Maroela: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 14:
|national_number = 360<ref>{{cite book | last = Van Wyk | first = Piet | title = Field guide to the TREES of the Kruger National Park| publisher = Struik | location = Kaapstad | date = 2008 | page = 138 | isbn = 978-1-77007-759-1}}</ref>
|}}
[[Lêer:Marula01.jpg|thumbduimnael|links|200px|Groen maroelavrugte.]]
 
Die '''maroela''' (''Sclerocarya birrea'' (A. Rich.) Hochst) is 'n medium-grootte [[boom]] wat inheems is aan die miombo bosveld van [[Suider-Afrika]] en die Sudano-Sahelianreeks van [[Wes-Afrika]]. Dis 'n enkelstam boom met 'n wye kroon en kenmerkende grys [[bas]]. Die maroela groei tot 18m18&nbsp;m hoog en word meestal aangetref in oop bosveld. Die [[vrug]] van die maroela word gebruik in die bekende [[Amarula]] [[likeur]]. Die bome word nie gekweek nie; die vrugte word geoes vanaf wilde bome. Die vrug het 'n ligte geel skil, wit vleis ryk in vitamien C, en 'n groot pit. Dit is sappig wanneer dit geëet word. Maroelas behoort aan die plantfamilie [[Anacardiaceae]].
[[Lêer:maroela.JPG|rightregs|thumbduimnael|250px|'n Maroelaboom in die [[Krugerwildtuin]].]]
 
'''Algemene name:''' maroela ([[Afrikaans]]), Boran ([[Kenia]]) - didissa ; Engels - jelly plum, cat thorn, morula, cider tree, marula, maroola nut/plum; Hausa - dania; Kamba (Kenia) - muua; Kwangali - ufuongo; Lovedu - marula; [[Maasai]] (Kenia) - ol-mangwai; Meru (Kenia) - mura; [[Ndebele]] - iganu, ikanyi, umganu, umkano; Pedi [vrugte] - lerula, marula; Pedi [boom] - morula, merula; Pokot (Kenia) - oruluo; Portugees (Mosambiek) - canhoeiro; Ronga (Mosambiek) - ncanhi; Sebei (Kenia) - katetalum; Shangaan - nkanyi, inkanyi; [[Shona]] - mutsomo, mukwakwa, mushomo, muganu, mupfura; Shona [vrugte] - pfura; Shona [boom] - mufura, mafuna, marula; Swahili, Diga (Kenia) - mngongo; Swati - umganu; Swazi - umganu; Tonga - tsua, tsula, umganu; [[Tswana]] - morula; Tugen (Kenia) - tololokwo; [[Zoeloe]] [vrugte]- amaganu, [sade] - umganu, [boom] - umganu.
 
== Gebruike ==
* Die sade is ryk aan [[proteïen]] en [[vet]] en is 'n belangrike noodskos.
* Die vrugte word algemeen vars geëet of gebruik in die voorbereiding van sap en alkoholiese drankies.
* Maroela-olie, wat gemaak word uit die saad, word gebruik as velsorgolie. Dit is ryk in antioksidante en oleïensuur.
* Die bas word gebruik in die behandeling en voorkoming van [[malaria]]. Die gom van die stam word gemeng met water en as en dan gebruik as ink deur sekere plaaslike inwoners.
* Die bas bring ook 'n [[rooibruin]] kleursel voort wat gebruik word om tradisionele ware te kleur. Die blare word gekou om te help met slegte spysvertering.
* Die vrugte word beskou as 'n baie effektiewe insekdoder en gebruik om vee te dip en te beskerm teen [[bosluis]]e.
Lyn 35:
* [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse bome]]
* [[Lys van Suider-Afrikaanse bome volgens wetenskaplike name]]
* [http[://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Southern_African_indigenous_trees:List of Southern African indigenous trees|Lys van Suid-Afrikaanse Inheemse Bome, Struike en Rankplante]] {{en}}
 
== Verwysings ==