Song-dinastie: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
sjabloon |
+ Inligtingskas |
||
Lyn 1:
{{Infoboks Voormalige Land
[[Lêer:China_11a.jpg|thumb|200px|Die Noordelike Song-dinastie in 1111.]]▼
|native_name = 宋
|conventional_long_name = Song-dinastie
|common_name = Song
|continent=Asië
|region1=Oos-Asië
|region2=
|country=
|era=Antieke tydperk
|status=State unie
|year_start = 960
|year_end = 1279
|date_start =
|date_end =
|event_start = Stigting deur Zhao Kuangyin
|event_end = Slag van Yamen beëindig Song-heerskap
|p1 = Liao-dinastie
|flag_p1 =
|s1 = Jin-dinastie (1115-1234)
|flag_s1 =
|image_flag =
|image_coat =
|image_map = China 11a.jpg
|national_motto =
|national_anthem =
|capital = [[Bianjing]] (汴京) (960–1127)<br />[[Lin'an]] (臨安) (1127–1276)
|common_languages = [[Sjinees|Middel-Sjinees]]
|government_type = Monargie
|title_leader = Keiser
| year_leader1=960–976 |leader1=Taizu
| year_leader2=1126–1127 |leader2=Qinzong
| year_leader3=1127–1162 |leader3=Gaozong
| year_leader4=1278–1279 |leader4=Bing
| year_leader5= |leader5=
| year_leader6= |leader6=
|legislature =
|religion = [[Boeddhisme]]<br />Taoïsme<br />Sjinese volksreligie
|house1 =
|house2 =
|stat_year1=962
|stat_area1=1050000
|stat_pop1=
|stat_year2=1111
|stat_area2=2800000
|stat_pop2=
|stat_year3=1142
|stat_area3=2000000
|stat_pop3=
|stat_year4=1120
|stat_area4=
|stat_pop4=118800000
|currency = Jiaozi, Huizi, Sjinese munte en banknote, kopermunte
|footnotes =
}}
Die '''Song-dinastie''' ([[Sjinees]]: 宋朝, ''Sòng Cháo''; ou [[Afrikaans]]e spelling: Soeng) was ’n era in die [[Sjina|Sjinese]] geskiedenis wat in 960 begin en tot 1279 geduur het. Dit het gevolg op die tydperk bekend as [[Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke]] en is gevolg deur die [[Mongolië|Mongoolse]] [[Yuan-dinastie]]. Dit was die eerste regering in die wêreld wat landwyd [[banknoot|banknote]], of ware papiergeld, uitgereik het en die eerste regering wat ’n permanente vloot op die been gebring het. [[Buskruit]] is vir die heel eerste keer sover bekend in dié ryk gebruik, asook die vasstelling van [[ware noord]] met ’n [[kompas]].
== Geskiedenis ==
[[Lêer:
Die Song-dinastie word in twee tydperke verdeel: die Noordelike en die Suidelike Song. Tydens die tydperk van die '''Noordelike Song''' (北宋, 960–1127) was die noordelike stad Bianjing (nou [[Kaifeng]]) die hoofstad, en die dinastie het die grootste deel van Binne-Sjina beheer. '''Suidelike Song''' (南宋, 1127–1279) verwys na die tydperk nadat die Song beheer oor Noord-Sjina aan die [[Jin-dinastie (1115-1234)|Jin-dinastie]] afgestaan het. In dié tyd het die Song-hof na suid van die [[Yangtze]]rivier geskuif en Lin'an (nou [[Hangzhou]]) hul hoofstad gemaak.
