Koos Strauss: Verskil tussen weergawes

Strauss bekwaam hom as advokaat aan die [[Universiteit van Kaapstad]] en die [[Universiteit van Suid-Afrika]], maar dien eers as privaat sekretarisprivaatsekretaris<ref>*Du Plessis, Marine (hoofred.). 2005. ''Pharos Afrikaans-Engels English-Afrikaans Woordeboek Dictionary''. Kaapstad: Pharos Woordeboeke.</ref> van Smuts van [[1923]] tot [[1924]]. Ses jaar later word hy in die kiesafdeling [[Langlaagte (kiesafdeling)|Langlaagte]] lid van die provinsiale raad vir die [[Suid-Afrikaanse Party]]. Hy word in Desember [[1932]] tot die parlement verkies as kandidaat vir dieselfde party in 'n sleuteltussenverkiesing in [[Germiston-Distrik (kiesafdeling)|Germiston-distrikGermistondistrik]], kort nadat Suid-Afrika gedwing is om die goudstandaard te verlaat. In [[1939]] (sommige bronne gee [[1944]]) word hy minister van landbou en bosbou in die Smuts-kabinetSmutskabinet, 'n posisie wat hy beklee tot en met die verkiesing van [[1948]], waarin die [[Nasionale Party]] die V.P. verslaan het.

Hy volg Smuts in 1950 op as leier van die [[Verenigde Party]] nadat sy voorganger hom by die koukus aanbeveel het. Só word hy ook leier van die parlementêre opposisie. Tydens sy bewind breek die [[Verenigde Federale Party]] en die [[Liberale Party]] weg van die V.P. ná die party se teleurstellende vertoning in die verkiesing van [[1953]], waarin die V.P., [[Torch Commando]], en ander ondersteuners alles in die stryd gewerp het om te bewys die 1948-nederlaag was net 'n tydelike terugslag was.

Die grondwetlike krisis oor die regering se wetgewing om Kleurlingkieserskleurlingkiesers op 'n afsonderlike kieslys te plaas, het die V.P. nuwe moed vir die 1953-verkiesing gegee toe die howe uitspraak gelewer het teen die N.P. se hantering van die stemmery in die parlement. Strauss se leierskap het nietemin gedy op die stryd om die Kleurlingkieserskleurlingkiesers op die gesamentlik kieslys te hou, tot die N.P. in 1955 die Senaatwet aanvaar het om die hoërhuise in so 'n mate te vergroot dat die party 'n tweederde-meerderheid tydens 'n gesamentlike sitting van albei huise kon behaal.

Die taai, ses jaar lange stryd, wat Strauss moedig geveg het, het sy tol op die opposisie geëis en veral ná 1953 het die eenheidsgeesdrif verflou. Sy swak<ref>[http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1991/05/3/12/1.html ''Beeld'', 3 Mei 1991]</ref> hantering van die meningsverskille in die party het baie van sy kragte geëis en sy gewildheid laat taan. Die wegbreek uit die V.P. van 'n regter- en later 'n linkervleuel het verdere druk op Strauss geplaas en die party se vertroue in hom ondermyn. Boonop het hy altyd in die skadu van sy voorganger geleef. Jan. J. van Rooyen<ref>Van Rooyen, Jan J. 1971. ''Ons politiek van naby''. Kaapstad en Johannesburg: Tafelberg-Uitgewers Bpk.</ref> skryf Strauss het "selfs, miskien onbewus, Smuts se stap, sy praat, sy gebare probeer namaak . . . Ditdit was asof hy die gees van sy mentor nie kon afskud nie. Daarby was hy geen spontane en toeganklike mens nie. Hy het nie mense maklik na hom toe aangetrek nie – iets wat baie nodig is vir 'n jong leier."

Die verwydering tussen hom en sy volgelinge het al hoe groter geword en in 1956 besluit hy om nie die party se Uniale kongres by te woon nie. Die binnekring het waarskynlik toe al reeds besluit dat hy as leier vervang moes word. Die kongres het op Donderdag [[20 November]] [[1956]] in [[Bloemfontein]] begin. Van Rooyen vertel: "Dit het bekend geword dat adv. Strauss siek is, en vrae het ontstaan oor sy planne vir die kongres. Op 1 November het die opperleiding van sy party hom in [[Johannesburg]] opgesoek, en by hom gepleit dat hy die kongres bywoon. Hy antwoord nie na die een of ander kant toe nie. Hy sou kyk hoe hy herstel."

Uiteindelik besluit hy om in die buiteland te gaan herstel en toe begin daar 'n blitsveldtog om sy leierskap onder verdenking te bring. Mettertyd werp die V.P.-gesinde koerante hulle agter die opperleiding in, en eis die kongres eis dat 'n onderleier of waarnemende leier verkies moet word. Strauss vertrek op [[17 November]] [[1956]] oorsee en die volgende dag maak sir [[De Villiers Graaff]] maak die volgende dag bekend dat hy beskikbaar sou wees vir die leierskap, as die kongres sou besluit om Strauss nie te herkies nie.

Toe die kongres byeenkom, word 'n brief van Strauss voorgelees waarin hy om sy politieke lewe pleit. Die afgevaardigdes beraadslaag ses ure lank agter geslote deure. Die provinsiale partyleierpartyleiers neem almal standpunt in teen Strauss se besluit om nié die kongres by te woon nie en spreker na spreker doen aan die hand dat hy moet bedank. Nog net 'n klein minderheid steun hom. 'n Mosie van vertroue in die provinsiale voorsitters word met enkele teenstemme aanvaar en die voorstel dat Strauss se leierskap beëindig word, is met 'n sterk meerderheidstem aanvaar. Sir [[De Villiers Graaff]] word sodoende sonder teenstem verkies.

'n Jaar later, in Desember [[1957]], tree hy finaal uit die politiek en uiteindelik ook uit die [[Verenigde Party]].