Gliese-katalogus: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
Dubbele sjabloonparameter |
||
Lyn 1:
[[Lêer:SunGliese581.png|
Die '''Gliese-katalogus''' van nabygeleë sterre is ’n katalogus van [[ster]]re wat binne 25 [[parsek]] (81,54 [[ligjare]]) van die [[Aarde]] af lê.
== Eerste uitgawe en byvoegsels ==
In [[1957]] het die [[Duitsland|Duitse]] [[sterrekundige]] [[Wilhelm Gliese]] sy eerste sterkatalogus, die '''Gliese-katalogus van Nabygeleë Sterre''', gepubliseer van byna duisend sterre binne 20 parsek (65 ligjare) van die Aarde af, saam met hul eienskappe en gerangskik volgens hul [[regte klimming]].<ref>{{
Hy het in 1969 ’n aansienlik uitgebreide katalogus gepubliseer met bykomende sterre tot 22 parsek van die Aarde af.<ref name="CNS2" /> Daar was toe 1 529 sterre, wat ''Gl NNN.NA'' genoem is, genommer van 1.0 tot 915.0. Nuwe sterre wat nie in die oorspronklike katalogus voorgekom het nie, het nommers met punte gekry om hulle tussen die ander sterre in te pas sodat hulle hul oorspronklike volgorde volgens regte klimming kon behou.
Line 9 ⟶ 10:
’n Bylae wat in 1970 deur Richard van der Riet Woolley en sy vennote uitgegee is, het die afstand tot 25 parsek uitgebrei. Nommers van 9001-9850 is bygevoeg, asook die nou verouderde voorvoegsel ''Wo''. Dié sterre gebruik nou ook die voorvoegsel ''GJ''.<ref>{{cite book | title=Stars within 25 pc of the Sun (Woolley+ 1970) | authors=Woolley, R. V. D. R.; Epps, E. A.; Penston, M. J.; Pocock, S. B. | edition=VizieR On-line Data Catalog: V/32A. Originally published in: 1970ROAn....5....1W | publisher=[[SIMBAD]] | date=Julie 1997 | bibcode=1997yCat.5032....0W}}</ref>
== Nuwer uitgawes ==
Gliese het ’n uitgebreide weergawe van die tweede uitgawe van die katalogus in 1979 gepubliseer in samewerking met [[Hartmut Jahreiß]]. Die gekombineerde katalogus is nou bekend as die '''Gliese–Jahreiß (GJ)-katalogus'''.<ref>{{cite journal
| title=Nearby Star Data Published
| authors=Gliese, W.; Jahreiß, H.
| journal= Astronomy & Astrophysics
| volume=38 | pages=423–448 | year=1979
| bibcode=1979A&AS...38..423G}}</ref> Die sterre het die naam ''GJ NNNN'' gehad en is in twee tabelle ingedeel: die eerste tabel loop van
In 1991 het Gliese sy derde katalogus (CNS3) gepubliseer, weer in samewerking met Jahreiß. Dit het nou 3 803 sterre bevat. Hoewel dit as "voorlopig" beskryf is, is dit die een wat vandag nog gebruik word.<ref>{{cite book | title=Preliminary Version of the Third Catalogue of Nearby Stars | authors=Gliese, W.; Jahreiß, H. | publisher=The Astronomical Data Center CD-ROM: Selected Astronomical Catalogs, Vol. I; L.E. Brotzmann, S.E. Gesser (red.), Nasa/Astronomical Data Center, Goddard Space Flight Center, Greenbelt, MD | year=1991 |
Van die sterre is beter bekend onder die naam Gliese, soos [[Gliese 581]] en [[Gliese 710]].
Die mees onlangse, byna ten volle bygewerkte weergawe van die katalogusse is in 2010 gepubliseer. Dit bevat hersiene koördinate volgens die [[Epog (sterrekunde)|epog J2000]] en kruisverwysings na [[2MASS]]-bronne indien moontlik.<ref>{{cite journal
| title=Accurate Coordinates and 2MASS Cross-IDs for (Almost) All Gliese Catalog Stars
| authors=Stauffer J.; Tanner A.M.; Bryden G.; Ramirez S.; Berriman B.; Ciardi D.R.; Kane S.R.; Mizusawa T.; Payne A.; Plavchan P.; von Braun K.; Wyatt P.; Kirkpatrick J.D
Line 30 ⟶ 31:
== Bekende Gliese-sterre ==
Die sterre in die Gliese-katalogus word dikwels bestudeer vanweë hul nabyheid aan die Aarde. Van die bekendste sterre en hul [[eksoplaneet|eksoplanete]] is:
[[Lêer:Vega in lyra.svg|
* Gliese 1
* Gliese 2
Line 47 ⟶ 48:
* Gliese 250
* Gliese 370, ’n oranje ster
** Gliese 370 b, ’n eksoplaneet wat om Gliese 370 wentel. Op 25 Augustus is dit nog beskou as die planeet met die grootste moontlikheid van lewe
* Gliese 436, ’n rooi dwerg
** Gliese 436 b, ’n eksoplaneet om Gliese 436
** Gliese 436 c, ’n hipotetiese eksoplaneet om Gliese 436 wat 5 keer so groot soos die Aarde is
* Gliese 445
* Gliese 541
* Gliese 542
* Gliese 559 (A en B)
* Gliese 570
* Gliese 581, ’n rooi dwerg in die [[sterrebeeld]] [[Weegskaal (sterrebeeld)|Weegskaal]]
Line 62 ⟶ 63:
** Gliese 581 e, ’n eksoplaneet om Gliese 581
** Gliese 581 f, ’n eksoplaneet om Gliese 581
** Gliese 581
* Gliese 623
* Gliese 651
Line 81 ⟶ 82:
** Gliese 876 d
** Gliese 876 e
* Gliese 882
* Gliese 884
* Gliese 892
Line 88 ⟶ 89:
* Gliese 3021
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
== Eksterne skakels ==
* [http://www.ari.uni-heidelberg.de/datenbanken/aricns/gliese.htm Die Gliese-katalogus by die Heidelberg-universiteit]
* [[
[[Kategorie:Sterrekundige katalogusse]]
|