Konstantinopel: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Hoofstad van die Romeinse Ryk: Skakel |
k Opruim |
||
Lyn 1:
[[
[[
'''Konstantinopel''' is ’n vorige naam van [[Istanboel]] aan die [[Bosporus]]. Voorheen was dit bekend as '''Bisantium'''. Dit is [[Turkye]] se belangrikste en grootste stad.▼
▲'''Konstantinopel''' is
==Oorsprong==▼
Bisantium was oorspronklik ’n Griekse stad wat in [[667 v.C.]] deur kolonialiste uit [[Megara]] gestig is. Volgens legende het hulle die stad '''Bisantion''' genoem na hulle koning [[Bisas]]. Bisantium is die Latynse vorm. Vir ’n lang tyd was Bisantium ’n welvarende Griekse [[stadstaat]] totdat dit deur die [[Masedonië|Masedoniërs]] verower is. Toe Masedonië enkele eeue later deur die [[Romeinse Ryk|Romeine]] verslaan is, het Konstantinopel ’n belangrike stad in die [[Romeinse Ryk]] geword.▼
▲== Oorsprong ==
▲Bisantium was oorspronklik
Die stad het [[Pescennius Niger]] se kant gekies in sy stryd om die Romeinse keiserskap en is van [[193]]-[[195]] deur sy teenstander, [[Septimius Severus]], beleër. Die stad is ernstig beskadig in die beleg, maar toe Septimius Severus keiser word, het hy die stad herbou.
== Hoofstad van die Romeinse Ryk ==
[[
Keiser [[Konstantyn die Grote]] wou die hoofstad van die Romeinse Ryk na die belangriker ooste van die ryk skuif en is getref deur die geskikte ligging van die stad. In [[330]] word Bisantium amptelike herdoop tot ''Nova Roma'' ("Nuwe Rome"), maar die naam vind nie byval nie en word gou bekend onder die naam ''Konstantinopolis'' ([[Grieks]] vir ''stad van Konstantyn''). Dit word die nuwe hoofstad van die Romeinse Ryk, hoewel [[Rome]] nog vir
Konstantinopel is van [[395]] af 65 jaar lank die hoofstad van die Romeinse Ryk. Met die dood van [[Theodosius I]], toe die ryk finaal tussen oos en wes verdeel word, word Konstantinopel die hoofstad van die Oos-Romeinse Ryk ([[Bisantynse Ryk]]). Dit word voortdurend uitgebrei en verfraai deur die opeenvolgende keisers. Veral [[Justinianus I van Bisantium|Justinianus]] het baie grootse geboue opgerig. Die stad was tydens die vroeë en middel-[[Middeleeue]] een van die grootste stede ter wêreld. Omstreeks [[500]] het dit sowat 500 000 inwoners, maar tydens die verskriklike [[epidemie]] van [[541]] sterf omtrent twee derdes van hulle. Later herstel die stad, maar dit is twyfelagtig of daar tydens die Middeleeue ooit weer 500 000 inwoners was.
Met sowat 300 000 inwoners is Konstantinopel, wat deur die Griekssprekendes "I Polis" (''Die Stad'') genoem is, eeue lank die grootste stad in [[Europa]]. Die kulturele lewe van die Bisantynse Ryk is grootliks in die hoofstad gekonsentreer. Grieks kry die oorhand oor Latyn en die bevolking is hoofsaaklik Ortodoks-christelik. Dogmatiese verskille sorg vir konflik sowel binnelands as met ander wêrelddele. Perderenne in die groot [[Hippodroom van Konstantinopel|Hippodroom]] was
[[
In [[1204]] word Konstantinopel deur die [[kruisvaarder]]s van die [[Kruistog#Vierde Kruistog|Vierde Kruistog]] binnegeval en geplunder. Skatte wat deur eeue versamel is, word na [[Wes-Europa]] verskeep, vernietig of gesmelt. Die meeste kosbaarhede gaan na [[Venesië]], waar hulle nog gesien kan word. Die Venesiërs was die aanvoorders vir die plundering, want hulle wou die geleentheid gebruik om Konstantinopel as
Die stad bly in [[Romeinse Ryk|Latynse]] hande tot in [[1261]], waarna die Grieke daarin slaag om die stad te herower. Sedert die herowering is die stad verarm en slaag Konstantinopel nie meer daarin om die handelsroetes om die [[Swartsee]] te beheer nie, terwyl sy grootste inkomste vroeër van daar gekom het. Hiermee begin die verval, daar word nie meer gebou nie en party wyke raak selfs verlate. Party geboue word gebruik as boumateriaal. Baie Bisantynse intellektuele en kunstenaars trek na die welvarender Europa, veral Italië, en maak deur hulle kennis van die klassieke oudheid die [[Renaissance]] moontlik.
