Suikersiekte: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Neet (besprekings | bydraes) k catfix |
Loekie (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
Lyn 12:
Diabetes is 'n ongeneeslike siekte waar die liggaam onvoldoende energie uit glukose (suikers) kan verkry. Glukose kan in die meeste selle (insulien-afhanklike selle) slegs opgeneem word as daar voldoende insulien teenwoordig is en mits daar funksionerende insulien-reseptore op die selle aanwesig is. By diabetes is daar 'n onderliggende tekort aan insulien of die reseptore is nie sensitief vir insulien nie. Wanneer die glukose nie/onvoldoende in die selle opgeneem word, styg die bloedglukosewaarde - hiperglukemie tree in.
[[Insulien]] is die hoof hormoon wat die opname van [[glukose]] in die meeste selle vanaf die bloed reguleer (meestal spier- en vetselle, maar nie die selle van die [[sentrale senuweestelsel]] nie). 'n Tekort aan insulien of die onsensitiwiteit van sy reseptore speel 'n sentrale rol in alle vorme van diabetes mellitus.
Die meeste van die koolhidrate in voedsel word binne 'n paar uur na die monosakkaried glukose omgeskakel. Glukose is die hoof-koolhidraat in die bloed. Ander koolhidrate sluit in: vrugtesuiker ([[fruktose]]), wat as 'n sellulêre brandstof gebruik word maar nie na glukose afgebreek word nie en dus nie deelneem aan die beheermeganisme van insulien en glukose nie ; sellulose wat lang kettings glukose is maar nie deur die verteringstelsel verwerk kan word nie.
Insulien word in die bloed vrygestel deur die beta-selle (β-selle) in die pankreas wanneer daar stygende vlakke van bloedglukose voorkom (bv. na 'n ete). Insulien maak dit vir meeste liggaamselle (ongeveer 2/3 volgens skattings) moontlik om glukose uit die bloed op te neem as brandstof. Dit word dan omgeskakel na ander molekule of word gestoor. Insulien is ook die hoof beheersein vir die omskakeling van glukose (die basiese suiker) na glikogeen vir storing in die lewer en spierselle. Verlaagde insulienvlakke veroorsaak verminderde vrystelling van insulien uit die beta-selle asook omskakeling van glikogeen na glukose wanneer glukosevlakke afneem.
Hoër insulienvlakke vermeerder vele anaboliese ("opbouende") prosesse soos selgroei, proteïensintese en die stoor van vette. Insulien is die hoofsein om vele tweerigting-metaboliese prosesse van 'n kataboliese("afbrekende") na 'n anaboliese rigting te stuur, en omgekeerd.
Wanneer die hoeveelheid beskikbare insulien onvoldoende is, wanneer selle swak op die uitwerking van insulien reageer (insulien-onsensitiwiteit of [[insulienweerstandigheid]], of as die insulien self defektief is, word die glukose nie na behore deur die liggaamselle hanteer of behoorlik in die lewer of spierweefsel gestoor nie. Dit lei na voortdurende hoë glukosevlakke, swak proteïensintese en ander metaboliese afwykings soos asidose.
Verskeie organe word deur 'n te hoë konsentrasie glukose beïnvloed:
Line 18 ⟶ 28:
[[Aterosklerose]] versnel in die groter slagare/[[arteries]]. Ook die kleiner slagare gaan minder goed funksioneer (mikroangiopatie) wat weer visie nadelig kan raak deur die uitwerking op die [[retina]]. [[Senuwees]] wat betrokke is by sensasie/gevoel in die ledemate se funksie word ook ingekort. Die gevolg hiervan is 'n verlies van sensasie in die [[voete]] en [[hande]]. Ontsteking/[[infeksie]] van wonde kom ook meer voor en genesing word in die wiele gery deur die versteurde bloedtoevoer. Al hierdie faktore kan bydra dat voete en soms bene geamputeer moet word.
==Simptome==
Diabetes is simptoomloos by 'n groot persentasie van mense met vroeë aantasting. Die genoemde meer drink en meer urineer kom voor by hoë bloedglukosewaardes. Daar is soms 'n vermeerderde voorkoms van [[blaasontsteking]], [[vaginale kandidiase]] of lokale velinfeksies. 'n Kenmerk wat by sommige pasiënte waarneembaar is, is die reuk van [[asetoon]] op die asem van diabetes-lyers. Dit is weens vetverbranding van die liggaam, met ketone as newe-produkte (een van hulle is asetoon), omdat glukose nie voldoende vir energie aangewend kan word nie. Met ernstige dehidrasie wat soms voorkom saam met hoë bloedglukosewaardes, kan 'n metaboliese asidose ontwikkel. Dit kan ly tot 'n lewensbedreigende koma ([[diabetiese keto-asidose]]).
[[Category:Geneeskunde]]
| |||