Mammoet: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitgebrei
Uitgebrei
Lyn 34:
 
==Evolusie==
Die eerste bekende lede van Proboscidea, die [[klade]] wat olifante bevat, het sowat 55&nbsp;miljoen jaar gelede om die [[Tetis-see]] (tussen die ou [[kontinent]]e [[Gondwana]] en [[Laurasië]]) voorgekom. Die [[Familie (biologie)|familie]] [[Elephantidae]] het sowat 6&nbsp;miljoen jaar gelede in Afrika voorgekom en sluit moderne [[olifant]]e en die uitgestorwe [[mammoet]]emammoete in. Die volgende diagram wys die plek van die [[genus]] ''Mammuthus'' tussen die ander lede van Proboscidea.<ref name=Shoshani_etal_2007>Shoshani, J.; Ferretti, M. P.; Lister, A. M.; Agenbroad, L. D.; Saegusa, H.; Mol, D.; Takahashi, K. (2007). "Relationships within the Elephantinae using hyoid characters". Quaternary International. 169-170: 174. Bibcode:2007QuInt.169..174S.doi:10.1016/j.quaint.2007.02.003</ref>
{{clade | style = font-size: 90%;
|1={{clade
Lyn 68:
’n Studie in 2010 het daarop gedui dat die skeiding tussen die mammoet en Asiatiese olifant sowat 5,8&nbsp;miljoen tot 7,8&nbsp;miljoen jaar gelede plaasgevind het, terwyl die Afrika-olifant tussen 6,6&nbsp;miljoen en 8,8&nbsp;miljoen jaar gelede van ’n vroeëre gemeenskaplike voorouer afgeskei het.<ref> Rohland, N.; Reich, D.; Mallick, S.; Meyer, M.; Green, R. E.; Georgiadis, N. J.; Roca, A. L.; Hofreiter, M. (2010). Penny, David, ed."Genomic DNA Sequences from Mastodon and Woolly Mammoth Reveal Deep Speciation of Forest and Savanna Elephants". PLoS Biology 8 (12): e1000564. doi:10.1371/journal.pbio.1000564.PMC 3006346. PMID 21203580</ref>
Die eerste bekende lede van die genus ''Mammuthus'' is die Afrika-spesies ''M. subplanifrons'' van die [[Plioseen]] en die ''M. africanavus'' van die [[Pleistoseen]]. Eersgenoemde is vermoedelik die voorouer van latere vorms. Mammoete het sowat 3&nbsp;miljoen jaar gelede hul verskyning in [[Europa]] gemaak. Die eerste bekende Europese mammoet is ''M. rumanus''; dit het oor Europa en [[Sjina]] versprei. Nog ’n spesie het 2&nbsp;miljoen tot 1,7&nbsp;miljoen jaar gelede van hulle afgeskei en hulle vervang: ''M. meridionalis''. Hierdie spesie is weer deur die [[steppemammoet]]e (''M. trogontherii'') vervang – hulle het sowat ’n miljoen jaar gelede in [[Oos-Afrika]] ontstaan.<ref name="Mammoth evolution"> Lister, A. M.; Sher, A. V.; Van Essen, H.; Wei, G. (2005). "The pattern and process of mammoth evolution in Eurasia". Quaternary International. 126–128: 49. Bibcode:2005QuInt.126...49L.doi:10.1016/j.quaint.2004.04.014</ref>

[[Beeld:Lyuba.jpg|thumb|links|180px|Lyuba, ’n [[mummie|gemummifiseerde]] wolhaarmammoetkalf.]]
Die Columbiaanse mammoet het uit ’n groep ''M. trogontherii'' ontwikkel wat sowat 1,5&nbsp;miljoen jaar gelede oor die [[Beringstraat]] na Noord-Amerika getrek het. Die wolhaarmammoet het in Siberië uit die ''M. trogontherii'' ontwikkel. Wolhaarmammoete het sowat 100&nbsp;000 jaar gelede hul verskyning in Noord-Amerika gemaak.<ref name="Lister 2007 12 43">Lister, A.; Bahn, P. (2007). Mammoths - Giants of the Ice Age (3 ed.). Londen: Frances Lincoln. ISBN 978-0-520-26160-0</ref>
 
==Uitsterwing==
Die wolhaarmammoet was die laaste spesie van die genus. Hulle het saam met die vroeë [[mens]]e voorgekom, en dié het die diere se bene en slagtande gebruik om kuns, gereedskap en blyplekke te skep, en hulle het die vleis geëet.
 
Die spesie het sowat 10&nbsp;000 jaar gelede, aan die einde van die Pleistoseen en die huidige [[ystydperk]] se [[Kwartêre Ystydperk#Ysperiodes in die Kwartêre Ystydperk|laaste glasiaal]], van die vasteland af verdwyn – waarskynlik weens klimaatsveranderings en die gevolglike krimping van sy habitat of omdat hy deur mense gejag is, of ’n kombinasie daarvan. Geïsoleerde groepe het tot sowat 6&nbsp;400 jaar gelede op St. Paulus-eiland naby [[Alaska]] en tot 4&nbsp;000 jaar gelede op Wrangel-eiland naby [[Siberië]] voorgekom. Nadat die diere uitgesterf het, het mense voortgegaan om hul [[ivoor]] te gebruik – ’n praktyk wat vandag nog voortduur.
 
==Verwysings==