Boris Jeltsin: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Wysigings deur Paul Spiller teruggerol na laaste weergawe deur Oesjaar
Lyn 36:
 
==Loopbaan==
Jeltsin, wat op die dorpie Boetka in die Swerdlofsk-oblast van die [[Sowjetunie]] (USSR) gebore is,<ref>Leon Aron, ''Boris Yeltsin A Revolutionary Life''. Harper Collins, 2000. page 739.</ref> was aanvanklik ’n ondersteuner van [[Michail Gorbatsjof]], maar was onder die [[perestroika]]-hervormings een van sy grootste politieke teenstanders. Op 29 Mei 1990 is hy verkies tot [[voorsitter]] van die [[Russiese Opperste Sowjet]]. Op 12 Junie 1991 is hy deur die volk verkies in die nuwe amp van president van die [[Russiese Sosialistiese Federale Sowjetrepubliek]] (RSFSR), in daardie stadium een van die vyftien republieke van die Sowjetunie. Met 57% van die stemme het hy die tweede demokraties verkose leier in die geskiedenis van Rusland geword. Ná die bedanking van Gorbatsjof en die finale ontbinding van die Sowjetunie op 25 Desember 1991, het Jeltsin aangebly in die amp van president van die [[Russiese Federasie]], die opvolgerstaat van die USSR. In 1996 is hy herkies tot president, maar hy was nooit weer so gewild nie ná ’n reeks ekonomiese en politieke terugslae in the 1990's in Rusland.
 
Hy het onderneem om die Russiese ekonomie in ’n vrye markekonomie te omskep en het ekonomiese skokterapie, prysvrystelling en privatisasie daarvoor ingespan. Weens die metode van privatisasie het ’n groot deel van die land se rykdom in die hande van ’n klein groepie [[Russiese oligarg|oligarge]] beland.<ref>{{cite web|last=Åslund|first=Anders|authorlink=Anders Åslund|title=Russia's Collapse|work=Foreign Affairs|publisher=Council on Foreign Relations|date=September/Oktober 1999|accessdate=17 Julie 2007|url=http://www.foreignaffairs.org/19990901faessay1007/anders-aslund/russia-s-collapse.html}}</ref> ’n Groot deel van die Jeltsin-era is gekenmerk deur korrupsie, inflasie, ekonomiese ineenstorting en enorme politieke en sosiale probleme wat Rusland en die ander voormalige republieke van die Sowjetunie geraak het.
Lyn 42:
Binne die eerste paar jaar nadat hy president geword het, het baie van Jeltsin se ondersteuners hul rug op hom gekeer en visepresident [[Aleksandr Roetskoi]] het die hervormings afgemaak as "ekonomiese volksmoord".<ref>{{cite news|title=Yeltsin Deputy calls reforms Economic Genocide|published=New York Times|date=Februarie 1992|accessdate=23 September 2011|url=http://www.nytimes.com/1992/02/09/world/yeltsin-deputy-calls-reforms-economic-genocide.html?pagewanted=all&src=pm|work=The New York Times|first=Celestine|last=Bohlen}}</ref>
 
Botsings met die [[Opperste]] Sowjet het gelei tot die grondwetlike krisis van Oktober 1993 toe Jeltsin opdrag gegee het vir die onwettige ontbinding van die parlement, wat toe probeer het om Jeltsin uit sy amp te verwyder. Die weermag het hom uiteindelik aan Jeltsin se kant geskaar en die [[Russiese Withuis]] beleër en met bomme bestook, wat gelei het tot die dood van 187 mense. Jeltsin het toe die grondwet geskrap, politieke teenstand tydelik verbied en sy ekonomiese eksperiment voortgesit. Daarna het hy ’n nuwe grondwet afgekondig, met groter mag vir die president, en dit is op 12 Desember 1993 deur ’n Russiese referendum goedgekeur met 58,5% van die kiesers wat daarvoor gestem het.
 
Op 31 Desember 1999 het Jeltsin in ’n verrassende stap sy bedanking aangekondig en die bewind gelaat in die hande van sy verkose opvolger, die destydse premier [[Wladimir Poetin]]. Jeltsin was oor die algemeen ongewild toe hy uittree.<ref>Paul J. Saunders, "U.S. Must Ease Away From Yeltsin", ''Newsday'', 14 Mei 1999. [http://www.nixoncenter.org/publications/articles/pjs-newsday.htm]</ref> Volgens sekere skattings was sy gewildheid toe so laag as 2%.<ref>{{cite news|title='Insight' op CNN|publisher=CNN|date=7 Oktober 2002|accessdate=17 Julie 2007|url=http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0210/07/i_ins.01.html}}</ref>