Pluto: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary |
kNo edit summary |
||
Lyn 61:
'''Pluto''', ook bekend as '''134340 Pluto''', is die grootste bekende [[dwergplaneet]] in die [[Sonnestelsel]] en die een met die tweede grootste massa (naas [[Eris (dwergplaneet)|Eris]]). Dit is die negende grootste liggaam wat direk om die [[Son]] wentel. Dit is oorspronklik as 'n [[planeet]] geklassifiseer, maar word sedert 2006 as die grootste lid van die [[Kuipergordel]] beskou. Soos ander lede van die gordel, bestaan Pluto hoofsaaklik uit rots en ys en is dit relatief klein: sy [[massa]] is ongeveer 'n vyfde van die [[Aarde]] se [[maan]] s'n en sy [[volume]] 'n derde. Sy deursnee is 2 370 km.<ref name="NASA Pluto larger 2015">{{cite web| title = How Big Is Pluto? New Horizons Settles Decades-Long Debate| url = http://www.nasa.gov/feature/how-big-is-pluto-new-horizons-settles-decades-long-debate| work = www.nasa.gov| date = 2015| accessdate = 14 Julie 2015}}</ref> Pluto is kleiner as sewe mane in die Sonnestelsel en het 'n [[Eksentrisiteit (sterrekunde)|eksentrieke]] [[wentelbaan]] met 'n hoë inklinasie wat wissel van 29 tot 49 AE (4,3–7,3 miljard km) van die Son af. Dit is soms nader aan die son as die planeet [[Neptunus (planeet)|Neptunus]].
Op 14 Julie 2015 was die ruimtetuig ''[[New Horizons]]'' die eerste tuig wat by Pluto verbygevlieg het.<ref name="AP-20150714">{{cite news |last=Dunn |first=Marcia |title=Pluto close-up: Spacecraft makes flyby of icy, mystery world |url=http://apnews.excite.com/article/20150714/us-sci--pluto-1a20f848e7.html |date=14 Julie 2015 |work=AP News |accessdate=14 Julie 2015 }}</ref><ref name="NYT-20150713">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=A Close-Up for Pluto After Spacecraft’s 3-Billion-MileTrip |url=http://www.nytimes.com/2015/07/14/science/a-close-up-for-pluto-after-spacecrafts-3-billion-mile-trip.html |date=13 Julie 2015 |work=The New York Times |accessdate=13 Julie 2015 }}</ref><ref name="NYT-20150706-db">{{cite news |last=Overbye |first=Dennis |authorlink=Dennis Overbye |title=Reaching Pluto, and the End of an Era of Planetary Exploration |url=http://www.nytimes.com/2015/07/07/science/space/reaching-pluto-and-the-end-of-an-era-of-planetary-exploration.html |date=6 Julie 2015 |work=The New York Times |accessdate=7 Julie 2015 }}</ref> Die tuig
Pluto en sy grootste [[natuurlike satelliet]], [[Charon (maan)|Charon]], word dikwels as 'n dubbelstelsel beskou omdat die twee liggame om hul [[massamiddelpunt]] wentel en nie om mekaar nie.<ref>{{cite web |title = The mass ratio of Charon to Pluto from Hubble Space Telescope astrometry with the fine guidance sensors | journal = Icarus | volume = 164 | pages = 254-259 | author = C.B. Olkin, L.H. Wasserman, O.G. Franz | work = Lowell Observatory | url = http://www.as.utexas.edu/~fritz/astrometry/Papers_in_pdf/%7BOlk03%7DPlutoCharon.pdf | year = 2003 | doi = 10.1016/S0019-1035(03)00136-2 | accessdate = 13 Maart 2007}}</ref> Die [[IAU|Internasionale
Van die oomblik van sy ontdekking in 1930 tot in 2006 is Pluto as die Sonnestelsel se negende planeet beskou. In die laat 20ste en vroeë 21ste eeu is baie voorwerpe soortgelyk aan Pluto in die buitenste dele van die Sonnestelsel ontdek, waaronder die [[Verstrooide skyf|verstrooideskyfvoorwerp]] [[Eris (dwergplaneet)|Eris]]. Op [[24 Augustus]] [[2006]] het die IAU die term "planeet" vir die eerste keer gedefinieer. Hierdie definisie het Pluto van sy titel as planeet ontneem en dit is in 'n nuwe kategorie, dwergplanete, geklassifiseer saam met [[Ceres (dwergplaneet)|Ceres]], [[Haumea]], [[Makemake]] en Eris.<ref>{{cite web | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/magazine/4737647.stm | title = Farewell Pluto? | author = A. Akwagyiram | publisher = BBC News | date = 2005 | accessdate = 5 Maart 2006}}</ref> Ná die herklassifisering is Pluto ook op die lys [[kleinplanete]] gevoeg en is die nommer 134340 aan hom toegewys.<ref>{{cite web | url=http://cfa-www.harvard.edu/mpec/K06/K06R19.html | title = MPEC 2006-R19 : EDITORIAL NOTICE | author = T. B. Spahr | publisher = Minor Planet Center | date = 2006 | accessdate = 7 September 2006}}</ref><ref>{{cite web | url = http://www.newscientistspace.com/article/dn10028-pluto-added-to-official-minor-planet-list.html | title = Pluto added to official "minor planet" list | author = D. Shiga | publisher=NewScientist | date = 2006 | accessdate = 8 September 2006}}</ref>
|