Hoewel die dinastie beheer verloor het oor die tradisionele geboorteplek van die Sjinese beskawing, was die ekonomie nie in duie nie, aangesien die Suidelike Song-ryk 60 persent van Sjina se bevolking en die grootste deel van die vrugbaarste landbougrond bevat het.<ref>Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2006), ''East Asia: A Cultural, Social, and Political History'',
Om die Jin, en later die [[Mongolië|Mongole]], af te weer het die Song rewolusionêre nuwe militêre tegnologie, soos buskruit, ontwikkel. In 1234 is die Jin-dinastie deur die Mongole verower en hulle het beheer oor Noord-Sjina oorgeneem. Hulle het ongemaklike betrekkinge met die Suidelike Song gehad. [[Möngke Khan]], die vierde [[Groot Khan]] van die [[Mongoolse Ryk]], is in 1259 dood tydens ’n beleg van die stad [[Chongqing]]. Sy jonger broer [[Koeblai Khan]] is tot nuwe Groot Khan verkies en in 1271 verklaar tot [[keiser]] van Sjina.<ref>Rossabi, Morris (1988), Khubilai Khan: His Life and Times,
== Eienskappe ==
[[Lêer:
Die Song-dinastie het die eenheid in Sjina herstel ná die val van die Tang-dinastie. Hulle het Sjina in ’n enorme ryk omskep – sover bekend die rykste, vaardigste en digs bevolkte land op aarde.<ref>[http://bcs.bedfordstmartins.com/strayer1e/default.asp?s=&n=&i=&v=&o=&ns=0&uid=0&rau=0 bcs.bedfordstmartins.com]</ref> Die Sjinese bevolking het in die 10de en 11de eeu verdubbel. Dit was danksy ’n toename in die verbouing van [[rys]] in Sentraal- en Suid-Sjina, die gebruik van rys wat vroeg ryp geword het uit Suidoos- en Suid-Asië en die vervaardiging van groot kossurplusse.<ref>Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2006), ''East Asia: A Cultural, Social, and Political History'',
Hierdie drastiese bevolkingstoename het ’n ekonomiese rewolusie in voormoderne Sjina teweeggebring. Dit was ook deels die rede daarvoor dat die sentrale regering hom geleidelik onttrek het aan ’n groot betrokkenheid by ekonomiese sake. ’n Baie groter bevolking het ook die belangrikheid van die gewone burgers in die grondvlak-administrasie en plaaslike sake verhoog. Amptenare wat in lands- en provinsiale sentrums aangestel is, het in ’n groot mate op die geskoolde burgers staatgemaak vir hul dienste en raad.
Die sosiale lewe was lewendig tydens die Song-dinastie. Mense het byeengekom om waardevolle kunswerke te besigtig en te koop of verkoop, daar was feestelike byeenkomste en privaat klubs, en stede het lewendige vermaakplekke gehad. Die verspreiding van letterkunde en kennis is aangehelp deur die vroeë uitvinding van houtblokdrukwerk en die 11de-eeuse uitvinding van roldrukwerk. Voormoderne tegnologie, wetenskap, filosofie, wiskunde, ingenieurswerk en ander intellektuele bedrywighede het gedurende die Song floreer.
Filosowe soos [[Cheng Yi]] en [[Zhu Xi]] het [[Konfusius|Konfusianisme]] laat herlewe met nuwe idees, aangevuur deur [[Boeddhisme|Boeddhistiese]] ideale, en het ’n nuwe organisasie van klassieke tekste daargestel wat die kernleerstelling van Neo-Konfusianisme was. Hoewel die gebruik van keiserlike eksamens (om nuwe kandidate vir die staatsburokrasie te kies) reeds sedert die [[Sui-dinastie]] bestaan het, het dit in die Song-tydperk belangriker geword. Dit was ’n groot rede vir die verskuiwing van ’n aristokratiese elite na ’n burokratiese elite.
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
== Eksterne skakels ==
* [http://www.chinaheritagequarterly.org/features.php?searchterm=006_elm.inc&issue=006 Song-dinastie by "China Heritage Quarterly"]
* [http://www.bcps.org/offices/lis/models/chinahist/song.html Song-dinastie by "bcps.org"]
* {{CommonsKategorie-inlyn|Song Dynasty}}
* [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [http://en.wikipedia.org/wiki/Song_dynasty Engelse Wikipedia]
{{Sjinese keiserlike dinastieë}}
[[Kategorie:Sjinese dinastieë]]
| |||