Louisiana: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
Voyageur (besprekings | bydraes)
Lyn 50:
Louisiana was lank voor die koms van die eerste Europeërs die tuiste van stamme van die Eerste Nasies, en 'n aantal plekname verwys na die Indiaanse oorsprong van die staat.
 
Die eerste Europese ontdekkers was 'n [[Spanje|Spaanse]] ekspedisie onder die leiding van Panfilo de Narvaez, wat in die jaar [[1528]] die monding van die [[Mississippirivier]] verken het. Sowat dertien jaar later het die ekspedisie van Hernando de Soto die gebied deurkruis. Die Spaanse owerhede het min belang in die gebied gestel, en dit was Franse ontdekkers wat die streek vervolgens verken het. René Robert Cavelier de La Salle het die gebied in [[1682]] ter ere van koning [[Lodewyk XIV van Frankryk]] Louisiana genoem. Die eerste Franse nedersetting is in [[1699]] deur Pierre Le Moyne d'Iberville gestig.
[[Lêer:Riverboat 2011 New Orleans Skyline 118.jpg|thumb|links|Die stadshorison van New Orleans]]
Die Franse kolonie Louisiana het aanvanklik aanspraak gemaak op 'n groot gebied langs die oewers van die Mississippi wat tot by [[Kanada]] in die noorde gestrek het. Die nedersettings wat so ontstaan het, was meestal langs die oewers van die Mississippi en sy takriviere geleë, terwyl 'n aantal handelsposte en sendingstasies ook in die gebied van die huidige [[Illinois]] en in die omgewing van Saint Louis (Missouri) gestig is.
 
Mobile in Alabama en Biloxi in Mississippi het aanvanklik as hoofstede van die kolonie gedien, tog is die setel van die regering in [[1722]] na [[New Orleans]] verskuif.
 
In die oorloë teen die Britte en Indiane het Frankryk die grootste gedeelte van sy gebiede oos van die Mississippi verloor, met die uitsondering van die omgewing van New Orleans en die parogieë rondom die Pontchartrainmeer. Die res van Louisiana het volgens die Verdrag van Fontainebleau in [[1762]] 'n Spaanse kolonie geword.
[[Lêer:Louisiana ref 2001.jpg|thumb|links|250px|Kaart van Louisiana]]
Onder Spaanse heerskappy het 'n paar duisend Franstalige vlugtelinge, wat deur die Britte uit Akadië verdryf is, Louisiana hulle nuwe tuiste gemaak. Die Akadiërs het hulle veral in die gebied van die suidwestelike bayous gevestig en later as die Cajuns bekend gestaan.
 
[[Napoléon Bonaparte]] het in [[1800]], met die Verdrag van San Ildefonso, Louisiana van Spanje terug gekoop, alhoewel die transaksie twee jaar lank geheim gehou is. Die hawe van New Orleans het steeds 'n groot rol in die politieke betrekkinge tussen die Verenigde State en Frankryk gespeel. Die Amerikaanse setlaars in die noordwestelike streke het hulle landbouprodukte, veral tabak, via die Mississippirivier uitgevoer en was dus aangewese op hierdie hawe. Die Franse het sulke toegang egter geweier. In die kort tydperk van die Spaanse heerskappy in Louisiana is 'n ooreenkoms tussen die VSA en die Spaanse koloniale owerhede gesluit, waarvolgens die gebruik van die hawe vir Amerikaanse uitvoere gewaarborg is. Die skielike opsegging van hierdie ooreenkoms en gerugte dat die gebied al heimlik aan Frankryk teruggegee is, het onrus in die Verenigde State veroorsaak. President [[Thomas Jefferson]] het 'n afvaardiging na Parys gestuur, wat onderhandelinge met die Franse minister van Buitelandse Sake, Talleyrand, begin het. Aangesien keiser Napoléon destyds fondse vir sy Europese ondernemings benodig het, het hy uiteindelik ingewillig om die hele Louisiana teen 'n prys van VSA-$ 15 miljoen aan die Amerikaners te verkoop.
 
Die Amerikaanse owerhede het die kolonie Louisiana in twee gebiede verdeel: Die Orleans-gebied, wat in [[1812]] die deelstaat Louisiana gevorm het, en die distrik van Louisiana met alle geweste buite die Orleans-gebied. Die Florida-parogieë is deur 'n proklamasie van president [[James Madison]] in die jaar [[1810]] van die Spaanse Wes-Florida geannekseer. Die westelike grenslyn tussen Louisiana en die Spaanse Texas het tot met die Adams-Onis-verdrag van [[1819]] omstrede gebly. Die vrystaat Sabine het tussentyds as 'n buffersone en toevlugsoord vir misdadigers gedien.
 
As 'n oorblyfsel van sy verlede as Franse besitting handhaaf die deelstaat Louisiana nog steeds 'n burgerlike wetboek, wat op die Code Civil van Louisiana baseer en min of meer met Frankryk se wetboek, die Code Napoléon, vergelyk kan word. Anders as die ander deelstate is Louisiana nie in ''counties'' onderverdeel nie, maar gebruik die term ''parogieë'', uit die Franse tydperk oorgeërf. Daar is 64 parogieë.
[[Lêer:Louisiana State Capitol 2012.jpg|thumb|regs|Die ''State Capitol'' van Louisiana in Baton Rouge]]
[[Lêer:Baton Rouge Louisiana waterfront aerial view.jpg|thumb|Die hoofstad Baton Rouge is aan die Mississippirivier geleë]]
In [[1849]] is die setel van die staatsregering van New Orleans na [[Baton Rouge]] verskuif. Tydens die [[Amerikaanse Burgeroorlog]] het Louisiana op [[26 Januarie]] [[1861]] van die Unie afgeskei. Federale troepe het die stad New Orleans op [[25 April]] [[1862]] verower.
 
Bobby Jindal (Republikeinse Party) is op [[20 Oktober]] [[2007]] as nuwe goewerneur van Louisiana verkies. Hy is die eerste Amerikaner van Indiese afkoms wat die amp van goewerneur in 'n VSA-deelstaat beklee.
 
== Regstelsel en regering ==