Humanitas: Verskil tussen weergawes

Petrarca het by hierdie aanhaling byval gevind en dikwels daarna verwys, en waar Cicero die frase "''litterarum lumen''", d.w.s. "die lig van literatuur" aangewend het, het Petrarca in die kantlyn geskryf ''lumen litterarum'' en 'n skets van 'n lamp of kers bygevoegaangebring. Die Liège-manuskrip is verlore en so ook Petrarca se afskrif daarvan, maar Petrarca se afskrif is "byop een uitsondering na, aanduibaar die onderliggende manuskrip vir al die lateres" en Petrarca se kantaantekeninge het daarindaarby behoue gebly.<ref>Michael D. Reeve skryf:

Volgens die historikus [[Peter Gay]], was die agtiende-eeuse Franse [[philosophes]] van die [[Verligting]] ontvanklik vir Cicero se selektiewe, [[Stoa|stoïes]]-getinte heidenleer:<blockquote>Die ideaal van ''humanitas'' is aanvanlikaanvanklik na Rome gebring deur die filosofiese kring om Scipio en is verder ontwikkel deur Cicero. Vir Cicero was ''humanitas'' 'n denkstyl en nie 'n formele doktrine nie. Dit het die mens se belang as 'n gekultiveerde wese beaam, 'n wese in beheer van sy etiese universum. Die man wat ''humanitas'' uitgeleef het was selfversekerd van sy waarde, beleefd jeens andere, betaamlik in sy sosiale omgang, en het 'n aktiewe politieke bydrae gelewer. Hy was benewens ook 'n man, wat die lewe met 'n moedige skeptisisme bejeen het: hy weet dat die vertroosting van die volksgeloof vir die meer goedgelowige skepsels as hyself beskore is, dat die lewe onseker is, en dat gesonde pessimisme voorrang geniet bo selfbedrieglike optimisme. Die mens word mens volgens sy eie definisie; hy word selfs goddelik: “''Deus est mortali iuvare mortalem'',” het [[Plinius die ouere]] geskryf, in sy vertaling van 'n Griekse stoïsyn, “god is die mens wat homself help.” Laastens sou die man wat ''humanitas'' beoefen gekultiveerd wees in sy estetiese ontvanklikheid en in die mate wat hy sy rede raadpleeg: "''Cum musis,''” het Cicero geskryf, “''id est, cum humanitate et doctrina habere commercium''".<ref>Peter Gay se sitering van die frase, ''Cum musis'', ensomeer, verwys na 'n anekdote in die ''[[Tusculanae Disputationes]]'', waarin Cicero vertel hoe hy tydens 'n besoek aan Sirakuse, in Sisilië, dit geluk het om die tombe van [[Archimedes]] te herken, wat indertyd onder die stad se inwoners vergete was, maar wat hy, Cicero, kon eien aan 'n digvers wat hy onthou het. Cicero het verder die blywende faam van Archimedes, die wiskundige, gekontrasteer met die aanstootlikheid van die berugte Sisiliaanse [[tiran]] [[Dionysos I van Sirakuse|Dionysos die ouere]], wat digby begrawe is: “Wie is daar wat ooit enigiets hoegenaamd met die [[Muse|Muses]] te doen gehad het, dit is, met menslikheid en geleerdheid, wat nie sou verkies om hierdie wiskundige te wees eerder as daardie tiran nie? Wanneer ons hulle lewenswyse en werksaamheid betrag, vind ons dat die één se verstand gevoed is deur die soeke na en die oorweging van teorieë, gelaaf deur die genoeë van sy skranderheid, wat die soetste spys van siele is, dié van die ander in moord en ondeug, gekwel deur vrees bedags en snags” (TD 5.64–5). Hierdie anekdote is een van die bronne vir die humanistegesegde dat digkuns 'n meer blywende monument is as een van steen. Kyk Mary Jaeger, ”Cicero and Archimedes Tomb", ''The Journal of Roman Studies'', Band 92, (2002), pp. 51–52. Die insident word in gedagte geroep deur [[William Wordsworth|Wordsworth]]:<blockquote>