Suidpool: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Die wedloop na die Suidpool: Skakel |
k Opruim |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Suidpool.gif|
Die '''Suidpool''' is die mees suidelike punt op [[Aarde]] geleë op [[Antarktika]] teen 2 900 m bo seespieël.<ref name="hoogte">
== Geografiese Suidpool ==
[[Lêer:Suedpol.jpg|
[[Lêer:Pole-south.gif|
Die Geografiese Suidpool is een van die twee punte waar die aarde se [[rotasie-as]] deur die aarde se oppervlak gaan (die ander punt is die [[Noordpool|Geografiese Noordpool]]). Dit is die punt wat gewoonlik bedoel word wanneer die term "suidpool" gebruik word. Die Suidpool is 1230
Die eerste mense om die Geografiese Suidpool te bereik was die [[Noorweë|Noor]] [[Roald Amundsen]] en sy geselskap op [[14 Desember]] [[1911]]. Amundsen het sy kamp [[Polheim]] genoem. Amundsen se hoof wedyweraar vir die doelwit, [[Robert Falcon Scott]], het die pool 'n maand later bereik. Op die reis terug van die pool sterf Scott en sy vier metgeselle van honger en uiterste koue. Daar was sedertdien baie ekspedisies wat die suidpool per land bereik het. Die leiers van die vroegstes was: [[Roald Amundsen|Amundsen]], [[Robert F. Scott|Scott]], [[Edmund Hillary|Hillary]], [[Vivian Fuchs|Fuchs]], [[Antero Havola|Havola]], [[Albert P. Crary|Crary]], [[Ranulph Twistleton-Wykeham Fiennes|Fiennes]]. [[VSA|Amerikaanse]] Admiraal [[Richard Byrd]], bygestaan deur medevlieënier <!--first pilot : wat van hulpkaptein?--> [[Bernt Balchen]], het op [[29 November]] [[1929]] die eerste persoon geword om oor die Suidpool te vlieg. Die vinnigste onondersteunde staptog na die Suidpool van die see af is die 47 dae lange reis van verkenners [[Tim Jarvis]] en [[Peter Treseder]] in [[1999]] wat 200
Amundsen het die ligging van die Suidpool met waarnemings van die [[son]] bepaal wat 'n maand later deur Scott bevestig is. By die suidpool sak die son is vir ses maande van die jaar nie onder die horison nie en voltooi in 'n 24-uur tydperk 'n volle rotasie parallel aan die horison. Die hoogte van die sirkel styg elke dag vandat die son vir die eerstekeer in die lente sigbaar word tot op [[21 Desember]] wanneer dit die hoogste punt bo die horison bereik. Dit is dan ook deur van [[sekstant]]e of soortgelyke instrumente gebruik te maak wat Amundsen en Scott die hoek na die bopunt van die son bo die horisons kon bepaal. Wanneer die hoek of hoogte bo die horisons konstant gebly het kon hulle binne ±300 m akkuraatheid bepaal dat hulle op die geografiese ligging van die Suidpool staan.
Tans is [[Antarktika]] oor die Suidpool geleë, maar dit was as gevolg van [[kontinentverskuiwing]] nie altyd die geval nie. Die [[Amundsen-Scott Suidpoolstasie]] is in die [[Internasionale Geofisiese Jaar]] in [[1958]] opgerig en word permanent deur navorsings- en ondersteuningspersoneel beman.
Die afbeelding van die geografiese suidpool op die [[hemelsfeer]] gee die [[hemelpool|hemelsuidpool]].
Lyn 19:
== Seremoniële Suidpool ==
[[Lêer:SPSM.05.jpg|
Die koepel wat in die beelde gesien word is gedeeltelike deur sneeustorms begrawe. Die ingang tot die koepel moet gereeld deur stootskrapers oop gestoot word. Meer onlangse geboue word nou op stelte gebou sodat sneeu nie teen die kante daarvan opbou nie.
== Geomagnetiese Suidpool ==
Die geomagnetiese veld kan benader word deur 'n gekantelde<!--tilted--> dipool geleë by die middelpunt van die aarde. Die Geomagnetiese Suidpool is die punt waar die as van die bespassende dipool<!--best-fitting tilted dipole--> deur die oppervlak van die aarde gaan in die suidelike halfrond. Die pool ''dwaal'' konstant rond
== Magnetiese Suidpool ==
Die magnetiese Suidpool is die punt op die aarde se oppervlak waar die geomagnetiese veldlyne vertikaal na bo gerig is. Omdat die veld nie ten volle dipolêr is nie, kom die Magnetiese Suidpool nie ooreen met die Geomagnetiese Suidpool nie. Verder dwaal die Magnetiese Suidpool om dieselfde rede as die Geomagnetiese Suidpool.
Op [[16 Januarie]] [[1909]] bereik drie mans ([[Douglas Mawson]], [[Edgeworth David]], en [[Alistair Mackay]]) van 'n ekspedisie gelei deur [[Sir Ernest Shackleton]] die Magnetiese Suidpool.<ref name="shackleton">
== Suidelike Pool van ontoeganklikheid ==
Die Suidelike ''Pool van ontoeganklikheid'' is geleë by {{
== Die wedloop na die Suidpool ==
* Januarie 1773
* Januarie 1775
* Januarie 1820
* Januarie 1820
* Januarie 1821
* Februarie 1823
* November 1892
* Maart 1898
* Februarie 1899 – Carsten Borchgrevink en sy bemanning is die eerstes wat op die kontinent self oorwinter.
* November 1902 – Robert Falcon Scott, Edward Wilson en Ernest Shackleton begin die tog na die Suidpool maar kom net tot by 82° 17' S.
* Oktober 1908 – Shackleton, Frank Wild, Eric Marshall en Jameson Adams kom tot sowat 180
* Januarie 1909 – Edgeworth David, Dougla Mawson en Alistair McKay bereik die Magnetiese Suidpool.
* Desember 1911 – Roald Amundsen en sy vier spanlede bereik die Suidpool.
* Januarie 1912 – Robert F. Scott, Edward Wilson, Edgar Evans en Lawrence Oates bereik die Suidpool.<ref>Oorwinning van 'n tragiese held. Beeld. Vrydag. 20 Januarie 2012</ref>
== Suid-Afrikaners op die Suidpool ==
[[Hannes la Grange]] was die eerste Suid-Afrikaner wat die Suidpool bereik en wel op [[19 Januarie]]
== Sien ook ==
Lyn 58:
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
Line 68 ⟶ 67:
* [http://www.cmdl.noaa.gov/gallery/SPO NOAA Suidpool foto's]
* [http://www.wunderground.com/global/stations/89009.html Huidige weerstoestande by die Suidpool (Amundsen-Scott Stasie)]
* [http://spadventure.blogspot.com/ "A south pole adventure"]
* [http://www.aad.gov.au/default.asp?casid=1843 Poles] deur die Australiese Antarktiese Divisie
[[Kategorie:Geografie van Antarktika]]
[[Kategorie:Magnetisme]]
|