Pous Paulus V: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Buitelandse beleid: Skakel |
No edit summary |
||
Lyn 9:
|opvolger=[[Pous Gregorius XV|Gregorius XV]]
|geboortedatum=[[17 September]] [[1552]]
|geboorteplek= [[Rome]], [[Italië]]
|sterftedatum=[[28 Januarie]] [[1621]]
|sterfteplek=[[Rome]], [[Italië]]
Lyn 17:
'''Paulus V''' was die 233ste [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] van [[1605]] tot [[1621]]. Hy was haaks met [[Galileo Galilei]] oor laasgenoemde se bevestiging van die heliosentriese stelsel van [[Copernicus]].
== Biografie ==
'''Pous Paulus V'''<ref>Paul V. (2008). [[Encyclopædia Britannica]]. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica.</ref> is gebore as '''Camillo Borghese''' op [[17 September]] [[1552]] in [[Rome]], [[Italië]] die oudste van sewe kinders. Sy pa was graaf Marcantonio Borghese. Die Borghese familie was oorspronklik van Sienna, maar het na [[Rome]] gevlug. In geskrifte van die tyd word na Camillo verwys as "Romanus". Sy broer Francesco was graaf van Rignano en generaal van die pouslike troepe. 'n Ander broer, Giovanni Battista was goewerneur van Borgo en kasteelheer van die Engeleburg. Sy suster Ortensia trou met Francesco Caffarelli en hulle seun Scipione word later 'n invloedryke kardinaal. Camillo het regte studeer aan die universiteite van Perugia en Padua. Op [[3 September]] [[1581]] word hy lid van die Apostoliese Penitentiarie. Op [[5 Junie]] [[1596]] is hy as kardinaal-priester van Sint Eusebio en kardinaal vikaris van Rome aangestel deur [[Pous Clemens VIII]]. Hy stel Niccolò Alamanni, wat later die Vatikaan se bibliotekaris sou word, aan as sy sekretaris. Op [[14 April]] [[1597]] word hy biskop van Jesi. In [[1603]] word hy kardinaal-vikaris van Rome. Op [[16 Mei]] [[1605]] volg hy [[Pous Leo XI]] op en word gekroon op [[29 Mei]] [[1605]] deur kardinaal Francesco Sforza. Hy regeer tot sy dood op [[28 Januarie]] [[1621]] en word opgevolg deur [[Pous Gregorius XV]].
Die naam ‘Paulus’ beteken 'die kleintjie'.
== Pontifikaat ==
Toe Pous Leo XI sterf was daar 'n aantal bekende kandidate waaronder kardinale Caesar Baronius en Robert Bellarmine. Kardinaal Borghese was die ideale kompromis-kandidaat en hy word verkies met die naam '''Paulus V'''.<ref>Loughlin, J. (1911). Pope Paul V. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Besoek Mei 31, 2010 by: http://www.newadvent.org/cathen/11581b.htm</ref>. Hy was streng van karakter en nie baie diplomaties nie. Sy eerste handeling was om die biskoppe in Rome terug te stuur na hulle bisdomme, soos deur die konsilie van Trente bepaal. Die pous promulgeer 'n nuwe uitgawe van die "Rituale Romanum", die Roomse liturgieboek op [[17 Junie]] [[1614]].
Paulus het [[Galileo Galilei]] in [[1616]] ontmoet, nadat kardinaal Bellarmine op die pous se bevel, vir Galileo gewaarsku het om nie die heliosentriese idees van [[Copernicus]] te verdedig nie.
Die pous het die Sint Pieterskerk en die Vatikaanse biblioteek klaar gebou. Hy het die Aqua Traiana, 'n ou Romeinse [[akwaduk]] laat herstel en sodoende water verskaf aan die regteroewer van die Tiber. Pous Paulus was nie juis 'n beskeie man nie. Op die [[Fries (boukunde)|fries]] van die loggia waar die seëninge gegee word, het hy die
: IN HONOREM PRINCIPIS APOST. PAULUS V BURGHESIUS ROMANUS PONT. MAX. AN. MDCXII PONT VII
(Ter ere van die prins van die apostels Paulus V Burghese Romanus, pontifex maximus in die jaar 1612, in die sewende jaar van sy pontifikaat)
In
=== Buitelandse beleid ===
Die pous het daarop gestaan dat die priesterdom slegs onderworpe sou wees aan die kerklike outoriteite en nie aan die burgerlike gereg nie. Dit het hom in botsing gebring met verskeie state waaronder [[Venesië]]. Venesië het twee wette goedgekeur waarmee die pous nie wou instem nie. Die een het verhoed dat onroerende goed aan die priesterdom bemaak word en die ander dat die staat goedkeuring moes verleen vir die bou van 'n kerk. Die inwoners van Venesië wou eintlik 'n skeiding van Kerk en Staat. In [[April]] [[1606]] het die pous die hele bestuur van Venesië geëkskommunikeer en 'n interdik op die stad geplaas. Die priesters in Venesië (behalwe die Jesuïte, die Teatyne en die Kapusyne wat uit die stad verban is) het egter party getrek vir die stad. Binne 'n jaar moes die pous deur die tussenkoms van [[Frankryk]] en [[Spanje]], bes gee en die interdik en [[ekskommunikasie]] terugtrek op [[22 Maart]] [[1607]].
