Humanitas: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
JMK (besprekings | bydraes)
+prent
Lyn 2:
 
==Klassieke oorsprong==
[[Beeld:Arringatore 04.JPG|duimnael|200px|regs|Antieke beeld van 'n [[Etruskers|Etruskiese]] orator wat 'n vergadering toespreek]]
Die woord '''''humanitas''''' is deur [[Cicero]] gebruik om die vorming van 'n ideale spreker (orator) te beskryf, wat na sy mening [[Opvoeding|opgelei]] moes wees om oor 'n spektrum van karakterdeugde te beskik wat die persoon sou toerus vir die aktiewe lewe of publieke diens; dit sou naamlik 'n grondslag van geleerdheid insluit wat opgedoen word uit die bestudering van ''bonae litterae'' ("goeie briewe", d.i., klassieke literatuur, veral digkuns), wat asmede 'n bron van voorgesette verfyndheid en genoeglikheid sou wees in vryetyd en ontspanning, van jou jeug af tot in bejaardheid en tydens slegte en goeie welstand.<ref>Die woord word ook gevind by ander Latynse skrywers van die klassieke era. Byvoorbeeld verskyn ''cultus atque humanitas'' (“kultuur en menslikheid"), in die sin van "beskawing", in die [http://etext.lib.virginia.edu/etcbin/toccer-new2?id=CaeComm.sgm&images=images/modeng&data=/texts/english/modeng/parsed&tag=public&part=1&division=div2 openingsinne] van [[Julius Caesar]] se [[Galliese oorloë]] (par. 1.1), waar Caesar die Belgae-stamgroep aanprys as die manhaftigste, omdat hulle die verste woon van geromaniseerde suid-Frankryk ([[Provence]]). Dit word ook vyf keer aangetref in die ''[[Rhetorica ad Herennium]]'', wat eeuelank foutiewelik aan Cicero toegeskryf is. Die konsep is nietemin die duidelikste deur Cicero uiteengesit, wat die woord 299 keer aanwend, om sowat die helfte van die 463 voorvalle uit te maak onder al die klassieke Latynse skrywers tesame. Kyk [http://www.tulliana.eu/documenti/Oniga_Humanitas.pdf Renato Oniga, "Humanitas"] in ''Tulliana'' (2009) II. Cicero het die konsep van ''humanitas'' afgelei van die Grieks ''[[paideia]]'' (opvoeding), en dit in 'n kenmerkend Romeinse vorm gegiet. Renato Oniga skryf dat volgens 'n studie van 1973 deur die Duitse geleerde Wolfgang Schadewaldt:<blockquote>...''l’essenza della'' humanitas ''romana sta propriamente nell’essere l’altra faccia di un insieme ordinato di valori molto precisi e severi, che facevano parte del codice di comportamento del cittadino romano fin dalle origini, e sono pressoché intraducibili in greco: la'' pietas ''(che è qualcosa di diverso dalla'' eusébeia''), i'' mores ''(che non coincidono esattamente con l''’ethos), ''e poi la'' dignitas'', la ''gravitas'', l’''integritas, ''e così via. L’idea di humanitas riassumeva in sé tuttiquesti valori . . . ma nello stesso tempo li sfumava, li rendeva meno rigidi e più universali.''</blockquote> <blockquote> ...die essensie van Romeinse ''humanitas'' die keersy is van 'n geordende kompleks van volkome onderskeibare en nugtere waardes wat van meet af aan die gedragskode van 'n Romeinse burger sou uitmaak, en wat beswaarlik na Grieks vertaal kan word: ''pietas'' (wat verskil van ''eusébeia''), ''mores'' (wat nie identies aan ''ethos'' is nie), en ''dignitas'', ''gravitas'', ''integritas'', ensomeer. Die idee ''humanitas'' het al die vorige onderlê ... en die perke daarvan saamgesnoer binne 'n minder rigiede en meer universele raamwerk.</blockquote> Kyk Wolfgang Schadewaldt, “Humanitas Romana” (in Hildegard Temporini en Wolfgang Haase, redakteurs, ''Aufstieg und Niedergang der römischen Welt'' I.4, 1973, p. 47). Vir verdere bespreking van Schadewaldt se essay, kyk ook Richard A. Bauman's ''Human Rights in Ancient Rome'' (Londen: Routledge, 2000), pp. 21–27.</ref>