== Die Val van Konstantinopel ==
Die stad word op [[29 Mei]] [[1453]] deur sultan [[Mehmet II]] van die [[Ottomaanse Ryk]] verower. Dit beteken die einde van die Bisantynse Ryk en ook die einde van die [[Middeleeue]].
Die val van Konstantinopel bring nog
== Hoofstad van die Ottomaanse Ryk ==
Sultan Mehmet II maak die verowerde stad die hoofstad van die Ottomaanse Ryk en die stad beleef onmiddellik
Teen 1600 het die stad ongeveer 600 000 inwoners. Dit is teen dié tyd
== Istanboel ná die val van die Ottomaanse Ryk ==
[[
In [[1923]], toe die [[Turkye|Republiek van Turkye]] gestig word, word die hoofstad van die land na [[Ankara]] geskuif. In [[1930]] word Konstantinopel se naam amptelik in Istanboel verander. Daar is verskillende verklarings vir die naam, maar dis moontlik afgelei van die Griekse ει̉ς τήν πόλιν (''eis tèn polin''), wat "na" of "in die stad" beteken. Die Grieke het dit in die Bisantynse tyd "Die Stad" genoem.
Die val van die Ottomaanse Ryk was traumaties. Die ryk was een van die verloorders van die [[Eerste Wêreldoorlog]] en het al sy verowerde gebiede soos [[Sirië]], [[Palestina]] en [[Irak]] verloor. Boonop was die land in
In 1950 het die stad net meer as
[[
== Verwysings ==
:''Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Nederlandse Wikipedia-artikel [
== Bibliografie ==
* {{cite book |last= Bury |first= J. B. |authorlink= |coauthors= |title= History of the Later Roman Empire: From the Death of Theodosius I to the Death of Justinian |year= 1958 |publisher= [[Dover Publications]] |location= |isbn= }}
* {{cite book |last= Crowley |first= Roger |authorlink= |coauthors= |title= Constantinople: Their Last Great Siege, 1453 |year= 2005 |publisher= Faber and Faber |location= |isbn= 978-0-571-22185-1 }}
Line 52 ⟶ 53:
* {{cite book |last= Harris |first= Jonathan |authorlink= |coauthors= |title= Byzantium and the Crusades |year= 2003 |publisher= Hambledon and London |location= |isbn= 978-1-85285-501-7 }}
* {{cite book |last= Freely |first= John |authorlink= |coauthors= |title= Istanbul: The Imperial City |year= 1998 |publisher= Penguin |location= |isbn= 978-0-14-024461-8 }}
* {{cite book |last= Mansel |first= Philip |authorlink= |coauthors= |title= Constantinople: City of the World's Desire,
* {{cite book |last= Phillips |first= Jonathan |authorlink= |coauthors= |title= The Fourth Crusade and the Sack of Constantinople |year= 2005 |publisher= Pimlico |location= |isbn= 978-1-84413-080-1 }}
* {{cite book |last= Runciman |first= Steven |authorlink= |coauthors= |title= The Fall of Constantinople, 1453 |year= 1990 |publisher= [[Cambridge University Press]] |location= |isbn= 978-1-84413-080-1 }}
| |||