Faroëes: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Lyn 14:
|agentskap=Instituut van Faroëreilande
|iso1=fo|iso2=fao|iso3=fao
|kaart=
}}
Lyn 46:
* '''fonologie''': in Faroëes ontbreek die dentale frikatiewe (Engels ''th'').
* '''suiwerheid''': Faroëes het net soos Yslands tradisioneel 'n sterk puristiese neiging, maar in Faroëes, met name in die spreektaal, is daar tog aanmerklik meer (Deense) leenwoorde opgeneem.
== Dialekte ==
[[Beeld:Faroe islands isoglosses - main dialects.png|duimnael|Die belangrikste isoglosse en hoofdialekte op die Faroëreiland. Die rooi isoglos verdeel Faroëes in 'n Noord- en Suiddialek en is die hoofisoglos. Die hoofdialekte is op die oppervlak ingekleur: in ligblou, die Noord-Eilanddialek; in liggroen die Tórshavnse dialek en in ligrooi die Suid-Eilanddialek]]
Ten spyte van die relatief klein bevolking en die oppervlakte wat die Faroëreilande bied, het die geografie van die eilande aanleiding gegee tot die ontwikkeling van verskeie dialekte (in teenstelling wat mens sou kry op 'n uitgestrekte en aaneenlopende vaste eiland). Die belangrikste isoglos skei die Skopunarfjørður as waterstraat tussen Sandoy en Streymoy (deur die ''rooi isoglos'' op die aangrensende illustrasie). Dit deel die Faroëse taal in die hoofgroepe:
* Noorddialek (Noordfjorddialek)
* Suiddialek (Suidfjorddialek)
Die skeiding van beide hoofdialekte vind in die 15de eeu plaas. Die tipiese kenmerke sluit in:<ref name="Loanwords 44" />
{|class="wikitable"
|+ Hoofdialekte sedert die 15de eeu.
|-
! align="center" | Oudnoors
! colspan="2" align="center" | Färöisch
|-
| align="center" |
| align="center" | Noord
| align="center" | Suid
|-
! ó
| [ɛu]
| [ɔu]
|-
! ei
| [ɔi]
| [ai]
|-
! æ
| [ɛː] -> [ɛa]
| [eː]
|}
Die dialekgroepe van die noordfjords verdeel in die:
* Eysturoy-dialek (+Sundalag-dialek)
* Noord-Eiland-dialek (deur die ''blou isoglos'' op die afgebeelde illustrasie)
* Tórshavn-dialek (Südstreymoy-dialek met Hestur en Koltur)
* Vágar-dialek (met Mykines)
Bogenoemde kan ook in twee groepe saamgevoeg word: Tórshavn-Vágar en Eysturoy-Noord-Eiland (deur die ''groen isoglos'' op die beeld geskei).
Die suidfjordse dialekgroepe verdeel in die:
* Dialek van Sandoy, Skúvoy en Stóra Dímun
* Suðuroy-dialek (aan die suide van die Suðuroyarfjørður met sy eie lekseme en vorme en verdere plaaslike dialekte - deur die turkooisgekleurde isoglos op die afgebeelde illustrasie)
Die standaardtaal is die dialekte van Vágar of Tórshavn. Die sprekers van sowel die Noord-Eiland- as die Suðuroy-dialekte kan mens die duidelike hiervan onderskei. Daarom blyk dit sinvol om van drie hoofgroepe te praat:
# Noord-Eiland-Eysturoydialek (ligblou)
# Suidfjorddialek (ligrooi)
# Tórshavn-Südstreymoy-Vágar-dialek (liggroen ingekleur op die kaart)
Hierby vorm 1. en 2. weer saam 'n groep wat duidelik van 3. onderskei kan word. Die Skopunarfjørður het daarom dus 'n soortgelyke betekenis vir die Faroëse taal as die [[Benrathlyn]] vir die Duitse taal.
Reeds aan die einde van die 18de eeu skryf Jens Christian Svabo in sy voorwoord van die ''Dictionarium Færoense'' oor hierdie drie hoofdialekte. Die Noord-Eiland-dialek en die Suid-Eiland-dialek beskou hy as die "suiwerste" Faroëes, terwyl hy Tórshavns as "besmet" kenmerk.<ref>Svabo 18. Juni 1773 im Vorwort zum 4. Manuskript des ''Dictionarium Færoense'' (Band 2 (1970), S. XVII)</ref> Svabo voer aan hierdie taalbesmetting van die Tórshavnse dialekte kan vermoedelik teruggevoer word na die invloed op daardie gebied deur die koloniale taal Deens.<ref>Faroese (2004), S. 340</ref>
Faroëes het tot vandag toe geen standaarduitspraak nie. Die Faroërs boots die dialek van Tórshavn/Südstreymoy na, wat ook die grootste sprekerstal het.
== Verwysings ==
| |||