Wysiging soos op 23:02, 2 Oktober 2014 wysig ThatGuy82 (besprekings \| bydraes) 20 edits k ThatGuy82 het bladsy Volksraad van die Unie van Suid-Afrika na Volksraad van Suid-Afrika geskuif ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 23:30, 2 Oktober 2014 wysig maak ongedaan ThatGuy82 (besprekings \| bydraes) 20 edits No edit summary Nuwer wysiging →
Lyn 1: [[Lêer:Volksraad 1950.jpg\|thumb\|350px\|right\|Die [[Nasionale Party]] se koukus in die Volksraad omstreeks 1950.]] Die '''Volksraad van Suid-Afrika''' ([[Engels]]: ''House of Assembly of South Africa'') was die laer huis van die parlement van Suid-Afrika 1910-1981, die enigste parlementêre kamer tussen 1981 en 1984, en die laaste die wit verteenwoordiger huis van die [[Driekamerparlement]] 1984-1994, toe dit vervang is met die huidige [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika\|Nasionale Vergadering]] . Dwarsdeur die geskiedenis, was dit uitsluitlik saamgestel uit wit lede wat na die kantoor wat hoofsaaklik deur [[Blanke Suid-Afrikaners]] verkies is, maar tot 1960 en 1970, onderskeidelik, 'n paar [[Swart Afrikane]] en [[Kleurlinge]] in die Kaap geniet 'n beperkte vorm van stemreg. Die [[Suid-Afrika-wet]] (SAW) van [[1909]] het bestuursvorme bepaal wat in 'n groot mate gegrond was op die [[Westminster-stelsel]]. Die wetgewende liggaam (of Parlement) sou twee kamers hê: 'n '''Volksraad''', wie se lede vir 'n tydperk van vyf jaar deur 'n meerderheidstem in enkelvoudige kiesafdelings verkies sou word, en 'n [[Senaat]], wie se lede die vier provinsies gelykwaardig sou verteenwoordig en wie se lede op grond van 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging deur dienende Volksraadslede en lede van die Provinsiale Rade verkies is. == Metode van die verkiesing == Net soos in Brittanje, op wie se regeringstelsel die [[Suid-Afrika-wet]] gegrond was, is die Volksraad ook as die "laer huis" bestempel, hoewel dit verreweg die belangrikste van die twee huise was. Dit is daar waar geskilpunte gevoer en wetgewing hulle beslag gekry het. Die lede is deur [[eerste-oor-die-wenstreep stem]] in verkies. Na die afskaffing van die [[Senaat van Suid-Afrika]] in 1981, die lidmaatskap van die Volksraad vergroot, met agt bykomende indirek verkose lede, word deur ander lede verkies deur middel van proporsionele verteenwoordiging, en vier aangestel deur die [[Staatspresident van Suid-Afrika \|Staatspresident]]. ==~~1910~~ Franchise == Die [[Suid-Afrika-wet]] met dien verstande dat die franchise in elke provinsie dieselfde as in die ooreenstemmende kolonie voor die Unie moet wees, tot dit verander deur die Unie Parlement. Die Wet ingesluit verskanste klousule, op voorwaarde dat swart en bruin kiesers net van die gemeenskaplike kieserslys verwyder kan word, rol in die Kaap van Goeie Hoop, deur wetgewing wat deur 'n twee-derde meerderheid deur beide huise van die Parlement in 'n gesamentlike sessie. Die [[Suid-Afrika-wet]] het bepaal dat Kaapland 51 setels sou hê, die Transvaal 36, die Oranje-Vrystaat en Natal 17 elk. 