in die saak, in die tweede word verwys na 'n "Zuma moral handbook", en die derde het verwys na sy vryspraak in die saak.<ref>[http://www.iol.co.za/ IOL], [http://www.iol.co.za/index.php?set_id=1&click_id=13&art_id=vn20060703230540269C181029 Zuma seeks millions from newspaper group], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref> Shapiro het reageer met 'n spotprent in die Star, en later ook in die Mail & Gaurdian, waarin hy 'n woedende Zuma uitbeeld waarin hy R15 miljoen by Zapiro eis en skree: "I'm suing for damage to my reputation!", die spotprent vertoon 'n verveelde, ongeërgde Zapiro wat antwoord: "Would that be your reputation as a disgraced, chauvinistic demagogue who can't control his sexual urges and who thinks a shower prevents Aids?"<ref>[http://www.news24.com/ news24], [http://www.news24.com/News24/South_Africa/Zuma/0,,2-7-1840_1964091,00.html What reputation? asks Zapiro], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref>
 
== Toekennings en erkenning ==
Zapiro het reeds talle toekennings ontvang en is op andere maniere vereer. Die vernaamste hieronder sluit in:
* In [[2001]] het hy die eerste spotprenttekenaar geword om 'n katagorie pryskategorieprys te wen in die ''CNN African Journalist of the Year Awards'';<ref name="cartoonist"/>
* In [[2003]] was hy die enigste spotprent uit [[Afrika]] wat genooi is om die Wêreld Ekonomiese Forum in Davos, [[Switserland]] by te woon;<ref name="cartoonist"/>
* In 2003 en [[2004]] het hy die Mondi Koerant Toekenning vir Grafiese Joernalisme ontvang; <ref name="designindaba"/>
* In 2004 het die Universiteit van Transkei hom 'n ere doktorsgraad in letterkunde toegeken.<ref name="designindaba"/>
* In Oktober [[2005]] is aangekondig dat hy die gesogte Prins Claus Toekenning van €100&nbsp;000 gewen het. Dit is op 7 Desember 2005 by die Muziekgebouw aan ‘t IJ in [[Amsterdam]] aan hom toegeken ter erkenning van sy rol die stimulering van maatskaplike en kulturele ontwikkeling;<ref>[http://www.powerofculture.nl/uk/current/2005/october/zapiro.html 2005 Prince Claus Award for the South African Cartoonist Zapiro], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref> en
* Ook in 2005 het hy 'n ere toekenning in die Sunday Times Alan Paton Literêre Toekenning ontvanmg en is hy benoem as Kommunikeerder van die Jaar deur die [[Tshwane-Universiteit van Tegnologie]] se department van Openbare Betrekkinge en Sake Kommuniksie. Hy het in die jaar ook die Mondi Shanduka Joernalis van die jaar toekenning ontvang;<ref name="designindaba"/>
* In [[2006]] het hy die eerste Mondi Shanduka Joernalis van die Jaar toekenning en die eerste Vodacom Spotprenttekenaar van die Jaar Toekenning gewen.<ref name="designindaba"/>
* In [[2007]] was hy die wenner van die ''Cartoonist's Rights Network International (CNRI)'' se Dapperheid in redaksionele spotprentwerk toekenning.<ref name="M&G1"/><ref>[http://cartoonistrights.com/home/ Cartoonist's Rights Network International], Besoekbesoek op 7 Julie 2007</ref>
 
== Verwysings ==