Onze Jan Hofmeyr: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Rol weergawe 1317701 deur Morne (bespreek) terug. Kom skeef uit by my kant!!!!
k Opruim
Lyn 4:
[[Lêer:Hendrik Hofmeyr.JPG|duimnael|270px|regs|Standbeeld van Onze Jan Hofmeyr op [[Kerkplein, Kaapstad]].]]
 
'''Jan Hendrik Hofmeyr''' ('''Onze Jan''') ([[4 Julie]] [[1845]] - [[Londen]], [[16 Oktober]] [[1909]]) is in [[Kaapstad]] gebore. Tydens sy loopbaan was hy 'n joernalis by ''[[De Zuid-Afrikaan]]'', ''[[Ons Land]]'' en die ''Zuid Afrikaansche Tijdschrift''.
 
=== Afrikanerleier= ==
Hofmeyr het homself bemoei met die Afrikanergemeenskap aan die Kaap en sou uitgroei tot een van die grootste Afrikanerleiers van sy tyd. Omdat hy die belange van die boere op die hart gedra het, het hy in [[1878]] die boerevereniging gestig: ''Zuidafrikaansche Boeren Beschermings Vereeniging''. Nie alleen die belange van die boere het hy op die hart gedra nie, maar ook die res van die Afrikanergemeenskap. Op 2 November [[1882]] neem hy die leiding oor van die [[Afrikanerbond (party)|Afrikanerbond]], wat deur [[S.J. du Toit]] gestig is. Op 22 Mei [[1883]] het die ''Afrikanerbond'' en die ''Zuidafrikaansche Boeren Beschermings Vereeniging'' saamgesmelt onder die naam: Afrikanerbond, onder voorsitterskap van Hofmeyr.<ref>V.E. d'Assonville: S.J. du Toit van die Paarl (1847-19111847–1911), 1999 Marnix, bl. 119.</ref> In hierdie tyd was die [[Kleurling]]gemeenskap beskou as bondgenote van die Afrikaners en Hofmeyr het hulle beskou as behorende tot die Afrikaners.
 
=== Taalleier= ==
In [[1879]] het hy as parlementslid van [[Stellenbosch (kiesafdeling)|Stellenbosch]] toegetree tot die Kaapse parlement. Hofmeyr was 'n baie invloedryke persoon en het groot invloed gehad in die aanstelling van [[minister]]s in die Kaapse regeringskabinet. As gevolg hiervan is hy ook die "kabinetmaker" genoem. Hofmeyr was 'n vurige taalstryder vir die [[Nederlands]]e taal in [[Suid-Afrika]]. Die erkenning van Nederlands as amptelike taal in die Kaapse parlement op 9 Junie [[1882]] is volledig te danke aan die inset van Onze Jan Hofmeyr. Die [[Zuid Afrikaansche Taalbond]] ('''Taalbond''') wat in 1890 te Kaapstad gestig is onder die aanvoering van Hofmeyr sou opkom vir die belange van Nederlands in Suid-Afrika en was gestig as teenreaksie op die stigting van die [[Genootskap van Regte Afrikaners]] (GRA) van 1875 in die huis van [[Gideon Malherbe]].
 
Hofmeyr het ook 'n leidende rol gespeel die oprigting van die [[Eerste Taalmonument]] ter ere van die Nederlandse taal te [[Burgersdorp]] wat in [[1893]] onthul is.
 
As een van die hoofleiers van die Nederlandse Taalbeweging in Suid-Afrika, het Hofmeyr op 6 Maart [[1905]] in Stellenbosch 'n toespraak gehou onder die titel: "Is 't ons ernst?", waarin hy 'n sterk pleidooi gelewer het vir die belange van Nederlands in die private en openbare lewe, in die onderwys en in die staatsdiens. Sy toespraak is in ''[[De Zuid-Afrikaan]]'' gepubliseer en ook in pamflette uitgegee. Dit het oral in die land groot belangstelling gaande gemaak.<ref> A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika. Kaapstad. Naspers, 1936, bl. 175.</ref>
 
As teenreaksie hierop het dr. [[Gustav Preller]] 'n pleidooi gelewer vir [[Afrikaans]]. Preller het in ''[[Die Volkstem|De Volksstem]]'' van 19 April tot 14 Junie [[1905]] 'n reeks artikels geskryf onder die opskrif: "Laat 't ons toch ernst wezen", en sy aksie teen Nederlands gerig met die leuse: "Afrikaans schrijven en spreken, Hollands leren, albei lezen".<ref> A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika. Kaapstad. Naspers, 1936, bl. 179. </ref> Die reaksie van Preller en die stigting van die [[Afrikaanse Taalgenootskap]], kan beskou word as die begin van die Tweede Afrikaanse Taalbeweging in Suid-Afrika.
 
== Gesinslewe ==
Hy was twee keer getroud. Sy eerste vrou was Alida Brink Hendriksz van [[Somerset-Wes]], met wie hy op [[17 Augustus]] [[1880]] in die huwelik getree het. Sy is op [[12 Desember]] [[1883]] oorlede. Op [[1 September]] [[1900]] trou Hofmeyr met haar suster, Johanna Hendriksz. Albei die huwelike was kinderloos.
 
== Publikasie ==
* J.H. Hofmeyr & F.W. Reitz: ''The life of Jan Hendrik Hofmeyr (Onze Jan)''. Kaapstad, Van de Sandt de Villiers, 1913
 
Lyn 27:
* [[Onze Jan Hofmeyr-standbeeld]], standbeeld op Kerkplein in Kaapstad.
 
== Verwysings ==
{{Verwysings}}