Piëmont: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k + skakel |
k Opruim |
||
Lyn 4:
|---- bgcolor="#FFFFFF"
! align="center" | [[Lêer:Regione-Piemonte-Stemma.svg|80px|Die Piëmontese wapen]]
! align="center" | [[Lêer:
|-
! colspan="2" bgcolor="#FFDEAD" | Algemene gegewens
Lyn 16:
| [[Bevolking]]: || 4 430 014 <small>(30 Julie 2014)</small>
|-
| [[Bevolkingsdigtheid]]: || 174,5 inwoners per vk km
|-
| Webwerf: || [http://www.regione.lazio.it/ ''www.regione.piemonte.it'']
|-
| [[ISO 3166-2]]: || IT-21
Lyn 26:
! colspan="2" bgcolor="#FFDEAD" | Kaart
|-
| colspan="2" align="center" | [[Lêer:
|}
'''Piëmont''' ([[Italiaans]]: ''Piemonte'' [pjeˈmonte]; [[Piëmontees]] en [[Oksitaans]] ''Piemont''; [[Frans]]: ''Piémont'') is volgens sy oppervlakte van 25 402 km<sup>2</sup> die tweede grootste van [[Italië]] se twintig administratiewe geweste (ná [[Sisilië]]) met 'n bevolking van 4,4 miljoen. Die hoofstad en grootste nedersetting is [[Turyn]]. Die gewes, wat in die noordweste van Italië geleë is, word administratief verdeel in ▼
▲'''Piëmont''' ([[Italiaans]]: ''Piemonte'' [pjeˈmonte]; [[Piëmontees]] en [[Oksitaans]] ''Piemont''; [[Frans]]: ''Piémont'') is volgens sy oppervlakte van 25 402
Die gewes se naam verwys na sy geografiese ligging aan die voet van die [[Alpe]]reeks. Dit het sy oorsprong in die [[Middeleeue|Middeleeuse]] [[Latyn]]se naam ''Pedemontium'' of ''Pedemontis'', 'n afleiding van ''ad pedem montium'' ("aan die voet van die berge"). In die suide, weste en noorde van Piëmont vorm die Liguriese Appenyne saam met die [[Seealpe|See-]], Cottiese, Grajiese en Pennynse Alpe 'n magtige boog wat die gewes, behalwe vir die gebiede oos van die Poriviervallei, omsluit. Die Poriviervallei is die hartland van Piëmont en behels sommige van die vrugbaarste landboustreke in Italië wat deur die [[Po (rivier)|Po]] en sy syriviere Dora Baltea, Dora Riparia, Sesia, Tanaro en Scrivia van [[water]] voorsien word.▼
[[Lêer:Castelnuovo_Calcea_from_San_Marzano_Oliveto.jpg|duimnael|links|Landskapstoneel in Monferrato, met die Alpereeks in die agtergrond]]▼
Intensiewe landbou word ook in die heuwellandskappe van Monferrato en Langhe suid van die Porivier beoefen, terwyl die voetheuwels van die Alpe met twee bekende mere, Lago Maggiore en Lago d'Orta, vir toerisme ontsluit is. ▼
▲Die gewes se naam verwys na sy geografiese ligging aan die voet van die [[Alpe]]reeks. Dit het sy oorsprong in die [[Middeleeue|Middeleeuse]] [[Latyn]]se naam ''Pedemontium'' of ''Pedemontis'', 'n afleiding van ''ad pedem montium'' ("aan die voet van die berge"). In die suide, weste en noorde van Piëmont vorm die Liguriese Appenyne saam met die [[Seealpe|See
Reeds in die antieke tydperk was Piëmont van strategiese belang omdat die bergpasse in die gebied die [[Romeinse Ryk|Romeinse]] provinsies Italia en Gallië met mekaar verbind het. Later het die streek onder [[Langobarde|Langobardiese]] en [[Franke|Frankiese]] bewind gekom, maar dit was die [[Huis van Savoje]] wat as vasalle en opvolgers van die markiese van Ivrea en Turyn gaandeweg as die onbetwiste heersers in Piëmont verrys het. In die vroeë 15de eeu het die dinastie oor 'n uitgestrekte gebied aan weerskante van die Alpe geheers wat naas Piëmont ook groot dele van die huidige Frans-Savoje ingesluit het. ▼
▲[[Lêer:
▲Intensiewe landbou word ook in die heuwellandskappe van Monferrato en Langhe suid van die Porivier beoefen, terwyl die voetheuwels van die Alpe met twee bekende mere, Lago Maggiore en Lago d'Orta, vir toerisme ontsluit is.
▲Reeds in die antieke tydperk was Piëmont van strategiese belang omdat die bergpasse in die gebied die [[Romeinse Ryk|Romeinse]] provinsies Italia en Gallië met mekaar verbind het. Later het die streek onder [[Langobarde|Langobardiese]] en [[Franke|Frankiese]] bewind gekom, maar dit was die [[Huis van Savoje]] wat as vasalle en opvolgers van die markiese van Ivrea en Turyn gaandeweg as die onbetwiste heersers in Piëmont verrys het. In die vroeë 15de eeu het die dinastie oor 'n uitgestrekte gebied aan weerskante van die Alpe geheers wat naas Piëmont ook groot dele van die huidige Frans-Savoje ingesluit het.
In die 18de eeu het die Huis van Savoje nie net oor die hele Piëmont geheers nie, maar sy heerskappy ook uitgebrei na Sardinië en afhanklike gebiede. Gedurende die sogenaamde ''Risorgimento'' - die 19de eeuse beweging vir Italiaanse onafhanklikheid - het Piëmont in 1848, 1859 en 1866 'n leidende rol by die pogings gespeel om alle Italiaanse deelstate in 'n gemeenskaplike koninkryk te verenig. In 1861 het Viktor Emmanuel II, wat oorspronklik as koning van Piëmont en Sardinië gekroon is, die eerste monarg van heel Italië geword. ▼
▲In die 18de eeu het die Huis van Savoje nie net oor die hele Piëmont geheers nie, maar sy heerskappy ook uitgebrei na Sardinië en afhanklike gebiede. Gedurende die sogenaamde ''Risorgimento''
== Ekonomie ==
Lyn 43:
Piëmont maak met sy hoogs gediversifiseerde nywerheidsektor deel uit van die sogenaamde industriële driehoek van Noord-Italië wat deur Turyn, [[Genua]] en [[Milaan]] gevorm word. Turyn is die leidende nywerheidsentrum in dié gebied waar naas een van die grootste motorvervaardigingsaanlegte in [[Europa]] ook belangrike masjien-, voedsel- en tekstielnywerhede asook drukkerye aangetref word. ''Olivetti'', vroeër een van die wêreld se voorste vervaardigers van kantoormasjiene en rekenaars, het sy hoofkwartier noordwes van Turyn in Scarmagno naby Ivrea. Die onderneming beperk hom vandag tot inligtingstegnologiedienste. Alba, 'n nedersetting in die provinsie Cuneo, huisves naas meganiese nywerhede die hoofkwartier van ''Ferrero'', 'n leidende internasionale produsent van lekkergoed.
{{DEFAULTSORT:Piemont}}
[[Kategorie:Streke van Italië]]
| |||