Buskruit: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Geskiedenis: Skakel |
→Geskiedenis: En rooi word blou! |
||
Lyn 19:
Buskruit is in [[Sjina]] in die 9de eeu uitgevind tydens die [[Tang-dinastie]] (618-907 n.C.). Die uitvinding is waarskynlik per ongeluk ontdek tydens [[alchemis]]tiese eksperimente. Die eerste opgetekende verwysings na buskruit verskyn in vroeë alchemiste se geskrifte as aanmanings om nie sekere materiale te meng nie. Dié mengsels het egter groot hoeveelhede onbrandbare materiale bevat. Teen die 11de eeu is daar begin om buskruit vir [[militêr]]e doeleindes in Sjina te gebruik in die vorm van vuurpyle en bomme wat met [[katapult]]e gewerp is. Die eerste verwysings na missiel werpende wapens verskyn in 1259 toe bamboesbuise gebruik is om gebakte klei projektiele na die vyand te vuur. Hierdie tipe wapen was meer van 'n lastigheid op die slagveld as wat dit 'n gevaar ingehou het. Die oudste metaalkanonne in Sjina dateer uit 1323. Dit wil voorkom asof die gebruik van buskruit vanuit Sjina na die res van die wêreld versprei het. Dit is deur die [[Mongole]] (1279-1368) teen die Russe gebruik en daar is van melding gemaak in 'n Europese manuskrip deur [[Roger Bacon]] in [[1248]]. Die eerste [[Europese]] verwysing na kanonne is 'n aantekening van kanonne wat vanuit [[Ghent]] in 1313 uitgevoer is. Teen die middel 14de eeu word daar baie melding gemaak van kanonne in [[Europa]] sowel as Sjina. Dit was egter die Europeërs wat besef het dat slegs drie van die bestanddele werklik nodig was vir 'n effektiewe buskruit en ook die belangrike rol wat [[kaliumnitraat]] (salpeter) daarin gespeel het.
In Sjina sowel as Europa is die gebruik van buskruit in vuurwapens en kanonne vertraag omdat dit moeilik was om metaalbuise te vervaardig wat die ontbranding kon binnehou. Hierdie probleme kon gelei het tot die mite dat die Sjinese hulle uitvinding slegs gebruik het in die vervaardiging van [[vuurwerk]]e. Buskruit is egter gereeld in kanonne en vuurpyle tydens die Mongoolse invalle van die 13de en 14de eeue gebruik en was ook 'n kenmerk van latere oos-Asiese oorlogvoering. Die lae, dik stadsmure van [[Beijing]] (in 1406 begin) is byvoorbeeld spesifiek ontwerp om artillerie aanvalle te weerstaan en [[Ming
Die oorsprong van buskruit en kanonne bly egter steeds 'n omstrede onderwerp omdat die meeste Sjinese geskrewe bronne 17de eeuse kopieë van vroeëre geskrifte is. Sjinese vuurwapens het ook nie verder as die mees primitiewe vorms ontwikkel tot en met hul kontak met [[Europees|Europese]] handelaars nie. Japannese bronne laat blyk dat vuurwapens bykans heeltemal onbekend (of vergete) was voordat die Portugese in 1543 te [[Tanegashima]] daar aangeland (of eerder skipbreuk gely) het. Die militêre aanvalle van die [[Mongole]] (1279-1368) blyk die aansporing te gewees het vir die ontwikkeling van vuurwapens in Sjina, maar in die tydperk was ouer vorms van belegwapens soos die [[trebuchet]] aan die orde van die dag.
| |||