Natrium: Verskil tussen weergawes

'''Nota:''' '''''Natrium''' word verkeerdelik deur onkundiges as '''Sodium''' vertaal uit engels, daar bestaan nie só 'n woord in afrikaans nie.''

<!-- Hierdie is die tabel met data: gaan verby om die artikel te wysig. -->

| colspan="2" align="center" | '''natrium''' – [[magnesium]]

| rowspan="3" valign="center" | [[Litium|Li]]<br />'''Na'''<br />[[Kalium|K]]&nbsp;&nbsp;<br />&nbsp;<br />&nbsp;

| align="center" | [[Lêer:Na-TableImage.png|250px|Natrium in die periodieke tabel]]<br /><div align="right"><small>[[Periodieke tabel|Volledige tabel]]</small></div>

|}

| [[Lys van elemente volgens naam|Naam]], [[Lys van elemente volgens simbool|Simbool]], [[Lys van elemente volgens getal|Getal]]

| [[alkalie-metaal]]

| [[periodieke tabel groep|Groep]], [[periodieke tabel periode|Periode]], [[periodieke tabel blok|Blok]]

| [[groep 1 element|1 (IA)]], [[periode 3 element|3]] , [[s-orbitaal|s]]

| 968 [[kilogram per kubieke meter|kg/m³]], 0.5

| [[1 E-26 kg|22.989770 amu]]

| [[1 E-10 m|180 (190) pm]]

| 154 [[picometer|pm]]

| 227 pm

| <nowiki>[</nowiki>[[neon|Ne]]<nowiki>]</nowiki>3s¹

| [[elektron|e⁻]] e per [[energievlak]]

| 2, 8, 1

| -1 (sterk [[Basis (chemie)|basis]])

| kubies vlak gesentreerd

| Vastestof ([[paramagneties]])

| 370.87 [[Kelvin|K]] (97.72 °[[Celsius|C]])

| 1156 K (882.85 °C)

| 23.78 [[wetenskaplike notasie|×]]10⁻⁶ [[kubieke meter per mol|m³/mol]]

| 96.96 [[kilojoule per mol|kJ/mol]]

| 2.598 kJ/mol

| 1.43×10^-5[[Pascal (eenheid)|Pa]] teen 1234 K

| 3200 [[meter per sekonde|m/s]] teen 293.15 K

| 1230 [[joule per kilogram-kelvin|J/(kg*K)]]

| 21 10⁶/(m·[[ohm]])

| 141 [[watt per meter-kelvin|W/(m*K)]]

| 495.8 kJ/mol

| 4562 kJ/mol

| 6910.3 kJ/mol

| 9543 kJ/mol

| 13354 kJ/mol

| 16613 kJ/mol

| 20117 kJ/mol

| 25496 kJ/mol

| 28932 kJ/mol

| 141362 kJ/mol

! [[Isotoop|iso]]

! [[natuurlike verspreiding|NV]]

! [[vervalmodus|VM]]

! [[verval energie|VE]] [[mega|M]][[elektron volt|eV]]

! [[vervalproduk|VP]]

| ²²Na

| [[Sintetiese radio-isotoop|sin.]]

| colspan="4" | Na is 'n [[stabiele isotoop|stabiel]] met 12 [[neutron]]e

|}

|}

 

 

Natrium is 'n sagte, wasagtige, silwerwit, reaktiewe [[metaal]] wat aan die [[alkalie-metaal|alkalie-metale]] behoort en kom in oorvloed voor in natuurlike stowwe (veral [[haliet]]). Dit is hoogs reaktief, brand met 'n geel vlam, word in [[lug]] [[oksidasie|geoksideer]] en reageer heftig met [[water]] wat meebring dat dit onder [[olie]] gestoor moet word.

== Aanwendings ==

Natrium in sy metaalvorm is 'n belangrike komponent vir die maak van [[ester]]s en vir die vervaardiging van [[organiese verbinding]]s. Hierdie alkalie-metaal is ook 'n komponent van [[natriumchloried]] (NaCl) (gewone ''tafelsout'') wat noodsaaklik is vir [[lewe]]. Ander gebruike sluit in:

 

[[Na]][[K]], 'n legering van natrium en [[kalium]], is 'n belangrike [[hitte-oordrag]] materiaal.

Natriumchloried, ook beter bekend as gewone [[sout|tafelsout]], is die mees algemene verbinding van natrium. Natrium kom egter ook in baie ander [[mineraal|minerale]], soos [[amfibool]], [[krioliet]], [[haliet]], [[soda niter]], [[zeoliet]] ensovoorts voor. Natriumverbindings is belangrik vir die chemiese-, [[glas]]-, metaal-, [[papier]]-, [[petroleum]]-, [[seep]]- en tekstielnywerhede. Seep is gewoonlik 'n natrium[[sout]] van sekere vetsure.

 

([[Na]]₂[[C]][[O]]₃), [[koeksoda]] ([[Na]][[H]][[C]][[O]]₃), [[natriumhidroksied|Bytsoda]] ([[Na]][[O]][[H]]), [[natriumnitraat|Salpeter]] ([[Na]][[N]][[O]]₃), die di- en trifosfate van natrium, [[natriumtiosulfaat]] (hipo, [[Na]]₂[[S]]₂[[O]]₃ · 5[[H]]₂[[O]]) en [[boraks]] ([[Na]]₂[[B]]₄[[O]]₇ · 10[[H]]₂[[O]]).

 

Natrium-ione speel 'n diverse rol in vele fisiologiese prosesse. Prikkelbare selle maak byvoorbeeld staat op die inname van [[Na]]⁺ om 'n [[depolarisasie]] te bewerkstellig. 'n Voorbeeld hiervan is die [[seinoordrag]] in die menslike [[sentrale senuwee-stelsel]].

 

Die tweede kern aangedrewe [[duikboot]] ooit gebou, ''USS Seawolf'' was eers toegerus met 'n vloeibare Natrium verkoelbare reaktor.

 

== Verwysings ==

 

== Eksterne skakels ==