Anaxagoras: Verskil tussen weergawes

 

'''Anaxagoras''' ([[Grieks]]: Ἀναξαγόρας, Anaxagoras, "meester van die byeenkoms";) (Clazomenae, [[Ionië]], 500 v. Chr. - 428 v. Chr.) was 'n voor-[[Sokrates|Sokratiese]] Griekse [[filosoof]] en [[sterrekundige]]. Anaxagoras was die eerste filosoof wat die filosofie van Ionië na [[Athene]] gebring het. Hy het gepoog om 'n [[wetenskaplike]] beskrywing van die [[ellips]], die [[meteoroïde| meteoriet]], die [[reënboog]] en die [[son]] te gee. Hy is egter daarvan beskuldig dat hy die gevestigde [[godsdiens]] van sy tyd ondermyn wat hom genoodsaak het om na Lampsakus te vlug.

 

== Lewensverloop ==

Hy is gebore in Clazomenae in Klein-Asië. Alhoewel hy Grieks was, het hy moontlik as 'n soldaat in die [[Persië|Persiese]] leër gedien toe Clazomenae onder bedwang gebring is tydens die [[Ioonse opstand]].

 

 

== Kosmologiese teorie ==

Volgens Anaxagoras bestaan alle dinge (materie) van die begin. Maar aanvanklik het dit bestaan as baie klein fragmente van hulself, oneindig in hoeveelheid en onlosmaakbaar verbind. Alle dinge het bestaan in hierdie massa maar in 'n deurmekaar en onherkenbare vorm. Daar was sade (''spermata'') of miniature van byvoorbeeld koring, vlees en goud in die primitiewe mengsel, maar hierdie dele wat bymekaar hoort volgens hul geheel (die ''homoiomereiai'' van [[Aristoteles]]), moes onttrek word van die komplekse massa voor hulle 'n spesifieke naam of karakter kon verkry. Verstand reël die skeiding van wat bymekaar hoort en nie bymekaar hoort nie; ''panta chremata en omou eita nous elthon auta diekosmese''. Hierdie spesifieke element genoem verstand (''nous''), was nie minder beperk deur die chaotiese massa, maar, anders as die ''logos'' van [[Heraklitos]], staan dit suiwer en onafhanklik (''mounos ef eoutou''), 'n element van fyner tekstuur, in al sy manifestasies en oorals dieselfde. Hierdie subtiele agent, beskik oor alle kennis en mag, is veral beskou as in beheer van alle vorme van [[lewende materie|lewe]].

 

== Belang van Anaxagoras se denke ==

Anaxagoras se denke dui op 'n keerpunt in die geskiedenis van filosofie. Hy het daartoe bygedra dat filosofiese spekulasie van die kolonies van [[Griekeland]] geskuif na Athene. Sy teorie van klein onderdeeltjies van voorwerpe (materie) en sy klem op die meganiese prosesse in die daarstelling van orde, het die weg gebaan vir latere atomies-gebasseerde teorieë. Anaxagoras se klem op die orde wat daargestel word deur intelligente verstand suggereer die teorie dat die natuur die werkstuk is van ontwerp.

 

* Hierdie artikel sluit teks in van die [[Encyclopædia Britannica]], Elfde Uitgawe, 'n publikasie wat in die publieke domein is.

 

* [http://plato.stanford.edu/entries/anaxagoras/ Artikel deur Patricia Curd in die Stanford Encyclopedia of Philosophy]

 

[[Kategorie:Griekse filosowe]]

{{Link FA|la}}