'n Afbakeningskommissie is voor [[Uniewording]] aangestel om die verdeling van al vier provinsies in die vasgestelde getal kiesafdelings waar te neem. Volgens die SAW moes 'n herafbakening na elke vyf-jaarlikse sensus onderneem word. Daarom is 'n tweede Afbakeningskommissie in [[1912]] aangestel na die uitslag van die [[1911]]-sensus bekend gemaak is. Die derde Afbakeningskommissie is in Julie [[1919]] onder voorsitterskap van sir J.H. Lange aangestel en die vierde, onder die voorsitterskap van Lange, wat na sy dood vervang is deur sir A.W. Mason, in Desember [[1922]]. Laasgenoemde se werk is gegrond op die sensus van [[3 Mei]] [[1921]]. Die franchise, in alle dele van die Unie, was aanvanklik beperk tot mans bo die ouderdom van 21 jaar Wit vroue is stemgeregtigde in 1929 en die oorblywende eiendom en inkomste kwalifikasies wat wit mans is afgeskaf in 1930 Die stem-ouderdom is verminder tot 18 in die 1960's. Daar was 'n paar addisionele kwalifikasies en diskwalifikasies wat gewissel het tussen provinsies. ~~==1923==~~ ~~Daar was volgens die sensus die volgende getal volwasse blanke mans in elk van die provinsies:~~ * Kaapland: 170 292 * Natal: 41 919 * Transvaal: 149 503 * Oranje-Vrystaat: 49 279 Die kiesers in die [[Oranje-Vrystaat (provinsie)]], [[Transvaal (provinsie)\|Transvaal]] en [[Suidwes-Afrika]] moes gekwalifiseer word wit mense, die hele tyd toe dié gebiede is in die Volksraad verteenwoordig. Ná die vierde kommissie sy werk afgehandel het, is die volgende kiesafdelings in Kaapland geskrap: Grens, [[Kaapstad]]-Kasteel, [[Prieska]] en [[Woodstock]]. Albert en Aliwal is geskei, so ook [[Oos-Londen]] in Stad en Noord, [[Kaapstad]]-Hanoverstraat het vir [[Kaapstad]]-Kasteel vervang, en [[Gordonia]] is as nuwe kiesafdeling geskep. Dit het die totaal steeds op 51 te staan gebring. === Kaapse franchise === Weens die voorgesette volksverhuising Noordwaarts, het die getal kiesafdelings in die Transvaal toegeneem van 36 tot 50 binne net 12 jaar. Die enigste ou kiesafdeling deur die vierde kommissie geskrap, was Commissionerstraat. Die enigste twee nuwe kiesafdelings in [[1923]] was Noordoos-Rand en Delarey. In [[1920]] het [[Brakpan]], [[Christiana]], Jeppes, Johannesburg-Noord, [[Pietersburg]], [[Roodepoort]], [[Ventersdorp]], [[Witbank]] en [[Wonderboom]] tot stand gekom. Al nege het tot en met die einde van die Volksraad in [[1994]] bly voortbestaan. Die Kaap die Goeie Hoop het 'n franchise wat gebaseer is op eiendom en loon kwalifikasies, oop vir mense van alle rasse. Teen die tyd van die Nasionale Konvensie in 1908, wat die terme van wat die Suid-Afrika Wet is opgestel, is 22.784 inheemse en bruin persone uit 'n totaal van 152.221 kiesers geregtig Kaap verkiesings te stem. Van 1930, die tradisionele Kaapse franchise net geraak nie-blanke kiesers. Die 1929 en 1930 uitbreidings van wit stemreg is nie toegestaan aan die nie-blanke meerderheid van die bevolking. ~~Tussen [[1917]] en [[1923]] is [[Bloemfontein]] en [[Bloemfontein]]-Distrik se name verander na -Noord en -Suid, [[Rouxville]] is afgeskaf en [[Wepener]] is geskep.~~ Tot 1937 is 'n klein aantal swartes in die Kaap ingesluit op die gemeenskaplike kieserslys. Onder die Naturelle Wet (1936) was drie wit lede verkies swart kiesers te verteenwoordig in die provinsie, met die kieserslys word beperk tot slegs 11.000. ~~In Natal is tussen [[1917]] en [[1923]] drie kiesafdelings geskep: [[Durban]]-Stamford Hill, Illovo en Natalse Kus, terwyl [[Umlazi]], Umzimkulu en Victoria County geskrap is.