Mammoet: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Uitgebrei |
Uitgebrei |
||
Lyn 34:
==Evolusie==
Die eerste bekende lede van Proboscidea, die [[klade]] wat olifante bevat, het sowat 55 miljoen jaar gelede om die [[Tetis-see]] (tussen die ou [[kontinent]]e [[Gondwana]] en [[Laurasië]]) voorgekom. Die [[Familie (biologie)|familie]] [[Elephantidae]] het sowat 6 miljoen jaar gelede in Afrika voorgekom en sluit moderne [[olifant]]e en die uitgestorwe
{{clade | style = font-size: 90%;
|1={{clade
Lyn 68:
’n Studie in 2010 het daarop gedui dat die skeiding tussen die mammoet en Asiatiese olifant sowat 5,8 miljoen tot 7,8 miljoen jaar gelede plaasgevind het, terwyl die Afrika-olifant tussen 6,6 miljoen en 8,8 miljoen jaar gelede van ’n vroeëre gemeenskaplike voorouer afgeskei het.<ref> Rohland, N.; Reich, D.; Mallick, S.; Meyer, M.; Green, R. E.; Georgiadis, N. J.; Roca, A. L.; Hofreiter, M. (2010). Penny, David, ed."Genomic DNA Sequences from Mastodon and Woolly Mammoth Reveal Deep Speciation of Forest and Savanna Elephants". PLoS Biology 8 (12): e1000564. doi:10.1371/journal.pbio.1000564.PMC 3006346. PMID 21203580</ref>
Die eerste bekende lede van die genus ''Mammuthus'' is die Afrika-spesies ''M. subplanifrons'' van die [[Plioseen]] en die ''M. africanavus'' van die [[Pleistoseen]]. Eersgenoemde is vermoedelik die voorouer van latere vorms. Mammoete het sowat 3 miljoen jaar gelede hul verskyning in [[Europa]] gemaak. Die eerste bekende Europese mammoet is ''M. rumanus''; dit het oor Europa en [[Sjina]] versprei. Nog ’n spesie het 2 miljoen tot 1,7 miljoen jaar gelede van hulle afgeskei en hulle vervang: ''M. meridionalis''. Hierdie spesie is weer deur die [[steppemammoet]]e (''M. trogontherii'') vervang – hulle het sowat ’n miljoen jaar gelede in [[Oos-Afrika]] ontstaan.<ref name="Mammoth evolution"> Lister, A. M.; Sher, A. V.; Van Essen, H.; Wei, G. (2005). "The pattern and process of mammoth evolution in Eurasia". Quaternary International. 126–128: 49. Bibcode:2005QuInt.126...49L.doi:10.1016/j.quaint.2004.04.014</ref>
[[Beeld:Lyuba.jpg|thumb|links|180px|Lyuba, ’n [[mummie|gemummifiseerde]] wolhaarmammoetkalf.]] Die Columbiaanse mammoet het uit ’n groep ''M. trogontherii'' ontwikkel wat sowat 1,5 miljoen jaar gelede oor die [[Beringstraat]] na Noord-Amerika getrek het. Die wolhaarmammoet het in Siberië uit die ''M. trogontherii'' ontwikkel. Wolhaarmammoete het sowat 100 000 jaar gelede hul verskyning in Noord-Amerika gemaak.<ref name="Lister 2007 12 43">Lister, A.; Bahn, P. (2007). Mammoths - Giants of the Ice Age (3 ed.). Londen: Frances Lincoln. ISBN 978-0-520-26160-0</ref> ==Uitsterwing==
Die wolhaarmammoet was die laaste spesie van die genus. Hulle het saam met die vroeë [[mens]]e voorgekom, en dié het die diere se bene en slagtande gebruik om kuns, gereedskap en blyplekke te skep, en hulle het die vleis geëet.
Die spesie het sowat 10 000 jaar gelede, aan die einde van die Pleistoseen en die huidige [[ystydperk]] se [[Kwartêre Ystydperk#Ysperiodes in die Kwartêre Ystydperk|laaste glasiaal]], van die vasteland af verdwyn – waarskynlik weens klimaatsveranderings en die gevolglike krimping van sy habitat of omdat hy deur mense gejag is, of ’n kombinasie daarvan. Geïsoleerde groepe het tot sowat 6 400 jaar gelede op St. Paulus-eiland naby [[Alaska]] en tot 4 000 jaar gelede op Wrangel-eiland naby [[Siberië]] voorgekom. Nadat die diere uitgesterf het, het mense voortgegaan om hul [[ivoor]] te gebruik – ’n praktyk wat vandag nog voortduur.
==Verwysings==
|