Sylvia Plath: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Addbot (besprekings | bydraes) |
+ Inligtingskas |
||
Lyn 1:
{{Inligtingskas Persoon
'''Sylvia Plath''' ([[27 Oktober]] [[1932]] – [[11 Februarie]] [[1963]]) was 'n [[Verenigde State van Amerika|Amerikaanse]] digter, romanskrywer, en [[kortverhaal]]skrywer.▼
| naam = Sylvia Plath
| bynaam =
| beeld =
| beeldbeskrywing =
| onderskrif =
| geboortenaam =
| geboortedatum = [[27 Oktober]] [[1932]]
| geboorteplek = [[Boston]], [[Massachusetts]]
| sterfdatum = {{SDEO|1932|10|27|1963|2|11}}
| sterfteplek = [[Londen]], [[Engeland]]
| ouers = Otto Plath<br />Aurelia Schober Plath
| titel =
| nasionaliteit = {{vlagland|Verenigde State}}
| beroep = Digter, romanskrywer en kortverhaalskrywer
| ander =
| bekend = ''The Bell Jar''<br />''Ariel''
| salaris =
| termyn =
| voorganger =
| opvolger =
| eerbewyse = Fulbright studiebeurs<br />Glascock-prys (1955)<br />Pulitzer-prys vir Poësie 1982 ''The Collected Poems''
| party =
| religie =
| huweliksmaat = Ted Hughes (1956–1963, haar dood)
| webblad =
| handtekening = Sylvia Plath signature.svg
}}
▲'''Sylvia Plath''' ([[27 Oktober]] [[1932]] – [[11 Februarie]] [[1963]]) was 'n [[Verenigde State van Amerika|Amerikaanse]] digter, romanskrywer, en [[kortverhaal]]skrywer. Sy was veral bekend vir haar [[digkuns]], maar ook vir 'n semi-outobiografiese roman, ''The Bell Jar'', onder die skuilnaam Victoria Lucas.
== Biografie ==
=== Kinderjare ===
Sy is op 27 Oktober 1932 gebore in die dorpie Jamaica Plain in [[Massachusetts]], as die dogter van Aurelia Schober Plath, 'n [[Oostenryk]]er wat na Amerika toe getrek het, en Otto Emile Plath, 'n immigrant vanaf [[Poland]]. Haar vader was 'n professor in [[dierkunde]], veral [[by]]e, en [[Duits]] by die Universiteit van Boston. Sy het ook 'n jonger broer gehad. Plath het haar eerste gedig publiseer in die ''Boston Herald'' se kinderafdeling toe sy net agt jaar oud was.
Haar vader sterf net 'n week en 'n half na haar agste verjaarsdag, aan die komplikasies van diabetes na 'n [[amputasie]] van 'n been. Dit blyk dat hy nie die korrekte behandeling ontvang het nie, aangesien hy homself verkeerdelik diagnoseer het. Na haar man se dood, het Aurelia Plath in 1942, tesame met haar ouers en twee kinders na Wellesley, in Massachusetts, getrek.
=== Universiteitsjare ===
Gedurende die lang somervakansie tussen haar derde en vierde universiteitsjaar, is Plath as gasredakteur aangestel by die tydskrif ''Mademoiselle'', wat baseer was in [[New York(stad)|New York]]. Sy het 'n maand daar deurgebring, maar dit glad nie geniet nie. Dit was die begin van 'n negatiewe uitkyk op haarself en die lewe. Talle van die gebeure tydens hierdie tydperk het die inspirasie gevorm vir die ''Bell Jar''.
Nietemin, die eerste gedokumenteerde [[selfmoord]]poging vind reeds in haar derdejaar plaas, toe sy onder haar huis inkruip, nadat sy 'n oordosis slaappille gedrink het.
Na haar selfmoordpoging is sy vir 'n kort periode gehospitaliseer. Sy ontvang daar elektrokonvulsiewe terapie. Sy kon met haar studies voortgaan en voltooi in [[1955]] haar graad met lof by Smith College. Daarna het sy haar studies voortgesit in [[Cambridge-universiteit]], en aktief voortgegaan met haar digkuns.
Sy ontmoet [[Ted Hughes]], 'n Engelse digter by 'n partytjie tydens haar studentejare by die universiteit. Hulle trou op 16 Junie, 1956.
=== Latere jare ===
Die egpaar woon en werk in Amerika, tot sy ontdek dat sy swanger is, en trek toe terug na die Verenigde Koninkryk. Hulle vestig eers vir 'n rukkie in [[Londen]], en trek daarna na 'n kleiner dorpie naby Devon. Hier publiseer sy haar eerste bundel poësie, genaamd ''The Colossus''. In Februarie 1961 het sy 'n 'n miskraam. Sy skryf heelwat gedigte oor hierdie gebeurtenis.
