Tornado: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
"Nonsupercell_tornadogenesis.png" is verwyder omdat dit in Commons deur Natuur12 verwyder is omrede: Copyright violation; see Commons:Licensing - Using VisualFileChange.
Alias (besprekings | bydraes)
k woordkeuse
Lyn 17:
Navorsing oor die presiese ontstaan van 'n tornado, die sogenaamde tornadogenesis, word steeds voortgesit. Alhoewel die tornadogenesis taamlik ingewikkeld is, het navorsers al daarin geslaag om baie van die voorvereistes en oorsaaklike meganismes te ontleed.
 
Die voorkoms van tornado's is prinsipiëelin beginsel nie gebonde aan 'n bepaalde geografiese gebied of tyd van die jaar nie. Nogtans is daar gebiede waar tornado's as gevolg van klimatologiese besonderhede gereeld voorkom, soos die sogenaamde ''Tornado Alley'' (letterlik "Tornadolaan") in die Midweste van die [[Verenigde State]] en die ''Dixie Alley'' in die laer Mississippi-vallei.
 
Net soos in die geval van donderstorms is 'n laag van vogtige lug net bo-oor die grond en groot temperatuurverskille tussen die laer en hoër atmosfeer 'n voorvereiste vir die tornadogenesis. Die temperatuur begin in die hoër lae duidelik daal, terwyl die verskillende atmosferiese lae effens onstabiel raak. Lug wat opstyg en afkoel kan nog steeds warmer wees as die lug van die omgewing, sodat dit steeds vinniger gaan styg.
Lyn 59:
 
=== Geluid en seismologie ===
Die geluide van 'n tornado strek oor 'n groot bandwydte van die akoestiese spektrum, en hulle word deur 'n groot verskeidenheid meganismes veroorsaak. Verskillende geluide van tornado's is reeds waargeneem en het oorgetuies aan bekende klanke soos 'n loeiende windgeraas herinner. Die meeste mense het dit met 'n vragtrein, stroomversnellings of watervalle vergelyk, soms ook met 'n stralerenjin wat uit die veerteverte waargeneem word of met 'n kombinasie van hierdie geluide. Baie tornado's kan egter oor 'n groter afstand nie meer akoesties waargeneem word nie; die aard en die snelheid waarmee die klank voortgeplant word hang af van die atmosferiese toestande en die topografie.
 
Die winde van 'n tornado se draaikolk asook die interaksie tussen die lugstroming, die grond en die puin wat meegesleep word dra almal by tot die geraas van 'n tornado. Tregterwolke en kleiner tornado's se kenmerkende geluide is 'n soort gefluit, gehuil, gebrom of die gesoem van 'n reuseswerm bye of elektrisiteit, of meer of minder harmonies, terwyl talle tornado's ook deur 'n voortlopende, diep gedreun of 'n onreëlmatige geraas gekenmerk is.<ref>Abdullah, Abdul Jabber: ''The "Musical" Sound Emitted by a Tornado''. In: Monthly Weather Review, uitgegee deur die American Meteorological Society, jaargang 94, nommer 4 (April 1966), bl. 213-220. Aanlyn beskikbaar: [http://ams.allenpress.com/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.1175%2F1520-0493%281966%29094%3C0213%3ATMSEBA%3E2.3.CO%3B2 allenpress.com]</ref>
Lyn 65:
Dit is egter belangrik om te weet dat baie tornado's eers akoesties waargeneem kan word sodra hulle reeds digby gekom het – die geraas kan dus nie as 'n waarskuwing teen 'n tornado dien wat nader trek nie. Daarnaas is die tipiese geluid nie tot tornado's beperk nie; dikwels veroorsaak sterk winde of swaar donder 'n soortgelyke gedreun.<ref>Hoadley, David K.: ''Tornado Sound Experiences''. In: Stormtrack, jaargang 6, nommer 3 (Maart 1983), bl. 5-9. Aanlyn beskikbaar: [http://www.stormtrack.org/archive/0636.htm]</ref>
 
Naas die hoorbare klankspektrum kan by 'n tornado ook infrasoniese signaturehandtekening geïdentifiseer word.<ref>Bedard, Alfred J. Jr.: ''Low-Frequency Atmospheric Acoustic Energy Associated with Vortices Produced by Thunderstorms''. In: Monthly Weather Review, jaargang 133, nommer 1 (Januarie 2005), bl. 241-263. Aanlyn beskikbaar: [http://ams.allenpress.com/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.1175%2FMWR-2851.1]</ref> In teenstelling met die hoorbare signaturehandtekening het navorsers daarin geslaag om die tornadiese signaturehandtekening afsonderlik te identifiseer. Vanweë die lae-frekwensie-klank se voortplanting oor groot afstande probeer wetenskaplikes tans instrumente ontwikkel wat die voorspelling en ontdekking van tornado's sal vergemaklik en ook 'n bydrae kan lewer tot die navorsing oor die morfologie, dinamiek en ontstaan van 'n tornado.
 
Tornado's beskik ook oor 'n seismiese signatuurhandtekening wat opgespoor kan word, alhoewel navorsers nog steeds besig is om hierdie signatuurhandtekening af te sonder en die gepaardgaande proses te ondersoek.<ref>Tatom, Frank B.; Knupp, Kevin R. en Vitto, Stanley J.: ''Tornado Detection Based on Seismic Signal''. In: Journal of Applied Meteorology, jaargang 34, nommer 2 (Februarie 1995), bl. 572-582 Aanlyn beskikbaar: [http://ams.allenpress.com/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.1175%2F1520-0450(1995)034%3C0572%3ATDBOSS%3E2.0.CO%3B2 allenpress.com]</ref>
 
== Klimatologie ==