Koos de la Rey: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Skakel
Alias (besprekings | bydraes)
k ortografie: 'n
Lyn 38:
 
=== Kraaipan, 12 Oktober 1899. ===
Tydens die uitbreek van die oorlog is De la Rey aangewys as een van Piet Cronjé se veldgeneraals. Die eerste skote wat gevuur is in die oorlog was op ‘n'n Britse trein op pad na [[Mafeking]] by [[Kraaipan]], gelei deur De la Rey. Die trein is ontspoor en na ‘n'n vyf ure lange geveg het die Britse magte oorgegee. Die [[Kraaipan|Slag van Kraaipan]] het De la Rey beroemd gemaak, maar dit het konflik tussen hom en Cronjé verhoog, wat hom gestuur het om die Britte te verhoed om die beleg op Kimberley te beëindig.
 
=== Graspan, 25 November 1899. ===
Luitenant-generaal Lord Methuen, bevelvoerder van die 1ste Divisie, was in beheer van die vernietiging van die Boere se belegging van Kimberley en het sy magte per spoor na Belmont stasie in die noordelike Kaapprovinsie vervoer. Met hulle aankoms is daar deur ‘n'n klein Boere mag onder leiding van Kommandant J. Prinsloo op Belmont koppie op hulle gevuur. Teen die volgende oggend was die Britte in die posisie om te heuwel te bestorm, ongeag die verliese. Die Boere het teruggeval na hul perde agter die koppe en teruggekeer na Graspan, waar hulle by die groter mag van Vrystaters en Transvalers onder leiding van Prinsloo en De la Rey onderskeidelik aangesluit het. Die Boere het daar baie koppies beset, maar is ook weggedryf. Die weg het oopgelê vir Methuen se magte na die Modderrivier kruising, waar die Boere die treinbrug gesaboteer het.
 
=== Modderrivier, 28 November 1899. ===
De la Rey het besef dat die tradisionele Boeretaktiek van gevegvoering van die hoër gronde hulle blootgestel het aan die Britse artillerie. Dit het daartoe gelei dat hy daarop aangedring het dat dat sy manskappe, sowel as Prinsloo se Vrystaters, op die oewers van die Modder- en Rietrivier se oewers slote grawe. Dit was die begin van [[loopgraaf]]oorlogvoering in hierdie oorlog. Die plan was om nie te skiet totdat die Britte naby genoeg was om die Boere se voordeel met gewere te kon benut nie, terwyl dit terselfdertyd dit moeilik sou maak vir die Britte om van hulle volle artillerie gebruik te maak. Tydens die vroeë oggendure het die Britse troepe ongesteurd oor die vlakte beweeg, maar Prinsloo se manskappe het reeds van ver af begin vuur, waarna die Britte skuiling gesoek het en die Boere loopgrawe met die artillerievuur bestook het. ‘n'n Reeks aanvalle deur die Britte het die Vrystaters laat terugval, terwyl die teenaanval van De la Rey die Boere weer in staat gestel om die Britte tot sononder teë te staan. Die Britte het toe teruggeval. De la Rey is gewond en sy seun Adriaan is dood in hierdie slag; hy het Cronjé blameer omdat dié nie ondersteunende magte gestuur het nie.
 
=== [[Slag van Magersfontein|Magersfontein]], 11 Desember 1899. ===
Nadat die Boere teruggedwing is van die Modderrivier af, het die Britte ‘n'n tydjie geneem om die Modderfonteinbrug te herstel, terwyl De la Rey sy manskappe weer loopgrawe laat grawe het by voet van Magersfontein heuwel. Sy omstrede taktiek is effektief bewys op [[10 Desember]] toe die heuwel gebombardeer is sonder enige effek. Voor sonsopkoms die volgende oggend is die Hooglandse regimente beveel om naby mekaar te loop. Hulle het oor drade gestruikel waaraan blikkies gehang is wat die Boere gewaarsku het van die indringers se teenwoordigheid en hulle is vinnig afgemaai. Na nege ure van lewensverliese, insluitend die brigade kommandeer, Generaal-majoor [[Andrew Gilbert Wauchope|Wauchope]], en geen vordering nie, het die Britte opgebreek en in wanorde teruggeval. Die slag het tot openbare rou in [[Skotland]] gelei. Methuen is verplaas en die bevryding van [[Kimberley]] is aan [[Frederick Sleigh Roberts|Lord Roberts]] toe vertrou.
 
Nietemin, Magersfontein en die gebeure by die Tugelarivier was die keerpunt van die Britse veldtog. Daarna, met massiewe versterkings van regoor die Britse Ryk, het hulle stadigaan begin terugveg en veld gewen. By die [[Slag van Paardeberg|Paardeberg]] (1900-02-08), terwyl De la Rey besig was om manskappe bymekaar te kry vir ‘n'n weerstand teen Majoor-generaal French se tog na die [[Colesberg]]-area van die Kaap, is die hopelose Cronjé in ‘n'n lokval deur Roberts gevang en is die hele bataljon omsingel. Bloemfontein is op 13 Maart 1900 oorgeneem en Pretoria op die 5de Junie. [[Paul Kruger|Kruger]] het na [[Mosambiek|Portugese Oos-Afrika]] gevlug en in Europa in bannelingskap gaan woon.
 
Slegs 'n geharde kerngroep Boere was gewillig om steeds aan te hou veg. De la Rey, Louis Botha en ander bevelvoerders het naby Kroonstad ontmoet en ‘n'n nuwe guerilla-oorlogvoering strategie neergelê. Die Wes-Transvaal is toegedeel aan De la Rey en vir die daaropvolgende twee jaar het hy die mobiele veldtog gevoer, met oorwinnings by Moedwil, [[Slag van Nooitgedacht|Nooitgedacht]], Driefontein, Donkerhoek en ander plekke. Hy het groot skade aan goedere en Britse manskappe berokken by Ysterspruit (1902-02-25), waar genoeg ammunisie en voorraad in beslag gelê is om weer lewe te blaas in die Boeremagte. By [[Slag van Tweebosch|Tweebosch]] (1902-03-07) is Methuen en ‘n'n groot deel van sy agterwag gevange geneem. Alhoewel De la Rey se manskappe baie keer honger en verslete was, het hulle oor die vlaktes gery en tienduisende Britte uitoorlê. De la Rey het 'n ongekende talent gehad om lokvalle te vermy en baie het geglo dit was omdat hy raad gekry het by 'n eksentrieke profeet, [[Siener van Rensburg]], wat saam met hom was.
 
== Vrede ==