Die egpaar se huwelik was wankelrig, onder meer omdat hy 'n minnares gehad het. Hulle gaan laat in 1962 uitmekaar. Sy keer terug na Londen, met haar kinders, Frieda en Nicholas.▼
▲Die egpaar se huwelik was wankelrig, onder meer omdat hy 'n minnares gehad het. Hulle gaan laat in 1962 uitmekaar. Sy keer terug na Londen,
▲met haar kinders, Frieda en Nicholas.
=== Sterfte ===
[[Lêer:Plath grave.jpg|
Op 11 Februarie 1963 pleeg sy selfmoord, deur haar kop in haar gasstoof in te druk en die gas oop te draai. Daar is meningsverskille omtrent die doelgerigtheid al dan nie van die selfmoord: sommiges voel dat sy beplan het om betyds ontdek te word, terwyl andere glo dat dit 'n suksesvolle voltooide selfmoord was. Haar grafsteen word herhaaldelik verniel deur Plath-ondersteuners wat die van "Hughes" van die steen afkrap.
== Bespreking van haar opus ==
=== Dagboeke ===
Plath skryf 'n dagboek oor haar lewe vandat sy elf jaar oud is, tot en met die dag van haar selfmoord. Die dagboeke wat dateer vanaf haar eerstejaar op universiteit, word in 1980 publiseer as ''The Journals of Sylvia Plath''. Twee van haar latere dagboeke is egter verseël deur Ted Hughes, tot met die vyftigste herdenking van haar sterfdag. Hy het die besluit egter kort voor sy dood herroep, en, behalwe vir haar heel laaste dagboek wat hy skynbaar vernietig het ten einde die kinders die pyn daarvan te spaar, en al die dagboeke is in 2000 herpubliseer as die ''The Unabridged Journals of Sylvia Plath''.
=== Gedigte ===
Plath is onder kritiekspervuur vir haar omstrede verwysings na die Joodse volkslagting tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]], en is bekend vir haar amper bo-aards slim gebruik van die [[metafoor]]. Haar werk het voortgegaan om te ontwikkel, vanaf die konvensionele digkuns in ''The Colossus'', tot by die vryvloeiende beeldings en intensiteit van haar latere werk. Haar tweede bundel, ''Ariel'' se gedigte is dikwels outobiografies, veral in die beskrywings van [[geestesversteuring]].
In 1982 word Plath die eerste digter om 'n [[Pulitzerprys vir poësie|Pulitzerprys]] posthuum te ontvang vir haar bundel ''The Collected Poems''. ▼
▲In 1982 word Plath die eerste digter om 'n [[Pulitzerprys vir poësie|Pulitzerprys]] posthuum te ontvang vir haar bundel ''The Collected Poems''.
== Bibliografie ==▼
▲== Bibliografie ==
=== Poësie ===
* ''The Colossus and Other Poems'' (1960)
* ''Ariel'' (1965)
* ''Three Women: A monologue for three voices'' (1968)
* ''Crossing the Water'' (1971)
* ''Winter Trees'' (1972)
* ''The Collected Poems'' (1981)
* ''Selected Poems'' (1985)
* ''Plath: Poems'' (1998)
=== Prosa ===
* ''The Bell Jar'' (1963)
* ''Letters Home'' (1975)
* ''Johnny Panic and the Bible of Dreams'' (1977)
* ''The Journals of Sylvia Plath'' (1982)
* ''The Magic Mirror'' (1989), Plath se finale-jaartesis op universiteit
* ''The Unabridged Journals of Sylvia Plath'', (2000)
=== Kinderboeke ===
* ''The Bed Book'' (1976)
* ''The
* ''
* ''
== Bronne ==
Line 70 ⟶ 94:
;Biografiese bronnelys:
<div class="references-small">
* ''Sylvia Plath'' (2004, Chelsea House, Great Writers Series) deur Peter K. Steinberg.
* ''Sylvia Plath: Method & Madness (A Biography)'' (2004, Schaffner Press, Tweede hersiene uitgawe) deur Edward Butscher
* ''Sylvia Plath: A Literary Life'' (2003, Palgrave Macmillan, Tweede hersiene uitgawe) deur Linda Wagner-Martin
* ''Her Husband: Ted Hughes & Sylvia Plath, a Marriage'' (2003, Viking Adult) deur Diane Middlebrook
* ''Rough Magic: A Biography of Sylvia Plath'' (1991, Da Capo Press) deur Paul Alexander
* ''The Death and Life of Sylvia Plath'' (1991, Carol Publishing) deur Ronald Hayman
</div>
[[Kategorie:Amerikaanse digters]]
| |||