SI-stelsel: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Martinvl (besprekings | bydraes)
Verskeie verwysings
Lyn 3:
Die '''internasionale eenheidstelsel''' (genoem die '''SI'''-stelsel vanuit die [[Frans (taal)|Franse]] frase, ''Système International d'Unités'') is die mees gebruikte [[stelsel van eenhede]] in die wêreld. Dit word in alledaagse handel gebruik in byna elke land buiten die [[Verenigde State]], [[Liberië]] en [[Myanmar]] en word ook wêreldwyd gebruik vir wetenskaplike en ingenieurswerk. In 1960, is SI gekies as die beste sub-stel van die bestaande [[meter]]-[[kilogram]]-[[sekonde]] (MKS) stelsel van eenhede eerder as die ouer centimeter-gram-sekonde (CGS) eenheidstelsel. Verskeie nuwe eenhede is later bygevoeg. Daar word soms na die SI-stelsel verwys as die '''metrieke stelsel''' (veral in die Verenigde State, wat dit nog nie aangeneem het nie al het die gebruik daar begin toeneem). Die internasionale eenheidstelsel verwys na 'n spesifieke groep mates wat afgelei en uitgebrei is vanuit die metrieke stelsel; alle metrieke eenhede word egter nie as SI-eenhede aanvaar nie.
 
Daar is sewe [[SI-basiseenheid|basiseenhede]] en verskeie [[SI {{Ill|en|afgeleide eenhede|afgeleideSI eenhede]]derived unit}}, saam met 'n stel [[SI-voorvoegsels|voorvoegsels]]. Eenhede wat nie SI-eenhede is nie kan omgeskakel word na SI-eenhede (of omgekeerd) deur die [[omskakeling van eenhede]]. Byna alle sulke eenhede is al geherdefinieer in terme van die SI-eenhede.
 
== Oorsprong ==
Lyn 32:
Die eenheid van temperatuur het die centigraad of omgekeerde Celsius graad geword, wat beteken dat die kwikskaal opgedeel word in 100 gelyke dele tussen die temperatuur van 'n water-ys mengsel en die kookpunt van suiwer, gedistilleerde water (by seevlak). So word die temperatuur van kookwater dan 100 grade Celsius en die vriespunt van water, 0 grade Celsius. 'n Honderd jaar later het wetenskaplikes die bestaan van 'n [[absolute nul]] temperatuur vasgestel. Dit het toe die daarstel van 'n nuwe temperatuurskaal genoodsaak, wat die absolute skaal of [[kelvin]]skaal genoem word, wat die [[nulpunt]] verskuif maar nog steeds 'n 100 kelvin tussen die vriespunt en kookpunt van water beslaan.
 
Die metrieke eenheid van tyd het die sekonde geword en is oorspronklik as 1/86&nbsp;400<sup>ste</sup> van 'n gemiddelde Sondagdag gedefinieeruit die jaar 1900. Die formele definisie van die sekonde is verskeie kere verander vanweë gevorderde wetenskaplike vereistes (sterrekundige waarnemings, stemvurkhorlosie, kwartshorlosie en toe die [[sesium]]-{{Ill|en|atoomhorlosie|Atomic clock}}) maar die gebruikers van polshorlosies sou nie die verskil agterkom nie.
 
Die vinnige wêreldwye ingebruikneming van die metrieke stelsel vir ekonomiese en alledaagse gebruik het plaasgevind hoofsaaklik omdat baie lande nie hul eie gebruiklike stelsels gehad het om baie begrippe te beskryf nie, of in ander lande om vinnige standardisasie teweeg te bring tussen die verskeie streke se stelsels. Internasionale faktore het ook die ingebruikneming van die metrieke stelsel beïnvloed, omdat baie lande hulle handel sodoende kon verhoog. Wetenskaplike werk met klein en groot hoeveelhede word ook makliker gemaak omdat dit so goed inval by die desimale [[syferstelsel]].
 
== Basis ==
Die SI-stelsel is op sewe [[SI-basiseenheid|basiseenhede]] gebou, die [[kilogram]], [[meter]], [[sekonde]], [[ampère]], [[kelvin]], [[{{Ill|en|mol|Mole (unit}} <!-- Mol (eenheid)|mol]]--> en [[{{Ill|en|kandela]]|Candela}}. Hierdie eenhede word gebruik om die verskeie [[SI afgeleide eenheid{{Ill|en|afgeleide eenhede]]|SI derived unit}} te definieer.<ref name=SI>{{cite book
| author = International Bureau of Weights and Measures
| authorlink = International Bureau of Weights and Measures