Lyn 42:
In November [[1615]] ontvang Paulus 'n afvaardiging van die Japanse samurai heerser Hasekura Tsunenaga. Hasekura het die pous 'n vergulde brief gestuur om te vra vir 'n handelsooreenkoms tussen [[Japan]] en [[Meksiko]] en vir Christelike sendelinge na Japan. Die pous het die sendelinge gestuur, maar die handelsooreenkoms aan die koning van Spanje oorgelaat.
=== Die kollege van kardinale ===
Pous Paulus V het 60 nuwe kardinale aangestel in 10 konsistories.
==== Die konsistorie van [[18 Julie]] [[1605]] ====
* Scipione Caffarelli-Borghese, kardinaal-nepoot.
==== Die konsistorie van [[11 September]] [[1606]] ====
* Ludovico de Torres, iunior, aartsbiskop van Monreale.
* Orazio Spinola, aartsbiskop van Genua.
Lyn 58:
* Orazio Maffei, priester van die Apostoliese Kamer.
==== Die konsistorie van [[10 Desember]] [[1607]] ====
* Ferenc Forgách de Ghymes, aartsbiskop van Esztergom (Gran), Hongarye.
* François de La Rochefoucald, biskop van Clermont, Frankryk.
Lyn 65:
* Ferdinando Gonzaga, seun van die hertog van Mantua.
==== Die konsistorie van [[24 November]] [[1608]] ====
* Michelangelo Tonti, titulêr aartsbiskop van Nasaret.
* Fabrizio Veralli, biskop van San Severo.
Lyn 72:
* Luigi Capponi, tesourier van die Apostoliese Kamer. + April 6, 1659.
==== Die konsistorie van [[17 Augustus]] [[1611]] ====
* Decio Carafa, titulêr aartsbiskop van Damasco.
* Domenico Rivarola, titulêr aartsbiskop van Nasaret.
Lyn 85:
* Felice Centini, O.F.M.Conv., generaal van sy orde.
==== Die konsistorie van [[2 Desember]] [[1615]] ====
* Francesco Vendramin, patriarg van Venesië.
* Louis III de Guise, aartsbiskop van Reims, Frankryk.
Lyn 98:
* Melchior Klesl, biskop van Wene, Oostenryk.
==== Die konsistorie van [[19 September]] [[1616]] ====
* [[Alessandro Ludovisi]], aartsbiskop van [[Bologna]] (later [[Pous Gregorius XV]]).
* Ladislao d'Aquino, biskop van Venafro.
Lyn 106:
* Scipione Cobelluzzi.
==== Die konsistorie van [[26 Maart]] [[1618]] ====
* Henri de Gondi, biskop van Parys.
* Francisco Gómez Rojas de Sandoval, hertog van Lerma, Spanje.
==== Die konsistorie van [[29 Julie]] [[1619]] ====
* Fernando de Austria, Infante van Spanje, seun van koning Philip III van Spanje.
==== Die konsistorie van [[11 Januarie]] [[1621]] ====
* Francesco Cennini de' Salamandri, titulêr patriarg van Jerusalem, biskop van Amelia.
* Guido Bentivoglio, titulêr aartsbiskop van Rodi.
Lyn 125:
* Agustín Spínola, apostoliese protonotarius.
=== Heiligverklarings ===
* [[9 Mei]] [[1608]] – Francesco van Rome.
* [[1 November]] [[1610]] – Charles Borromeo.
Lyn 131:
Die pous het ook Ignatius van Loyola, Philip Neri, Theresa Avila, Louis Bertrand, Thomas van Villanova, Isidore van Madrid, Aloysius Gonzaga, Stanislaus Kostka, Salvator van Horta, Joachim Piccolomini, Margaret van Castello, Seraphinus van Montegranaro, Pascal Baylon en Francis Xavier salig verklaar.
== Bibliografie ==
* Duff, Eamon (2001). ''Saints and Sinners: A History of the Popes'', Yale University Press. ISBN
* Maxwell-Stuart, P. G. (2002). ''Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present'', Thames & Hudson. ISBN
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
== Eksterne skakels ==
{{En-Wikisource info|Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Paul V}}
* {{CE|http://www.newadvent.org/cathen/11581b.htm}}
Lyn 149:
{{Commons|Paulus V}}
== Nota ==
Saamgestel en vertaal uit die [[:nl:Paus Paulus V|Nederlandse]], [[:en:Pope Paul V|Engelse]], [[:de:Paul V.|Duitse]] en [[:fr:Paul V|Franse]] wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.
== Opvolging ==
{{s-start}}
{{s-bef|voor=[[Pous Leo XI|Leo XI]]}}
{{s-ttl|titel=Pous (Pontifex Maximus)|jare=
{{s-aft|na=[[Pous Gregorius XV|Gregorius XV]]}}
|}
Lyn 161:
{{pouse}}
{{teenpouse}}
Basis URL:
[[Kategorie:Pouse|Paulus V]]
| |||