~~ Net so is die bruin kiesers in die [[Kaapprovinsie]] is van die algemene (of algemene rol) verwyder, onder die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers Wet 1951, hoewel die Wet gedurende die Kleurling uitgedaag stem grondwetlike krisis en nie heeltemal afgedwing totdat die latere 1950's, die laaste jaar te sien nie-blankes deel te neem in 'n algemene verkiesing in 1953 Bruin kiesers te voldoen aan kwalifikasies is daarna gegee vier wit LP tussen 1958 en 1970 Hierdie sitplekke is afgeskaf in 1968 deur die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers Wysigingswet, 1968, uitgevaardig op namens die Eerste Minister BJ Vorster. Dit verwyder alle politieke verteenwoordiging vir nie-blankes in Suid-Afrika; Indiërs het nog nooit enige parlementêre verteenwoordiging. ~~==1936==~~ ~~Vroue het stemreg in [[1930]] gekry. Volgens die sensus van [[1936]] was die getal volwasse Unie-burgers in daardie jaar:~~ * Kaapland: 440 215 * Natal: 116 606 * Transvaal: 447 181 * Oranje-Vrystaat: 110 596 Met die Transvaal wat die eerste keer vir Kaapland wat bevolking betref verbygesteek het en insgelyks Natal wat die Oranje-Vrystaat verbygesteek het, het Kaapland 59 kiesafdelings gehad teenoor die Transvaal se 60, en Natal 16 teenoor die Oranje-Vrystaat se 15. Die grense van die totaal van 150 kiesafdelings is deur die sewende Afbakeningskommissie onder voorsitterskap van C.W.H. Lansdown, bygestaan deur twee raadslede, bepaal. Die provinsiale kwotas per provinsie was: * Kaapland: 7 077 * Natal: 5 850 * Transvaal: 5 996 * Oranje-Vrystaat: 7 321 Die kwotas is vasgestel ingevolge die artikel van die SAW wat voorsiening daarvoor gemaak het dat landelike kiesfadelings tot 15% minder kiesers as die gemiddeld kon hê en stedelike kiesafdelings tot 15% meer. === Natal Franchise === ~~==1958==~~ [[Natal (provinsie)\|Natal]] het 'n teoreties nie-rassige franchise, wat soortgelyk is aan (maar verskil in detail) van die eiendom en inkomste gebaseer franchise van die Kaap was. In die praktyk, 'n paar nie-blanke kiesers ooit gekwalifiseer onder dit is om te stem. Dit is beraam, in 1908, wat 200 nie-blankes uit 'n totaal van 22.786 kiesers het veilige franchise regte. ~~Die laaste verkiesing vir die Volksraad van die Unie is op [[16 April]] [[1958]] gehou. Toe was daar 1 563 426 geregistreerde kiesers waarvan 1 162 576 gestem het.~~ In 1935 was daar 'n swart keurvors in Natal. Hy behou die algemene rol franchise toe die Kaapse swart kiesers verloor. == Suidwes-Afrika == Van tussenverkiesings in 1950 tot 1977, is ses bykomende sitplekke aan lede verkies uit Suidwes-Afrika wit minderheid gegee. == Driekamerparlement == In die Driekamerparlement, was die Volksraad (teen hierdie tyd om te tel 178 lede) behou as die blankes-net kamer, terwyl die [[Raad van Verteënwoordigers van Suid-Afrika\|Raad van Verteënwoordigers]] en [[Raad van Afgevaardigdes van Suid-Afrika\|Raad van Afgevaardigdes]] van aangewys Kleurlinge en Indiërs onderskeidelik. [[Kategorie:Politiek van Suid-Afrika]]

Volksraad van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes