SI-stelsel: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Lyn 8:
Daar word op die eenhede van die SI-stelsel deur 'n reeks internasionale konferensies besluit wat deur die standaarde-organisasie ''Bureau International des Poids et Mesures'' (BIPM of [[Internasionale Buro vir Mate en Gewigte]]) gereël word. Die SI het eers sy naam in [[1960]] gekry en die laaste byvoeging het in [[1971]] plaasgevind.
Die ware oorsprong van die SI of metrieke stelsel dateer terug na voorstelle van die Engelse biskop {{Ill|en|John Wilkins}} ([[1668]])<ref>{{cite book
|author= [[John Wilkins]]
|year= 1668
Lyn 17:
|publisher= The Royal Society
|accessdate= 2011-03-06}}<br />[http://www.metricationmatters.com/docs/WilkinsTranslationLong.pdf Reproduction (33 MB)];
[http://www.metricationmatters.com/docs/WilkinsTranslationShort.pdf Transcription (126 kB)]</ref> en die Franse priester {{Ill|fr|Gabriel Mouton}} ([[1670]]).<ref name = Mouton>{{MacTutor|title=Gabriel Mouton|id=Mouton|date=January 2004}}</ref>
Dit is ontwikkel deur Franse wetenskaplikes en het 'n groot hupstoot gekry tydens die [[Franse Rewolusie]] van [[1789]]. In [[1795]] het die stelsel wetlik verpligtend geword, maar dit was onmoontlik om die navolging daarvan af te dwing en daar was baie teenstanders. In [[1812]] het Napoleon die stelsel weer afgeskaf, maar die Verenigde Koninkryk van die Nederlande (Nederland + België) het dit in 1820 weer ingestel. Koning Willem I het sodoende gepoog om 'n bietjie eenheid in sy koninkryk te skep. Langsamerhand is dit wêreldwyd in gebruik geneem. Met ingang 2005 is dit nog net in die Verenigde State waar die stelsel nie wetlik afgedwing word nie.
Lyn 32:
Die eenheid van temperatuur het die centigraad of omgekeerde Celsius graad geword, wat beteken dat die kwikskaal opgedeel word in 100 gelyke dele tussen die temperatuur van 'n water-ys mengsel en die kookpunt van suiwer, gedistilleerde water (by seevlak). So word die temperatuur van kookwater dan 100 grade Celsius en die vriespunt van water, 0 grade Celsius. 'n Honderd jaar later het wetenskaplikes die bestaan van 'n [[absolute nul]] temperatuur vasgestel. Dit het toe die daarstel van 'n nuwe temperatuurskaal genoodsaak, wat die absolute skaal of [[kelvin]]skaal genoem word, wat die [[nulpunt]] verskuif maar nog steeds 'n 100 kelvin tussen die vriespunt en kookpunt van water beslaan.
Die metrieke eenheid van tyd het die sekonde geword en is oorspronklik as 1/86 400<sup>ste</sup> van 'n gemiddelde Sondag gedefinieer. Die formele definisie van die sekonde is verskeie kere verander vanweë gevorderde wetenskaplike vereistes (sterrekundige waarnemings, stemvurkhorlosie, kwartshorlosie en toe die [[sesium]]-
Die vinnige wêreldwye ingebruikneming van die metrieke stelsel vir ekonomiese en alledaagse gebruik het plaasgevind hoofsaaklik omdat baie lande nie hul eie gebruiklike stelsels gehad het om baie begrippe te beskryf nie, of in ander lande om vinnige standardisasie teweeg te bring tussen die verskeie streke se stelsels. Internasionale faktore het ook die ingebruikneming van die metrieke stelsel beïnvloed, omdat baie lande hulle handel sodoende kon verhoog. Wetenskaplike werk met klein en groot hoeveelhede word ook makliker gemaak omdat dit so goed inval by die desimale [[syferstelsel]].
| |||