Gereformeerde kerk Parys: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) |
Morne (besprekings | bydraes) |
||
Lyn 12:
Die gemeente is die tweede oudste van enige gemeente van die [[Drie Susterkerke]] ([[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]], [[Nederduitsch Hervormde Kerk|Hervormde Kerk]] en [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika|Gereformeerde Kerk]]) in die Noord-Vrystaat. Die oudste NG gemeentes in die streek noord van [[Kroonstad]] is [[NG gemeente Frankfort|Frankfort]] (1873), [[NG gemeente Heilbron|Heilbron]] (1873), [[NG gemeente Vredefort|Vredefort]] (1882), [[NG gemeente Vrede|Vrede]] (1882), [[NG gemeente Parys|Parys]] (1884) en [[NG gemeente Ventersburg|Ventersburg]] (1891), almal jonger as die twee oudste Gereformeerde gemeentes, te wete [[Gereformeerde kerk Ventersburg|Ventersburg]] (1864) en Parys (1872). Die Hervormde Kerk het dié gebied eers byna 40 jaar ná die Gereformeerde Kerk betree: Heilbron is in 1911 gestig, Parys in 1925, Sasolburg in 1955 en Vredefort in 1959.
== Die ontstaan van Vredefort ==
Die distrik Vredefort was vroeër deel van die distrik [[Kroonstad]]. Die afstand na die naaste dorp vir sake- en kerklike doeleindes was groot; daarom het die inwoners 'n kommissie benoem, bestaande uit F. van Niekerk, Jac. Scheepers en H. Malan (van wie laasgenoemde twee waarskynlik albei Doppers was), om na 'n geskikte terrein vir 'n dorp te soek. Daar was wel geskikte plase, maar die eienaars wou nie verkoop nie sodat Scheepers verplig was om sy gedeelte van die plaas Vischgat vir 'n dorp af te staan. Die ander gedeelte het aan 'n sekere Henning behoort, en hy het dit ook afgestaan. Erwe is opgemeet en in 1876 is 'n aantal verkoop.
In 1877 het H.J. Morkel, Volksraadslid, toestemming gevra by die Raad om Vischgat tot dorp te verklaar, maar die versoek is geweier. In 1879 is die Volksraad weer genader. Die raad het 'n kommissie aangestel om ondersoek in te stel. Hoewel die kommissie 'n gunstige verslag ingedien het, het die Volksraad in 1880 weer geweier. Eers in 1881 is toestemming verleen op voorwaarde dat Vredefort nooit 'n afsonderlike distrik sou vorm nie. In 1882 is die eerste dorpsbestuur gekies en op [[28 Julie]] [[1883]] is die hoeksteen van die eerste NG kerk gelê. Die eerste NG predikant was ds. Geo Malan, wat die gemeente van 1887 tot 1889 bearbei het. Vredefort het in 1902, nadat die Vrystaatse Republiek wat dit verbied het, ophou bestaan het, 'n afsonderlike distrik geword. Eers in 1951 het dit 'n afsonderlike magistraatsdistrik geword.
== Parys gestig ==
Die dorp [[Parys]], wat later die setel van dié Gereformeerde gemeente sou word, het om dieselfde redes ontstaan, maar op aandrang van NG lidmate vir wie dit in 1870’s baie ongerieflik was om die lang afstand na Kroonstad af te lê met Nagmaaltye, of wanneer hulle inkopies wou doen. Op 'n ringsitting van die NG Kerk in 1873 op [[Kroonstad]] is besluit om 'n gemeente af te stig benoorde die Renosterrivier. 'n Komitee van die Kerk het die omgewing besoek, maar dis nie bekend of hulle op 'n bepaalde terrein besluit het nie. In Junie 1876 het drie broers A. J., P. en J. J. A. van Coller en die weduwee W.J.I. Davel die eerste erwe op hulle plaas Klipspruit, distrik Kroonstad, laat verkoop. Daar is 113 erwe van die hand gesit vir oor die £3 000. Dit was die begin van Parys.
Die inwoners het pogings aangewend om Klipspruit as dorp erken te kry. In 1880 rig hulle 'n memorie vir dié doel aan die Volksraad. Hulle verklaar dat daar alreeds 300 erwe verkoop is en dat 'n kerkgebou op eie koste opgerig is. Dit is 'n baie vrugbare streek, soos bewys word deur die feit dat 14 huisgesinne van Parys die vorige jaar die volgende opbrengs gehad het: 447 mud ertappels, 321 mud mielies, 214 mud koring en 345 rolle tabak. Daar was reeds 'n dorpsbestuur, waarvan die volgende persone lede was: F. Lehmkuhl (voorsitter), R. de Jongh van Arkel (sekretaris), C. F. Beyers, F.J. Conradie en F.H. Nienaber. Die Volksraad het in 1881 'n kommissie (J.H. Blignaut, N.G. Wessels en A.P. Cronjé) gestuur om ondersoek in te stel na die wenslikheid van 'n dorp op Klipspruit. In 1882 het die Volksraad weer 'n versoekskrif ontvang om die plek tot 'n dorp te verklaar, en hom daardeur uit die toestand van “wanorde en bestuurloosheid" op te hef. Hierdie dokument is deur 'n groot aantal persone onderteken, onder andere deur die vrederegter, J.P. Janse, en die predikant, R. de Jongh van Arkel. In 1882 het die Volksraad sy toestemming verleen. 'n Perdepos is ingestel tussen Parys en [[Heilbron]], en J.P. Steytler is as resident-vrederegter aangestel. In 1883 is die dorpsregulasies bekragtig en 'n dorpsbestuur gekies. Vier jaar later is die dorpsbestuur deur 'n munisipaliteit vervang.
== Struweling tussen Vredefort en Parys ==
Met Vredefort wat dieselfde jare as Parys tot stand gekom het, so na aan Parys, is dit te wagte dat daar struwelinge sou plaasvind. In 1874 het 'n landmeter, ene mnr. Fleck, saam met mnre. De Villiers en J.G. Luyt die eienaars van Klipspruit (die drie broers Van Coller en hulle suster die weduwee Davel) genader om daar 'n dorp uit te lê. Hulle het egter botweg geweier en gesê: “So lank ons lewe, sal dit nooit gebeur nie." Die drie persone het toe 10 myl verder gegaan na die plaas Vischgat; hulle het die reg van die eienaar verkry om daar 'n dorp uit te lê en so het Vredefort binne 'n paar jaar ontstaan.
| |||