InSowat die verre noorde van die huidige200 [[kwaZulu-NatalNguni]]-stammetjies het daar in die [[18de eeu]] ongeveerin 200die verre noorde van die huidige [[NguniKwaZulu-Natal]]-stammetjies gewoon. Die groter en dominerende stamme was die Ndwandwe onder Zwide en die Mthethwa onder Dinigiswayo. Hulle was in 'n voortdurende magstryd gewikkel. Zwide vermoor Dingiswayo. Tsjaka, die leier van die klein Zoeloestam volg Dingiswayo op, wis die Ndwandwe-leër uit, verenig die Mthethwa met die Zoeloe en regeer daarna in die groot gebied tussen die [[Pongolarivier|Pongola-]] en die [[Tugelarivier]]e. Tsjaka bring ingrypende veranderinge in die vergrote Zoeloestam se militêre organisasie aan. Om vroeëre en streekslojaliteit teen te werk en om lojaliteit aan die nuwe stam op te bou, is die regimente verdeel op grond van ouderdom en in militêre krale gehuisves. 'n Kort assegaai en 'n groot skild is ingevoer. Soldate moes voortaan kaalvoet veg en is eers toegelaat om te trou na suksesvolle krygservaring. Dus is die buurstamme een na die ander verslaan en die vroue en kinders van die oorwonnenes by die Zoeloestam ingelyf.
==Ander oorsake==
Lyn 28:
==Gevolge==
Die Mfecane het in Suider-Afrika invloed gehad op ekonomiese, politieke, sosiale en militêre gebied. Dit het egter van plek tot plek verskil. In die Kaapkolonie was die militêre invloed gering. In 1828 het die Zulu 'n gebied van 500 000 vk. km. beheer met 'n krygsmag van 50 000 soldate. Dit het gestrek van die Keirivier tot die Limpopo, en van [[Botswana]] tot die see. In Tsjaka se tyd het die bevolking van KwaZulu-Natal afgeneem van 100 000 tot 10 000 mense. In totaal het in die oorloë in Suider-Afrika dalk tot twee miljoen mense omgekom. Gemeenskappe se daaglikse lewe is ontwrig en hele gemeenskappe is uitgewis, Weinig vee was oor en 'n lang tyd is geen akkerbou beoefen nie. Die menslike lyding was ontsettend. Natal was verwoes en leeg. Dele noord van die Oranje en die Vaal was byna ontvolk. Nuwe outokratiese leiers het rondswerwendeswerwende mense laat opgaan in nuwe groot sterk gensentraliseerde stamme waarin die koning en verwantskap 'n groot rol gespeel het. Ou stamme het verdwyn, nuwe ryke is geskep onder nuwe leiers waarvan die bekendste Tsjaka, Sobhuza, Zwangendaba en Sebetwana was. In die huidige Tanzanië, [[Zimbabwe]], Zambië, Mosambiek, Botswana, Lesotho en die Oos- en Wes-Kaap van Suid-Afrika is die invloed van die Mfecane ervaar. In die oosgrensdistrike van die Kaapkolonie is die akute tekort aan arbeiders deur die vlugtelinge opgelos. Dalk die belangrikste gevolg van die Mfecane vir Suid-Afrika was die geleentheid wat dit vir die [[Voortrekkers]] geskep het om noordwaarts te verhuis. Hierdie verspreiding van die blanke het die rassespanning op die Oosgrens na die binneland verplaas.