Kerngeneeskunde: Verskil tussen weergawes

'''Kerngeneeskunde''' is 'n tak van geneeskunde wat die kerneienskappe van materie vir diagnose en terapie gebruik. Baie prosedures in kerngeneeskunde gebruik farmaseutiese middels wat met radionukliede gemerk is. In diagnose word radioaktiewe stowwe aan pasiënte toegedien en die straling wat uitgestraal word gemeet. Die meeste van die diagnostiese toetse behels die vorm van 'n beeld deur 'n gammakamera. Die proses staan ook as '''flikkergrafie''' of '''sintografie''' bekend. Ander diagnostiese toetse gebruik toetspenne<!--ander moontlikhede is peilstif, sonde, voelstafie ens probes--> om metings van liggaamsdele te bekom, of tellers vir die metings van monsters wat van 'n pasiënt afkomstig is. In terapie, word radionukliede toegedien om siektetoestande te behandel of vir pynverligting. Toediening van [[Jodium|Jodium-131]] word byvoorbeeld baie keer gebruik vir die behandeling van hipertireose (oormatige skildklierwerking) en skildklierkanker.

 

* Die eerste gebruik van 'n radionuklied as 'n spoorder deur George de Hevesy in 1911.

* Die eerste kliniese kerngeneeskundige studie in 1926, toe H Blumgart bismut-214 gebruik het om die vloeitempo van bloed in die omloopstelsel te bepaal.

* Die produksie van die eerste "mensgemaakte" radionuklied deur Irene Curie (dogter van Marie) en Frederick Joliot in 1934.

* Die eerste terapeutiese toepassing van radionukliede (fosfor-32) deur J Lawrence in 1936.

Die onderliggende beginsel van kerngeneeskunde behels die toediening van 'n radionuklied aan 'n pasiënt om sodoende die opname daarvan in 'n spesifieke orgaan of organe waar te neem deur waarneming van die gammastrale wat deur die betrokke radionuklied vanuit die orgaan uitgestraal word. Die opname in die orgaan is gewoonlik verwant aan die funksie van die orgaan en 'n abnormale opname verteenwoordig 'n afwyking in die funksie van die betrokke orgaan.

Die eerste vereiste is dus dat die radionuklied by die orgaan waarin ons belangstel, gekry moet word. Om dit te bewerkstellig, moet die radionuklied gewoonlik aan 'n spesifieke nieradioaktiewe molekule gekoppel word, wat dit na die betrokke orgaan sal vervoer.

'n Groot verskeidenheid radiofarmaseutika is vandag beskikbaar, wat die bestudering van feitlik al die organe in die liggaam moontlik maak. So kan ons byvoorbeeld Tc-99m koppel aan 'n fosfaatkompleks soos metileendifosfonaat (MDP) wat beelding van die skelet moontlik maak.

 

Die belangrikste verskil tussen kerngeneeskundige ondersoeke en die meeste radiologiese ondersoeke, insluitend gewone [[X-strale]], [[rekenaartomografie]] (sogenaamde "CAT"-skanderings) en [[magnetiese resonansiebeelding]] (MRI), en [[ultraklank]] (sonar) lê opgesluit in die kerngeneeskunde se vermoë om stoornisse in orgaanfunksie eerder as struktuur waar te neem. In hierdie opsig verskaf kerngeneeskundige en radiologiese ondersoeke dikwels komplementêre inligting en mag beide nodig wees om die mees akkurate diagnose moontlik te maak.

'n Goeie voorbeeld is die diagnose van die hormoonproduserende gewas bekend as feochromositoom. Rekenaartomografie is 'n uitstekende tegniek om die gewas waar te neem en ook gedetailleerde anatomiese inligting daaroor te verskaf. Hierdie inligting is essensieel vir die chirurg in die beplanning van die operasie. Dit kan egter nie bevestig dat die tumor wel 'n hormoon produseer nie. Die kerngeneeskundige ondersoek vir feochromositoom berus egter juis op die gewas se vermoë om hormone te produseer en 'n positiewe flikkergram lewer bewys daarvan.

'n Goeie voorbeeld sou die diagnose van 'n stresfraktuur in 'n atleet wees. Gewone X-strale is gewoonlik nutteloos vir hierdie diagnose, maar omdat dit so goedkoop is, en soms wel die antwoord kan gee, word voorgestel dat dit altyd as eerste ondersoek uitgevoer word. Indien negatief, is die baie akkurate beenflikkergram die volgende voorkeurondersoek. MRI is net so akkuraat as die beenflikkergram vir die diagnose van 'n stresfraktuur, maar dit is veel duurder en behoort nooit die eerste ondersoek vir hierdie toestand te wees nie, maar gereserveer te word vir daardie uitsonderlike gevalle waar selfs die beenflikkergram negatief is.

 

== Terapeutiese toepassings van kerngeneeskunde ==

Verskeie kankergewasse kan behandel word met behulp van radiofarmaseutika, wat onder andere I-131 as radionuklied bevat. 'n Ander belangrike terapeutiese toepassing behels die behandeling van beenpyn in pasiënte met kankeruitsaaiings (metastases) na die skelet.

 

In Suid-Afrika bestaan die vakgebied reeds sedert die 1950's. Tans is daar Kerngeneeskunde-departemente by sewe van die Universiteitshospitale en by twee nie-akademiese hospitale. Daar is ook 'n groot aantal privaatpraktyke in die land wat kerngeneeskunde beoefen.

 

[[Kategorie:Radiobiologie]]